aa

Ý kiến kiểm toán viên về kiểm toán báo cáo tài chính của các công ty công nghệ viễn thông

Đầu tư - Kinh doanh 10:36 | 05/08/2023
Bài viết sử dụng phương pháp thống kê mô tả để nghiên cứu thực trạng các dạng ý kiến kiểm toán báo cáo tài chính tại các công ty công nghệ viễn thông nhằm cung cấp một góc nhìn tổng thể về bức tranh tài chính các công ty thuộc ngành nghề này và gợi mở một số hàm ý về ý kiến kiểm toán.

Đặt vấn đề

Thị trường chứng khoán đóng vai trò rất quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế, đặc biệt là đối với một nước đang phát triển như Việt Nam. Đây là kênh quan trọng để thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước, đồng thời là nơi luân chuyển vốn giúp nâng cao năng lực quản trị và hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp.

Báo cáo tài chính (BCTC) là một trong những nguồn thông tin quan trọng hàng đầu cung cấp thông tin về tình trạng tài chính của một công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán cho người sử dụng thông tin. Theo lý thuyết người đại diện của Jensen và Meckling (1976), người quản lý luôn có xu hướng cung cấp thông tin có lợi cho họ, do đó BCTC cần được sự xác nhận của bên thứ ba nhằm đảm bảo cho người sử dụng bên ngoài về độ tin cậy của thông tin. Bởi vậy, báo cáo kiểm toán, trong đó trình bày ý kiến kiểm toán về BCTC của các công ty, đặc biệt là các công ty niêm yết luôn nhận được sự quan tâm của nhiều bên liên quan.

Nhóm các công ty viễn thông được nhóm tác giả nghiên cứu trong bài viết là các công ty đại chúng niêm yết trên Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội, Sở Giao dịch Chứng khoán Hồ Chí Minh, đăng ký giao dịch và chưa niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (UPCoM) bao gồm 31 mã cổ phiếu.

Nhóm ngành viễn thông được đánh giá là nhóm ngành không quá sôi động trên thị trường chứng khoán bởi đặc tính thanh khoản thấp cũng như không có quá nhiều doanh nghiệp để lựa chọn đầu tư nhưng được dự báo là lĩnh vực giàu tiềm năng tăng trưởng trong những năm tới khi nhu cầu đầu tư 5G, hạ tầng thông minh, Cloud… tăng mạnh. Đây cũng được cho là nhóm ngành hấp dẫn giới đầu tư bởi tỷ lệ chi trả cổ tức ổn định.

Bởi vậy mà thông tin về ý kiến kiểm toán cho nhóm ngành này nhận được sự quan tâm của đông đảo các nhà đầu tư đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài trong thời gian qua. Bài viết, trình bày tổng quan cơ sở các dạng ý kiến, thực trạng về các dạng ý kiến kiểm toán BCTC của các công ty công nghệ để có bức tranh toàn cảnh về tình hình tài chính của nhóm ngành này trên TTCK Việt Nam và gợi mở một số hàm ý về ý kiến kiểm toán.

Cơ sở lý thuyết về các dạng ý kiến trong kiểm toán báo cáo tài chính

Theo Chuẩn mực Kiểm toán quốc tế số 700 (ISA 700) cũng như chuẩn mực kiểm toán Việt Nam VSA 700 - Hình thành ý kiến kiểm toán và báo cáo kiểm toán về BCTC, VSA 705 – Ý kiến kiểm toán không phải chấp nhận toàn phần, báo cáo kiểm toán về BCTC bao gồm 2 dạng ý kiến kiểm toán:

Thứ nhất, dạng ý kiến kiểm toán chấp nhận toàn phần: Đây là ý kiến được đưa ra khi kiểm toán viên (KTV) kết luận rằng BCTC đã được lập, trên các khía cạnh trọng yếu, phù hợp với khuôn khổ về lập và trình bày BCTC được áp dụng. BCTC được kiểm toán với ý kiến chấp nhận toàn phần không có nghĩa là BCTC đó không tồn tại sai sót, mà chỉ bảo đảm không tồn tại sai sót trọng yếu. Dạng báo cáo này còn được đưa ra khi BCTC của đơn vị có tồn tại các sai sót trọng yếu nhưng sai sót này đã được điều chỉnh theo ý kiến của KTV, sai sót trọng yếu không còn tồn tại sau điều chỉnh.

