Loạt bài: Kiểm soát lạm phát trước những “biến số” cuối năm

Bài 2: Chiến lược điều tiết giá các mặt hàng thiết yếu dịp cuối năm

Hương Dịu

Cuối năm luôn là giai đoạn “cao điểm” của thị trường khi nhu cầu tiêu dùng, đi lại và sản xuất đều tăng mạnh. Mỗi biến động giá của nhóm hàng thiết yếu như lương thực, thực phẩm, xăng dầu, điện, vật liệu xây dựng... đều có khả năng “khuấy động” mặt bằng giá chung, ảnh hưởng trực tiếp đến kỳ vọng lạm phát.

Giá xăng dầu được liên Bộ Công Thương - Tài chính phối hợp điều hành nhằm bảo đảm biến động giá xăng dầu trong nước phù hợp với thế giới. Nguồn: H.D
Giá xăng dầu được liên Bộ Công Thương - Tài chính phối hợp điều hành nhằm bảo đảm biến động giá xăng dầu trong nước phù hợp với thế giới. Nguồn: H.D

Giữ nguồn cung – then chốt trong bình ổn giá

Không chỉ những tháng cuối năm, từ đầu năm đến nay, các bộ, ngành và nhiều địa phương đã chủ động vào cuộc, chỉ đạo thực hiện các chương trình bình ổn giá, đảm bảo nguồn cung trên thị trường…

Từ đầu tháng 10/2025, Bộ Công Thương đã có công điện yêu cầu về việc bảo đảm nguồn cung hàng hóa thiết yếu bình ổn thị trường mùa mưa bão và giai đoạn cuối năm 2025. Công điện nêu rõ, hiện đang trong mùa mưa bão, thời tiết diễn biến phức tạp, khó lường ảnh hưởng đến việc lưu thông và cung ứng hàng hóa, nhất là tại các địa phương bị mưa lũ, sạt lở gây chia cắt địa bàn, đồng thời chuẩn bị vào dịp cuối năm, nhu cầu hàng hóa tăng cao. 

Vì thế, Bộ Công Thương yêu cầu Sở Công Thương các tỉnh/thành phố theo dõi sát diễn biến thị trường hàng hóa; đánh giá khả năng cung ứng các mặt hàng phục vụ nhu cầu thiết yếu cho các khu vực bị chia cắt do bão, lũ; đặc biệt là chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường giám sát, yêu cầu các đơn vị kinh doanh các mặt hàng thiết yếu, các mặt hàng vật liệu xây dựng, vật tư sửa chữa, máy phát điện, dụng cụ tích điện, tích nước cam kết cung ứng hàng hóa liên tục với giá bình ổn.

Trong những tháng cuối năm, các địa phương cần có phương án chuẩn bị nguồn hàng và kế hoạch triển khai công tác bình ổn thị trường để bảo đảm cung ứng hàng hóa, nhất là các mặt hàng thiết yếu những dịp lễ, Tết, tiêu dùng cao điểm, góp phần bảo đảm an sinh xã hội và kiểm soát lạm phát.

Cũng như phải chủ động cung cấp thông tin về tình hình cung ứng, giá cả hàng hoá thiết yếu nhằm cung cấp đầy đủ thông tin cho người dân, tránh tâm lý hoang mang, gây bất ổn thị trường.

Hiện nay, với các doanh nghiệp bán lẻ, nhiều chương trình khuyến mãi, kích cầu tiêu dùng cũng đã được triển khai. Nhiều mặt hàng được các siêu thị, hệ thống bán lẻ niêm yết giảm giá từ vài % đến hàng chục %, hoặc thông báo giữ các chương trình bình ổn giá các mặt hàng thiết yếu đến cuối năm.

Nhờ đó, mặt bằng giá hàng tiêu dùng cơ bản được giữ vững, tạo nền tảng quan trọng giúp CPI cả năm 2025 duy trì ở mức mục tiêu Quốc hội đề ra, dù chịu nhiều sức ép từ giá năng lượng, nguyên vật liệu nhập khẩu và chi phí logistics...

Kiểm soát lan tỏa giá

Với đặc thù ảnh hưởng rộng đến hầu hết ngành kinh tế, xăng dầu và điện được xem là hai "biến số" trọng tâm trong chiến lược điều tiết giá và kiểm soát lạm phát cuối năm. Bộ Tài chính và Bộ Công Thương đã phối hợp chặt chẽ trong từng kỳ điều hành, vừa đảm bảo phản ánh sát biến động giá thế giới, vừa hạn chế tác động lan truyền đến giá hàng hóa trong nước.

