Cần thay đổi tư duy và mô hình hoạt động
Tại Tọa đàm “Thực thi Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia: Cơ hội để hộ kinh doanh tiếp cận công nghệ tài chính, thúc đẩy tăng trưởng” tổ chức ngày 17/10, Tổng Biên tập Báo Nhân dân Lê Quốc Minh cho biết, Việt Nam hiện có hơn 5 triệu hộ kinh doanh, đóng góp xấp xỉ 30% GDP, tạo ra hơn 10 triệu việc làm. Nghị quyết số 68-NQ/TW, ngày 4/5/2025, của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân nêu rõ: “Rà soát, hoàn thiện khung khổ pháp lý về kinh doanh cá thể; thu hẹp tối đa sự chênh lệch, tạo mọi điều kiện thuận lợi về tổ chức quản trị và chế độ tài chính, kế toán để khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp”.
Việc hỗ trợ các hộ kinh doanh tiếp cận công nghệ tài chính, chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp là một trong những giải pháp cần thiết, đã và đang được thực hiện mạnh mẽ trên thị trường trong thời gian qua. Qua đó, góp phần thúc đẩy kinh tế tư nhân, nâng cao năng lực cạnh tranh và tạo nguồn thu ngân sách lớn hơn.
Theo TS. Trần Văn - Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển kinh tế số (IDS), sau gần 40 năm đổi mới, Đất nước ta một lần nữa đứng trước cơ hội bứt phá mạnh mẽ nhờ cuộc cách mạng khoa học công nghệ và chuyển đổi số quốc gia. Nếu như trước đây chỉ các doanh nghiệp lớn, có nguồn lực tài chính mới có điều kiện số hóa quá trình quản trị sản xuất kinh doanh, thì nay ngay cả 5 triệu hộ kinh doanh cá thể nhỏ lẻ cũng có thể qua các nền tảng công nghệ tài chính tiếp cận cơ hội mới.
Việc tích hợp các thành tựu khoa học công nghệ mới nhất mà các nền tảng tài chính số thông minh đã hỗ trợ hàng triệu hộ kinh doanh cá thể trên cả nước, kể cả ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, trong sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ hàng hóa. Nhờ vậy, nhiều hộ kinh doanh đã có điều kiện mở rộng quy mô, đa dạng hóa mặt hàng, phục vụ người tiêu dùng tốt hơn, tạo tích lũy, hoàn thiện điều kiện pháp lý, sẵn sàng chuyển đổi thành doanh nghiệp nhỏ và vừa chính danh phù hợp với mục tiêu mà Đảng và Nhà nước đề ra.
Tuy nhiên, quá trình số hóa hộ sản xuất kinh doanh vẫn còn không ít khó khăn. Cụ thể, khung pháp lý chưa theo kịp mô hình kinh doanh; nhận thức về công nghệ của một bộ phận chủ hộ kinh doanh, nhà sản xuất nhỏ còn hạn chế; trong khi các doanh nghiệp công nghệ cũng đối diện với thách thức về nguồn nhân lực chất lượng cao và đầu tư tài chính cho nghiên cứu, phát triển công nghệ.
Nhiều ứng dụng công nghệ hỗ trợ
Theo nghiên cứu của Viện Chiến lược phát triển kinh tế số, dù hiện nay các doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và hộ kinh doanh tại Việt Nam đã có sự cải thiện trong tiếp cận dịch vụ tài chính nhưng vẫn không đồng đều. Theo đó, nhóm cá nhân thu nhập thấp nhất chỉ tăng tỷ lệ sở hữu tài khoản khoảng 6% sau 5 năm. Nhóm đối tượng này dù chiếm tỷ trọng lớn trong nền kinh tế, vẫn gặp nhiều rào cản trong tiếp cận tín dụng chính thức. Khoảng cách về khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính giữa các nhóm thu nhập và quy mô doanh nghiệp ngày càng mở rộng, theo hướng bất lợi hơn cho nhóm cá nhân thu nhập thấp và nhóm doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ.
Trong bối cảnh đó, việc ứng dụng công nghệ, đặc biệt là Fintech, đã trở thành động lực quan trọng thúc đẩy tài chính toàn diện. Nhờ các mô hình dịch vụ đơn giản, chi phí thấp và dễ tiếp cận, Fintech mang lại cơ hội tiếp cận tài chính rộng rãi hơn cho nhiều nhóm đối tượng.
Cụ thể, với cá nhân có thu nhập thấp hoặc chưa có lịch sử tín dụng, các giải pháp như ví điện tử, chấm điểm tín dụng phi truyền thống, tiết kiệm số vi mô giúp họ dễ dàng tham gia hệ thống tài chính chính thức. Đối với doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và hộ kinh doanh, nền tảng tài chính số, ứng dụng quản lý dòng tiền, hệ thống POS số hóa và các công cụ tài chính thay thế ngân hàng truyền thống đã hỗ trợ hiệu quả trong hoạt động sản xuất – kinh doanh và quản lý tài chính.
Tại Toạ đàm, các doanh nghiệp Fintech chia sẻ kinh nghiệm vận dụng cơ chế, chính sách từ Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia để phát triển hoạt động kinh doanh, tập trung vào việc hỗ trợ chuyển đổi số chuỗi cung ứng, hộ kinh doanh cá thể và hình thành hệ sinh thái dịch vụ tài chính hiện đại phục vụ nhóm đối tượng yếu thế.
Theo ông Nguyễn Quang Khải - Phó Giám đốc Khối giải pháp bán lẻ, Công ty cổ phần Misa chia sẻ, từ ngày 1/1/2026, chủ trương xóa bỏ thuế khoán sẽ chính thức được triển khai. Để quá trình chuyển đổi này diễn ra thuận lợi, các hộ kinh doanh cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng - không chỉ về kiến thức pháp lý, mà còn về công cụ, giải pháp công nghệ để việc xuất hoá đơn, kê khai, nộp thuế được thực hiện nhanh chóng, chính xác và dễ dàng. Hiện MISA đã cung cấp các ứng dụng hỗ trợ liên quan đến thuế, kế toán thuế cho 50.000 hộ kinh doanh ở mọi quy mô.
Hay như tại Công ty Sojitz Việt Nam, doanh nghiệp này đang hỗ trợ hàng nghìn cửa hàng bán lẻ nhỏ với các hệ thống thanh toán không tiền mặt và đặt hàng trực tuyến sáng tạo. Đồng thời, dự định thúc đẩy tăng trưởng hơn nữa bằng cách tích hợp các giải pháp số vào chuỗi cung ứng và hoạt động bán lẻ, nhằm thúc đẩy sự thịnh vượng kinh tế bền vững và bao trùm tại Việt Nam cũng như khu vực ASEAN.
TS. Nguyễn Đức Kiên - Chủ tịch Hội đồng khoa học IDS, Nguyên Tổ trưởng Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng nhấn mạnh, việc xây dựng một môi trường chính sách liên tục hỗ trợ đổi mới sáng tạo, thúc đẩy sự phát triển của các nhân tố mới như Fintech là rất quan trọng để các chủ thể tham gia thị trường tài chính không ngừng học hỏi, cải thiện, nâng cao năng lực cạnh tranh. Nếu không tiếp tục có tư duy cởi mở trong việc xây dựng chính sách để thúc đẩy chuyển đổi số, thì các thành quả ban đầu sẽ bị đẩy lùi.