Thứ hai, dạng ý kiến kiểm toán không phải là ý kiến chấp nhận toàn phần: Dạng ý kiến này bao gồm 3 loại ý kiến: “Ý kiến kiểm toán ngoại trừ”; “Ý kiến kiểm toán trái ngược” và “Từ chối đưa ra ý kiến”. Đây là dạng ý kiến được đưa ra khi KTV kết luận rằng BCTC đã được lập còn tồn tại sai sót trọng yếu; hoặc KTV không thể thu thập đầy đủ các bằng chứng kiểm toán thích hợp để kết luận rằng tổng thể BCTC không còn sai sót trọng yếu. Theo chuẩn mực, với mỗi dạng trong nhóm ý kiến kiểm toán không chấp nhận toàn phần có các cơ sở hình thành ý kiến là khác nhau. Khi đưa ra ý kiến kiểm toán không phải là chấp nhận toàn phần, KTV phải trình bày rõ trong đoạn ý kiến kiếm toán về cơ sở hình thành ý kiến loại này. Cụ thể:

- Ý kiến kiểm toán ngoại trừ: Ý kiến được đưa ra do BCTC tồn tại sai sót trọng yếu nhưng sai sót này không lan tỏa trong BCTC. Bên cạnh đó, ý kiến ngoại trừ cũng có thể được đưa ra khi phạm vi kiểm toán bị giới hạn, tức là KTV không thể thu thập được đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp để làm cơ sở đưa ra ý kiến kiểm toán, nhưng KTV nghi ngờ rằng những ảnh hưởng có thể có của các sai sót chưa được phát hiện (nếu có) có thể là trọng yếu nhưng không lan tỏa trong BCTC.

- Ý kiến kiểm toán trái ngược: Ý kiến kiểm toán trái ngược được phát hành khi KTV thu thập đầy đủ bằng chứng thích hợp cho thấy BCTC đã phản ánh không trung thực và hợp lý hoặc đã không được lập phù hợp với khuôn khổ về lập và trình bày BCTC được áp dụng và mức độ nghiêm trọng của sai sót được phát hiện phải có ảnh hưởng lan tỏa trong BCTC.

- Từ chối đưa ra ý kiến: Dạng ý kiến này được đưa ra khi KTV không thể thu thập được đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp để làm cơ sở đưa ra ý kiến kiểm toán, trong khi mức độ nghiêm trọng của những vấn đề không xác định được này có ảnh hưởng lan tỏa trên BCTC.

Trong một số trường hợp, KTV và doanh nghiệp kiểm toán có thể bổ sung các thông tin rõ ràng vào báo cáo kiểm toán với một số vấn đề:

(i) Một vấn đề đặc biệt quan trọng để người sử dụng hiểu được BCTC, mặc dù vấn đề đó đã được trình bày hoặc thuyết minh phù hợp trong BCTC;

(ii) Bất kỳ vấn đề nào khác mà KTV cho là thích hợp để người sử dụng hiểu rõ hơn về cuộc kiểm toán, về trách nhiệm của KTV hoặc về báo cáo kiểm toán (Chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam, VSA 706 - Đoạn "Vấn đề cần nhấn mạnh" và "Vấn đề khác" trong báo cáo kiểm toán về BCTC). Theo chuẩn mực kiểm toán này, KTV trình bày vấn đề nhấn mạnh hoặc vấn đề khác là các đoạn riêng biệt trong báo cáo kiểm toán. Trong đó, đoạn “Vấn đề cần nhấn mạnh” là đoạn trong báo cáo kiểm toán đề cập đến vấn đề đã được trình bày hoặc thuyết minh phù hợp trong BCTC mà theo xét đoán của KTV, vấn đề đó là đặc biệt quan trọng để người sử dụng hiểu được BCTC. Đoạn “Vấn đề khác” là đoạn trong báo cáo kiểm toán đề cập đến vấn đề khác, ngoài các vấn đề đã được trình bày hoặc thuyết minh trong BCTC, mà theo xét đoán của KTV, vấn đề khác đó là thích hợp để người sử dụng hiểu rõ hơn về cuộc kiểm toán, về trách nhiệm của KTV hoặc về báo cáo kiểm toán. Cần lưu ý rằng việc trình bày đoạn vấn đề cần nhấn mạnh và vấn đề khác trong báo cáo kiểm toán không làm ảnh hưởng đến ý kiến của KTV.

