 |
| Toàn cảnh Hội nghị. |
Đề án được triển khai theo Quyết định số 1088/QĐ-BNN-KTHT ngày 25/3/2022 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường), nhằm xây dựng các vùng nguyên liệu tập trung, đạt chuẩn, phục vụ chế biến và tiêu thụ nông, lâm sản cho thị trường trong nước và xuất khẩu.
Mục tiêu của Đề án là hình thành 5 vùng nguyên liệu đạt chuẩn tại 13 tỉnh, thành phố trọng điểm, làm nền tảng phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa quy mô lớn, gắn với chế biến và thị trường.
Theo mục tiêu Đề án đặt ra, trong giai đoạn 2022-2023 sẽ hình thành 5 vùng nguyên liệu đạt chuẩn, quy mô tập trung với tổng diện tích 166.800ha, gồm: Vùng cây ăn quả vùng miền núi phía Bắc 14.000ha; gỗ rừng trồng chứng chỉ bền vững (FSC, FEFC, VFCS) vùng Duyên hải miền Trung 22.900ha; cây cà phê Tây Nguyên 19.700ha; lúa gạo vùng tứ giác Long Xuyên 50.000ha; cây ăn quả vùng Đồng Tháp Mười 60.200ha.
Đồng thời, hình thành các chuỗi liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm giữa các doanh nghiệp, hợp tác xã, nông dân liên kết trong vùng nguyên liệu. Thí điểm hình thành 136 tổ khuyến nông cộng đồng, tổ chức 770 lớp tập huấn tư vấn phát triển hợp tác xã, kết nối thị trường...
Giai đoạn 2024-2025, mở rộng xây dựng 5 trung tâm sơ chế, chế biến, bảo quản nguyên liệu (logistic) hỗ trợ hợp tác xã.
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, sau 4 năm triển khai Đề án đã hình thành rõ nét 5 vùng nguyên liệu đạt chuẩn, phát triển cả về diện tích và chất lượng, khẳng định xu hướng tổ chức lại sản xuất hướng tới nông nghiệp hàng hóa, cạnh tranh và bền vững.
Tổng diện tích vùng nguyên liệu hiện đạt gần 170.000 ha, tăng khoảng 20% so với trước khi triển khai Đề án. Đáng chú ý, diện tích liên kết tiêu thụ với doanh nghiệp đạt gần 121.000ha, tăng mạnh so với mức khoảng 17.000ha ban đầu, cho thấy hiệu quả rõ rệt của mô hình liên kết chuỗi.
Hạ tầng phục vụ sản xuất được đầu tư, nâng cấp đồng bộ với hơn 141km đường giao thông, 9 cây cầu, 6km kênh thủy lợi, 5 trạm bơm, 11 cống điều tiết cùng nhiều kho, bãi phục vụ bảo quản nông sản. Trong tổ chức sản xuất, có 393 hợp tác xã tham gia vùng nguyên liệu; hơn 5.500 cán bộ và thành viên hợp tác xã được tập huấn, ứng dụng phần mềm quản lý và truy xuất nguồn gốc. Nhiều địa phương đã cấp và duy trì hàng trăm mã số vùng trồng, đáp ứng yêu cầu xuất khẩu sang các thị trường như EU, Mỹ, Trung Quốc, Hàn Quốc và New Zealand. Các chuỗi liên kết sản xuất - chế biến - tiêu thụ được mở rộng lên hơn 90 chuỗi, với 27 doanh nghiệp tham gia bao tiêu sản phẩm, hỗ trợ nông dân sản xuất theo tiêu chuẩn.
Kết quả của Đề án đã tạo tiền đề quan trọng cho các chương trình lớn của ngành nông nghiệp, tiêu biểu là Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại Đồng bằng sông Cửu Long, góp phần bảo đảm an ninh lương thực và phát triển bền vững.
Trong thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị các địa phương tiếp tục quan tâm, mở rộng xây dựng vùng nguyên liệu gắn với cây trồng chủ lực, tăng cường ứng dụng công nghệ, thực hành nông nghiệp tốt và truy xuất nguồn gốc, coi đây là điều kiện bắt buộc để tham gia chuỗi giá trị và thị trường xuất khẩu. Về dài hạn, Bộ sẽ xây dựng đề án vùng nguyên liệu ở quy mô toàn quốc, tạo nền tảng ổn định cho phát triển nông nghiệp hàng hóa hiện đại, cạnh tranh và bền vững.
