Nghị định dự kiến được ban hành trong tháng 1/2026 và có hiệu lực thi hành từ tháng 3/2026. Dự thảo Nghị định gồm 10 điều và 5 phụ lục, quy định chi tiết quy trình thanh toán, quyết toán nhằm đảm bảo thống nhất, minh bạch trong triển khai cấp bù lãi suất.

Trong dự thảo Tờ trình gửi Chính phủ, Bộ Tài chính nêu rõ mục tiêu của việc ban hành Nghị định là tạo khuôn khổ pháp lý đầy đủ, rõ ràng cho hoạt động thanh toán, quyết toán nhiệm vụ cấp bù lãi suất đối với các ngân hàng thương mại thực hiện các chính sách tín dụng của Nhà nước.

Nghị định hướng đến việc bảo đảm công khai, minh bạch trong quản lý nguồn ngân sách nhà nước, đồng thời phù hợp với Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước và các văn bản pháp luật liên quan.

Nội dung của các quy định tại dự thảo Nghị định cho thấy yêu cầu cải cách mạnh mẽ công tác kiểm soát, thanh toán tại Kho bạc Nhà nước theo hướng đơn giản hóa hồ sơ, đẩy mạnh số hóa quy trình và xác định rõ phạm vi kiểm soát của cơ quan Kho bạc Nhà nước.

Dự thảo cũng tăng cường vai trò của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (Ngân hàng Nhà nước) và các ngân hàng thương mại trong quá trình triển khai thực hiện, nhằm bảo đảm đơn giản, thuận tiện và phù hợp với thực tế.

Theo quy định của Luật Đầu tư công năm 2024, cấp bù lãi suất tín dụng ưu đãi thuộc đối tượng đầu tư công. Luật Ngân sách nhà nước năm 2025 giao Chính phủ quy định quy trình, thủ tục lập dự toán, phân bổ, kiểm soát và quyết toán chi ngân sách. Trên cơ sở đó, dự thảo Nghị định cụ thể hóa từng bước thực hiện trong phạm vi chức năng của các cơ quan liên quan.

Theo Khoản 3 Điều 4 của dự thảo Nghị định, căn cứ quyết định giao vốn hằng năm của Thủ tướng Chính phủ cho Ngân hàng Nhà nước, cơ quan này sẽ phân bổ và thông báo hạn mức cấp bù lãi suất cho các ngân hàng thương mại trước ngày 31/12 hằng năm; đồng thời gửi Bộ Tài chính và Kho bạc Nhà nước để phối hợp thực hiện.

Điều 4 của dự thảo Nghị định cũng quy định rõ việc lập kế hoạch và phân bổ vốn, theo đó Ngân hàng Nhà nước tổng hợp nhu cầu cấp bù lãi suất của các ngân hàng thương mại trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm, lập báo cáo gửi Bộ Tài chính để tổng hợp và trình cấp có thẩm quyền xem xét.

Để tiếp nhận nguồn vốn ngân sách nhà nước, Ngân hàng Nhà nước mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước. Trong phạm vi hạn mức cấp bù lãi suất được thông báo, trước ngày 10 của tháng đầu tiên mỗi quý, các ngân hàng thương mại gửi hồ sơ đề nghị thanh toán số tiền đã hỗ trợ lãi suất cho khách hàng trong quý trước đến Ngân hàng Nhà nước.

Thời gian qua, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều chương trình tín dụng ưu đãi và chính sách hỗ trợ lãi suất.

Một số chương trình tiêu biểu gồm Chương trình hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững; Chương trình cho vay nâng cấp, đóng mới tàu cá; Chương trình cho vay nhà ở xã hội hay Chương trình hỗ trợ lãi suất 2%/năm... Việc thanh toán, quyết toán các chương trình này hiện được thực hiện theo Luật Ngân sách nhà nước và các văn bản hướng dẫn riêng của từng chương trình.

Theo Bộ Tài chính, trong bối cảnh việc cấp bù lãi suất được triển khai trong nhiều chương trình tín dụng ưu đãi thuộc các lĩnh vực khác nhau, sự đa dạng về văn bản hướng dẫn có thể khiến quy định dễ bị chồng chéo và thiếu đồng bộ.

Điều này tiềm ẩn nguy cơ khó khăn trong thực hiện đối với các ngân hàng thương mại và các đối tượng thụ hưởng. Vì vậy, nhu cầu xây dựng một Nghị định thống nhất về quy trình thanh toán, quyết toán vốn ngân sách nhà nước cho hoạt động cấp bù lãi suất là cần thiết nhằm đảm bảo tính nhất quán, tạo thuận lợi khi thực thi chính sách.