Phương pháp nghiên cứu

Bài viết nghiên cứu thực trạng về ý kiến kiểm toán bằng phương pháp thống kê mô tả, so sánh ý kiến kiểm toán chấp nhận toàn phần và ý kiến không phải dạng chấp nhận toàn phần của các mã cổ phiếu công ty công nghệ viễn thông đại chúng niêm yết, chưa niêm yết từ năm 2015-2021. Mẫu thu thập cho nhóm ngành này gồm 31 mã cổ phiếu của 31 doanh nghiệp đăng ký giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt Nam (sàn Hà Nội, sàn Hồ Chí Minh và sàn UPCoM).

Theo thống kê của nhóm tác giả, mẫu nghiên cứu là các doanh nghiệp có quy mô chia thành 3 nhóm theo khối lượng cổ phiếu lưu hành. Cụ thể, nhóm 1 (0-100.000.000 cổ phiếu) với 26 công ty; Nhóm 2 (100.000.000-dưới 1 tỷ cổ phiếu) với 4 công ty; Nhóm 3 (>1 tỷ cổ phiếu) với 1 công ty. 31 công ty được đăng ký giao dịch trên sàn chứng khoán, bao gồm các cả các công ty niêm yết (9 công ty niêm yết trên sở Hà Nội, 11 công ty niêm yết trên sở Hồ Chí Minh) và công ty chưa niêm yết (11 công ty đăng ký giao dịch UPCoM).

Hình 1: Ý kiến kiểm toán các công ty ngành công nghệ viễn thông giai đoạn 2015-2021

Bảng 1: Thống kê cơ sở ý kiến không chấp nhận toàn phần, giai đoạn 2015-2021

Cơ sở của ý kiến không phải chấp nhận toàn phần

2018

2019

2020

2021

SL

Tỷ lệ

SL

Tỷ lệ

SL

Tỷ lệ

SL

Tỷ lệ

Không thu thập được đầy đủ các bằng chứng kiểm toán thích hợp

Không thu thập được bằng chứng kiểm toán cho công nợ phải thu, phải trả

2

22,22

2

22,22

3

27,27

3

30

Không thu thập được bằng chứng kiểm toán liên quan đến ghi nhận doanh thu, chi phí

1

11,11

1

11,11

1

9,09

1

10

Không xác định được giá trị thuần có thể thực hiện được của hàng tồn kho, khả năng thu hồi phải thu

2

22,22

1

11,11

1

9,09

1

10

Không thu thập được bằng chứng kiểm toán liên quan đến dự phòng các khoản đầu tư vào công ty con, liên kết

1

11,11

1

11,11

1

9,09

2

20

BCTC có sai sót trọng yếu

Ghi nhận doanh thu không đúng quy định theo chuẩn mực

2

22,22

2

22,22

2

18,18

1

10

Không trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho, dự phòng phải thu khó đòi

1

11,11

1

11,11

2

18,18

1

10

Liên quan đến khấu hao tài sản

1

11,11

1

9,09

1

10

Tổng cộng

9

100

9

100

11

100

10

100

Nguồn: Nhóm tác giả tổng hợp

Các dạng ý kiến kiểm toán báo cáo tài chính tại các công ty công nghệ viễn thông

Các dạng ý kiến kiểm toán

Thống kê thực trạng về ý kiến kiểm toán về kiểm toán BCTC tại các công ty thuộc nhóm công nghệ viễn thông niêm yết từ năm 2015-2021 (Bảng 1) cho thấy, kết quả thuộc 2 nhóm ý kiến là chấp nhận toàn phần và nhóm ý kiến không phải dạng chấp nhận toàn phần.

Trong đó, nhóm ý kiến chấp nhận toàn phần nhiều hơn ý kiến không phải chấp nhận toàn phần, chiếm tỷ lệ trên 70%, nhóm ý kiến không phải chấp nhận toàn phần chiếm tỷ lệ từ 17-26% và các xu hướng tăng trong 2 năm 2020 và 2021. Tỷ lệ không chấp nhận toàn phần có xu hướng tăng đáng kể trong 2 năm 2020, 2021 là thời điểm bùng phát dịch COVID-19, hạn chế đi lại, các thủ tục kiểm toán được thực hiện chủ yếu là kiểm toán từ xa, các thủ tục kiểm toán mặc dù đã được thực hiện nhưng có sự gia tăng các trường hợp không thu thập được các bằng chứng thích hợp thực hiện để đưa ra ý kiến kiểm toán và KTV đánh giá các ảnh hưởng của các sự kiện đó đến BCTC là không lan tỏa trên BCTC. Điều này lý giải cho thực trạng ý kiến kiểm toán ngoại trừ được đưa ra nhiều hơn trong giai đoạn này.

