Khảo sát trên thị trường thời gian gần đây cho thấy, giá vật liệu xây dựng khá biến động, đặc biệt là nhóm cát và đá. Nếu như đầu năm 2025, giá cát xây dựng ở mức khoảng 400.000 đồng/m³ thì hiện đã tăng lên hơn 500.000 đồng/m³. Đá xây dựng cũng tăng từ khoảng 400.000 đồng/m³ lên trên 700.000 đồng/m³. Không chỉ tăng giá, nhiều thời điểm cát xây dựng và cát san lấp còn khan hiếm, doanh nghiệp muốn mua cũng không có hàng, khiến tiến độ công trình bị đình trệ. Xi măng, sắt thép cũng có xu hướng tăng nhưng nhẹ hơn, song biến động chung vẫn gây áp lực lớn cho toàn ngành.

Chị Nguyễn Thanh Hải, Bà Rịa (TP. Hồ Chí Minh) cho biết: “Nhà tôi đang làm phần thô tầng 2, giá sắt, thép đợt này đều tăng lên thì chắc chắn sẽ “đội” thêm chi phí, vượt ngoài dự tính. Việc cân đối càng khó khăn hơn vì càng cuối năm giá nhân công xây dựng càng tăng mạnh.

Không chỉ tăng giá, vật liệu xây dựng hiện còn khan hiếm, đặc biệt là tại các địa phương có dự án hạ tầng lớn. Tại cuộc họp về tiến độ Dự án đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, nhiều nhà thầu phản ánh tiến độ bị chậm do thiếu vật liệu san lấp. Dù Đồng Nai có các mỏ đá phục vụ xây dựng hạ tầng, song nguồn cung bị hạn chế, nhiều nhà thầu không đủ vật liệu để thi công.

Trước thực tế này, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai đã chỉ đạo các Sở, ngành làm việc trực tiếp với các chủ mỏ nhằm đảm bảo nguồn cung vật liệu xây dựng. Ông yêu cầu phải có giải pháp đồng bộ để vừa đáp ứng nhu cầu cho các dự án trọng điểm trong tỉnh, vừa duy trì nguồn cung ổn định cho khu vực khác.

Các doanh nghiệp xây dựng dân dụng cũng rơi vào tình thế khó. Với những công trình trọn gói đã ký hợp đồng trước, nhà thầu khó điều chỉnh giá khi chi phí nguyên vật liệu đội lên, dẫn đến lợi nhuận sụt giảm. Về phía người dân, giá vật liệu xây dựng tăng cao khiến chi phí xây, sửa nhà cửa vượt xa dự tính, nhiều hộ gia đình đã phải tạm hoãn kế hoạch thi công, chờ giá vật liệu “hạ nhiệt” mới dám triển khai.

Giá vật liệu xây dựng tăng cao cũng khiến hoạt động kinh doanh của các cửa hàng vật liệu xây dựng chững lại. Đại diện một doanh nghiệp cung ứng sắt thép, xi măng cho biết, nhu cầu của khách hàng giảm rõ rệt khi thời tiết bước vào mùa mưa, tiến độ thi công chậm lại. Điều này kéo theo doanh số giảm, ảnh hưởng đến kế hoạch kinh doanh và dòng tiền của đơn vị.

Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam nhận định, hiện nay hàng loạt dự án hạ tầng lớn đang triển khai đồng loạt trên cả nước khiến nhu cầu vật liệu xây dựng tăng mạnh, dẫn tới mất cân đối cung - cầu. Cung thấp hơn cầu đang là nguyên nhân chính khiến giá vật liệu xây dựng leo thang, trở thành vấn đề lớn đối với các nhà thầu xây dựng.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Hữu Khoa, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Thép Mai Phương (Đồng Nai), nhận định thị trường vật liệu xây dựng đã chịu nhiều biến động trong suốt thời gian qua. Nếu như nửa đầu năm 2025 giá sắt thép tăng rồi chững lại, thì hiện nay cát xây dựng và đá xây dựng lại tăng cao do nguồn cung khan hiếm. Ngành xây dựng có vai trò đầu kéo cho nhiều ngành sản xuất, nên cần có giải pháp tổng thể hỗ trợ doanh nghiệp từ khâu sản xuất, thương mại đến tiêu thụ và thi công dự án.

Trước tình hình đó, Bộ Xây dựng đã ban hành công điện gửi các địa phương yêu cầu tăng cường kiểm soát cung - cầu và giá vật liệu xây dựng. Đồng thời đề nghị các địa phương rà soát, công bố kịp thời giá vật liệu xây dựng, đơn giá nhân công, giá ca máy, thiết bị thi công và chỉ số giá xây dựng. Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng một số địa phương chưa thực hiện đúng quy định về thời gian, thời điểm công bố, khiến doanh nghiệp khó dự đoán và điều chỉnh kế hoạch chi phí.

Giá nguyên vật liệu xây dựng leo thang không chỉ phản ánh áp lực cung cầu mà còn cho thấy nhu cầu cấp thiết của việc điều tiết thị trường và kiểm soát công bố giá tại các địa phương. Nếu không có biện pháp kịp thời, nguy cơ đình trệ tiến độ, đội vốn công trình và ảnh hưởng đến sức phục hồi của toàn ngành xây dựng là điều khó tránh khỏi.