 
Bài 2: Chiến lược điều tiết giá các mặt hàng thiết yếu dịp cuối năm - Ảnh 1

Trong kỳ điều hành mới nhất ngày 6/11/2025, liên Bộ Công Thương - Tài chính tiếp tục không trích lập, không chi sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu đối với tất cả mặt hàng. Nhưng giá xăng lại đồng loạt giảm so với kỳ điều hành trước, với xăng E5 RON 92 có giá 19.682 đồng/lít (giảm 78 đồng/lít). Xăng RON 95-III có giá 20.416 đồng/lít (giảm 72 đồng/lít); trong khi giá dầu có mức độ tăng – giảm nhẹ tuỳ mặt hàng.

Theo Bộ Công Thương, thị trường xăng dầu thế giới những ngày vừa qua có diễn biến tăng, giảm tùy từng mặt hàng, do ảnh hưởng của các yếu tố chủ yếu như: Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cắt giảm lãi suất; đồng USD tăng giá; tồn kho dầu thô của Mỹ tăng, tồn kho xăng và sản phẩm chưng cất của Mỹ giảm; OPEC+ thống nhất tăng nhẹ sản lượng khai thác dầu trong tháng 12/2025 và tạm dừng việc tăng sản lượng khai thác dầu trong quý I/2026; xung đột quân sự giữa Nga với Ukraine vẫn tiếp diễn…

Trước đó, công điện của Bộ Công Thương cũng đã yêu cầu các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu chủ động nguồn hàng, cung cấp đủ xăng dầu cho hệ thống, tuyệt đối không để gián đoạn nguồn cung xăng dầu trong hệ thống phân phối xăng dầu của mình; thực hiện nghiêm việc dự trữ xăng dầu theo quy định, bảo đảm cung cấp đủ xăng dầu cho thị trường trong nước trong mọi tình huống.

Các thương nhân đầu mối sản xuất xăng dầu cũng được yêu cầu chủ động nguồn cung xăng dầu, thực hiện việc dự trữ xăng dầu phù hợp, cung ứng đủ, kịp thời xăng dầu cho các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu theo hợp đồng đã ký nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Nhờ diễn biến này, nên trong tháng 10/2025, chỉ số giá nhóm giao thông là chỉ số duy nhất giảm 0,81%, tác động làm giảm CPI chung 0,08 điểm %. Trong đó, chỉ số giá dầu diesel giảm 0,35%; chỉ số giá xăng giảm 2,48% do ảnh hưởng của các đợt điều chỉnh giá xăng dầu trong nước.

Đối với giá điện, dù có đợt tăng giá 4,8% từ tháng 5/2025, nhưng cũng không kéo dài ảnh hưởng và tác động đến CPI, nhất là khi Chính phủ và các cơ quan quản lý liên tục chỉ đạo giá điện phải hướng đến mục tiêu bảo đảm ổn định chi phí sản xuất, nhất là cho nhóm doanh nghiệp chế biến, chế tạo và dịch vụ tiêu dùng. Nên trong tháng 10/2025, giá điện sinh hoạt giảm 1,74%.

Có thể thấy, việc kiểm soát lạm phát không chỉ là bài toán giá cả, mà là sự kết hợp hài hòa giữa tài khóa, tiền tệ và chính sách thị trường. Khi nguồn cung được đảm bảo, giá đầu vào được kìm giữ, mặt bằng giá sẽ ổn định. Ngoài ra, tiền tệ, tỷ giá và giá vàng cũng đang là những “biến số” còn gây áp lực lên lạm phát. Nhưng những sự phối hợp nhịp nhàng sẽ giúp Việt Nam giữ được mục tiêu kép: kiểm soát lạm phát và bảo đảm tăng trưởng bền vững.

 

TS. Nguyễn Đức Độ - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính):

Cân nhắc lộ trình điều chỉnh giá các mặt hàng do Nhà nước quản lý

Mặc dù mục tiêu kiểm soát lạm phát trung bình trong năm 2025 ở mức khoảng 4,5 - 5% theo chỉ đạo của Quốc hội và Chính phủ gần như chắc chắn đạt được, nhưng công tác quản lý, điều hành giá những tháng cuối năm cần cân nhắc lộ trình điều chỉnh giá các mặt hàng do Nhà nước quản lý với mức độ phù hợp nhằm tạo tiền đề cho việc kiểm soát lạm phát trong năm 2026 cũng như không gây sốc cho các hộ gia đình.

Công tác dự báo, cập nhật kịch bản lạm phát và phương án điều chỉnh giá dịch vụ công cần được thực hiện đồng bộ để kịp thời điều chỉnh giá theo diễn biến thị trường, bảo đảm kiểm soát lạm phát.

Các bộ, ngành, địa phương cần có trách nhiệm theo dõi sát cung cầu, giá cả các mặt hàng thuộc lĩnh vực quản lý, có phương án ứng phó khi nhu cầu tăng cao với các mặt hàng thiết yếu như xăng dầu, vật liệu xây dựng, lương thực, thực phẩm, vật tư nông nghiệp, dịch vụ vận tải để tránh thiếu hàng, tăng giá đột biến.