Năm 2015 với 24 mã chấp nhận toàn phần, 6 mã không chấp nhận toàn phần; Năm 2016, 2017, 2018 với tỷ lệ báo cáo kiểm toán không chấp nhận toàn phần lần lượt là 6, 7, 6 (chiếm các tỷ lệ lần lượt 19%, 23% và 19%). Tuy nhiên, năm 2020 và 2021, tỷ lệ chấp nhận toàn phần giảm chỉ chiếm 74% trong khi đó tỷ lệ báo cáo kiểm toán với ý kiến không chấp nhận toàn phần tăng là 8 mã cổ phiếu (chiếm 26%). Tổng hợp các dạng ý kiến qua các năm 2015-2021 của các mã cổ phiếu công ty ngành công nghệ viễn thông được mô tả như Hình 1.

Tổng số ý kiến không phải chấp nhận toàn phần của các công ty thuộc nhóm ngành công nghệ viễn thông giai đoạn 2015-2021 là 46 trường hợp, trong đó có 37 trường hợp là giao dịch trên sàn UPCoM, 9 trường hợp còn lại ngoại trừ là các mã công ty niêm yết CKV, TTZ và CTR trên 2 sở Hà Nội và sở Hồ Chí Minh. Thực trạng này cho thấy, kết quả kiểm toán BCTC của các công ty niêm yết thuộc nhóm ngành công nghệ viễn thông chủ yếu là ý kiến chấp nhận toàn phần, dạng ý kiến chiếm đa số so với ý kiến không chấp nhận toàn phần.

Cơ sở hình thành ý kiến không phải chấp nhận toàn phần

Từ việc nghiên cứu thực trạng báo cáo kiểm toán của các công ty nhóm ngành công nghệ viễn thông giai đoạn 2015-2021, nhóm tác giả nhận thấy khi KTV đưa ra ý kiến không phải chấp nhận toàn phần (là ý kiến ngoại trừ, hay trái ngược hoặc từ chối đưa ra ý kiến), KTV luôn trình bày trong báo cáo kiểm toán lý do khiến họ hình thành loại ý kiến này.

Kết quả về cơ sở hình thành ý kiến không phải chấp nhận toàn phần (Bảng 2) cho thấy không thể thu thập đầy đủ các bằng chứng kiểm toán thích hợp là lý do phổ biến khiến KTV đưa ra ý kiến kiểm toán không phải là chấp nhận toàn phần. Trong đó, thường gặp và có xu hướng gia tăng với nhóm ngành công nghệ viễn thông là không thu thập đầy đủ các bằng chứng kiểm toán cho các khoản phải thu, phải trả (tăng từ 22,22% lên 27,27 và năm 2021 là 30%).

Không thu thập được bằng chứng kiểm toán liên quan đến ghi nhận doanh thu, chi phí và không xác định được giá trị thuần có thể thực hiện được của hàng tồn kho, khả năng thu hồi phải thu chiếm tỷ lệ thấp qua các năm. Một thực trạng khác về cơ sở hình thành ý kiến kiểm toán không phải là chấp nhận toàn phần cho thấy, các trường hợp phát sinh ý kiến không phải chấp nhận toàn phần do BCTC có sai sót trọng yếu ít phổ biến.

Các sai sót như ghi nhận doanh thu không phù hợp hoặc do chưa trích lập đủ dự phòng giảm giá hàng tồn kho, dự phòng phải thu khó đòi hoặc liên quan đến khấu hao tài sản cố định là cơ sở đưa ra ý kiến không chấp nhận toàn phần.

Bảng 2: Thống kê về đoạn nhấn mạnh và vấn đề khác được trình bày trong ý kiến kiểm toán trong các công ty thuộc nhóm ngành công nghệ thông tin, giai đoạn 2015 - 2021

Năm

Đoạn nhấn mạnh

Vấn đề khác

Số lượng

Tỷ lệ

Số lượng

Tỷ lệ

2015

1

5

0

0

2016

2

11

0

0

2017

0

0

0

0

2018

4

21

0

0

2019

3

16

3

43

2020

2

11

4

57

2021

7

37

0

0

Tổng

19

100

7

100

Nguồn: Nhóm tác giả tổng hợp

Các vấn đề nhấn mạnh và vấn đề khác trong ý kiến kiểm toán

Trong một số trường hợp trong báo cáo kiểm toán của các mã cổ phiếu ngành công nghệ viễn thông, KTV còn đưa ra đoạn nhấn mạnh và vấn đề khác. Mục đích của việc này là thu hút sự chú ý của người sử dụng đối với các vấn đề đó. KTV bổ sung các thông tin rõ ràng vào báo cáo kiểm toán với một số các vấn đề cụ thể tại công ty mà không làm thay đổi bản chất của ý kiến kiểm toán đã được đưa ra trước đó.

Đoạn “Vấn đề cần nhấn mạnh” được KTV trình bày trong báo cáo kiểm toán của các mã cổ phiếu công ty ngành công nghệ viễn thông thường đề cập đến cảnh báo về khả năng hoạt động liên tục, nhấn mạnh các thay đổi về phương án vốn, các khoản chưa chắc chắn như chi phí thuế TNDN phải nộp tại nước ngoài chưa quyết toán, cảnh báo về các khoản cổ tức chi trả... Trong khi đó, đoạn “Vấn đề khác” để người sử dụng hiểu rõ hơn về cuộc kiểm toán, về trách nhiệm của KTV hoặc về báo cáo kiểm toán.

Một số gợi ý

Thứ nhất, trên góc độ KTV và công ty kiểm toán: Ý kiến của KTV trên báo cáo kiểm toán là phần đúc kết nhất khẳng định lại toàn bộ những kết luận về đối tượng kiểm toán. Nhưng do bản chất vốn có của một cuộc kiểm toán và tính chất của các gian lận, không thể đảm bảo chắc chắn rằng gian lận luôn được phát hiện nên trong thực tế, một chuyên gia phát hiện gian lận nhiều kinh nghiệm cũng không thể đảm bảo chắc chắn phát hiện được toàn bộ các gian lận khi chúng được che dấu một cách cố ý. Vì vậy, xét trên một phương diện nào đó, độ tin cậy với những kết luận của KTV chỉ mang tính tương đối.

Cũng từ thực trạng dạng ý kiến của các công ty công nghệ viễn thông nói riêng và các công ty niêm yết nói chung (ý kiến chấp nhận toàn phần là đa số)đặt ra một yêu cầu nâng cao chất lượng báo cáo kiểm toán, tăng lòng tin của các nhà đầu tư và của cả xã hội, bảo đảm tính công khai và minh bạch, tính chính xác của BCTC đã được kiểm toán (không chỉ đối với các mã cổ phiếu thuộc nhóm ngành công nghệ viễn thông mà còn là tổng thể các công ty đăng ký giao dịch trên thị trường chứng khoán). Nói về vấn đề này không thể không bàn đến vai trò và trách nhiệm của các KTV và công ty kiểm toán độc lập trong việc xác nhận tính trung thực và hợp lý của BCTC của doanh nghiệp. Bài toán dung hòa giữa lợi ích cho khách hàng và trách nhiệm của chính công ty đối với pháp luật và đạo đức nghề nghiệp luôn là bài toán khó cho mọi công ty kiểm toán.

Do vậy, cách ứng xử của KTV khi kiểm toán cho một công ty đang xuất hiện dấu hiệu thua lỗ và có dấu hiệu sai phạm là rất quan trọng. Khi phát hiện các dấu hiệu này, KTV cần thẳng thắn bàn bạc và trao đổi với khách hàng nhằm tìm biện pháp giải quyết, thay vì lờ đi, bỏ qua hay bắt tay với khách hàng để làm đẹp số liệu. Bất kỳ công ty kiểm toán nào nếu không lấy đạo đức, chuẩn mực nghề nghiệp làm kim chỉ nam hành động thì không thể đem lại lợi ích thực sự cho khách hàng cũng như khó có thể tồn tại và phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh gay gắt như hiện nay.

Bên cạnh đó, nhìn vào thực trạng ý kiến kiểm toán cho thấy ý kiến không phải chấp nhận toàn phần chủ yếu là dạng ý kiến ngoại trừ như mô tả ở trên. Bởi vậy, để nâng cao chất lượng BCTC và ý kiến kiểm toán, kiểm toán cần nêu rõ trách nhiệm của mình đối với ý kiến ngoại trừ. Kiểm toán viên cần khẳng định rõ trách nhiệm kết luận của mình với phần các yếu tố có thể phát sinh trong tương lai.

Mặc dù, những yếu tố ảnh hưởng nếu có phát sinh trong tương lai thực sự rất khó kiểm soát nhưng KTV cũng cần phân tích và dự đoán khả năng xảy ra của các sự kiện đó trong tương lai từ đó tư vấn và cảnh báo kịp thời cho các nhà quản lý, giúp các nhà quản lý tránh được nhưng thiệt hại đồng thời nâng cao giá trị của kết luận trong báo cáo kiểm toán.

Để nâng cao chất lượng các ý kiến kiểm toán, cần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tạo ra nó cả về chất lượng và số lượng. Các cơ quan chủ quản, các công ty kiểm toán và các tổ chức nghề nghiệp kế toán, kiểm toán cần thực hiện thường xuyên các khóa đào tạo và bồi dưỡng, cuối mỗi khóa cần tổ chức kiểm tra, viết thu hoạch và sử dụng kết quả này để đánh giá KTV.

Bên cạnh đó định kỳ cần tổ chức các kỳ thi về chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp cho KTV; phối hợp với các tổ chức khác để đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho KTV. Mặt khác, phải thường xuyên kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán, có thể thành lập Ban kiểm soát chất lượng kiểm toán để thực hiện chức năng kiểm tra, kiểm soát việc tuân thủ các chuẩn mực, quy trình, kế hoạch kiểm toán cũng như có thể kiểm toán lại một số BCTC đã được kiểm toán nếu cần.

Thứ hai, trên góc độ người quan tâm đến thông tin trên BCTC: Ý kiến của KTV và của công ty kiểm toán về BCTC có ảnh hưởng đến quyền lợi của nhiều phía. Chẳng hạn như trường hợp ý kiến đưa ra thiếu chính xác, nhà đầu tư là người hứng chịu nhiều thiệt thòi nhất. Không phải nhà đầu tư nào cũng có đủ năng lực để xem và hiểu rõ được thuyết minh BCTC và đánh giá được các điểm quan trọng của các điểm ngoại trừ trong báo cáo của KTV, thậm chí, hiểu rõ báo cáo của KTV thì với hàng loạt yếu tố ngoại trừ trong BCTC như vậy; hoặc các nhà đầu tư không hoàn toàn đủ thông tin để đánh giá được thực chất hoạt động doanh nghiệp để ra quyết định đầu tư đúng đắn.

Bởi vậy, ý kiến kiểm toán cần rõ ràng trong văn phong khoa học mạch lạc dễ hiểu tránh gây hiểu lầm. Các đoạn nhấn mạnh và các vấn đề khác cần được sử dụng để lưu ý người sử dụng thông tin tránh các trường hợp họ đưa ra các quyết định sai lầm từ việc ý kiến kiểm toán không rõ ràng. Hiểu về ý kiến kiểm toán là thực sự cần thiết cho các đối tượng sử dụng thông tin BCTC sau kiểm toán.

Tài liệu tham khảo:

  1. Bộ Tài chính (2012), Thông tư số 214/2012/TT-BTC ban hành hệ thống chuẩn mực kiểm toán Việt Nam (hiệu lực từ 01/01/2014);
  2. Nguyễn Minh Nhựt (2016), kiểm định mối quan hệ giữa ý kiến kiểm toán và quản trị lợi nhuận trên BCTC của các công ty niêm yết ở Việt Nam
  3. Wijaya, p. (2021), ‘Market reaction toward modified audit opinion: empirical evidence from pre and at pandemic period’, Doctoral dissertation, Universitas Pelita Harapan.
  4. http://www.hse.org.vn/
  5. http://www.ssc.gov.vn/ssc/Detail.aspx?tabid=950&ItemID=37545
  6. http://www.hsx.vn/
  7. http://vneconomy.vn/home.htm

Tin tức khác

Chu kỳ tăng trưởng mới của Việt Nam trong bối cảnh thế giới nhiều bất định

Chu kỳ tăng trưởng mới của Việt Nam trong bối cảnh thế giới nhiều bất định

Trong bức tranh kinh tế toàn cầu những năm gần đây, các nền kinh tế đang phải cùng lúc xử lý nhiều lớp rủi ro chồng chéo: lạm phát dù đã hạ nhiệt nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ quay trở lại, chính sách tiền tệ ở nhiều nước lớn duy trì trạng thái thắt chặt kéo dài, căng thẳng địa chính trị lan rộng, trong khi biến đổi khí hậu và bước tiến công nghệ tiếp tục tạo ra những cú sốc mới cho trật tự kinh tế truyền thống.
Nhiều ưu đãi thu hút đầu tư vào khu công nghiệp Khánh Hòa

Nhiều ưu đãi thu hút đầu tư vào khu công nghiệp Khánh Hòa

Khánh Hòa cam kết đẩy mạnh kết nối hạ tầng giao thông, tạo thuận lợi về thủ tục hành chính, các chính sách ưu đãi về đất đai, với mục tiêu hình thành phát triển trung tâm công nghiệp, năng lượng trên địa bàn tỉnh
11 tháng 2025, Việt Nam xuất siêu 20,53 tỷ USD

11 tháng 2025, Việt Nam xuất siêu 20,53 tỷ USD

Trong 11 tháng đầu năm 2025, thị trường xuất nhập khẩu Việt Nam vẫn giữ nhịp tăng trưởng tích cực, duy trì xuất siêu. Cán cân thương mại hàng hóa 11 tháng 2025, Việt Nam xuất siêu 20,53 tỷ USD.
Kết nối, hỗ trợ thúc đẩy tiêu thụ hàng Việt qua kênh Trung tâm thương mại của Nhật bản

Kết nối, hỗ trợ thúc đẩy tiêu thụ hàng Việt qua kênh Trung tâm thương mại của Nhật bản

AEON phối hợp với Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh (ITPC) vừa tổ chức “Tuần lễ kết nối giao thương và giới thiệu sản phẩm” tại Trung tâm thương mại AEON Bình Tân, TP. Hồ Chí Minh. Sự kiện này nằm trong mục tiêu đồng hành cùng các nh
Cần Thơ chạy nước rút giải ngân đầu tư công

Cần Thơ chạy nước rút giải ngân đầu tư công

Trong 11 tháng năm 2025, dù đạt được nhiều kết quả tích cực trong phát triển kinh tế - xã hội, Cần Thơ vẫn đang đối mặt thách thức lớn trong giải ngân vốn đầu tư công.
Đổi mới sáng tạo phải bắt đầu từ văn hoá doanh nghiệp và môi trường làm việc

Đổi mới sáng tạo phải bắt đầu từ văn hoá doanh nghiệp và môi trường làm việc

Ông Lê Quang Vũ - chuyên gia tư vấn văn hoá doanh nghiệp, Giám đốc Công ty Blue C cho rằng đổi mới sáng tạo trước hết là khả năng cải tiến nhỏ trong công việc, doanh nghiệp phải xây dựng được nền tảng văn hoá và cơ chế khuyến khích phát triển.
Nestlé Việt Nam tiên phong phát triển bền vững và thúc đẩy kết nối cộng đồng doanh nghiệp

Nestlé Việt Nam tiên phong phát triển bền vững và thúc đẩy kết nối cộng đồng doanh nghiệp

Trong bối cảnh Việt Nam đặt ra những mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững, Nestlé Việt Nam tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong trong thực hành kinh doanh có trách nhiệm và thúc đẩy kết nối cộng đồng doanh nghiệp. Tại Chương trình Công bố Doanh nghiệp Bền vững (CSI) 2025, Nestlé Việt Nam vinh dự nhận danh hiệu "Ngôi sao CSI" do VCCI trao tặng – đánh dấu 5 năm liên tiếp nằm trong Top 10 doanh nghiệp bền vững nhất Việt Nam trong lĩnh vực sản xuất.
Doanh nghiệp FDI gặp làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương hiến kế kinh nghiệm phát triển bền vững

Doanh nghiệp FDI gặp làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương hiến kế kinh nghiệm phát triển bền vững

Việt Nam coi trọng hoạt động và mong muốn lắng nghe các đề xuất của doanh nghiệp FDI, đặc biệt là các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao, tiên tiến, giá trị gia tăng lớn, chuyển giao công nghệ, đảm bảo cho doanh nghiệp trong nước tham gia sâu vào chuỗi cung ứng của doanh nghiệp FDI.
Xem thêm
quy-dinh-ve-nhan-dang-bai-bao-khoa-hoc-tren-tap-chi-kinh-te-tai-chinh

Chứng khoán quốc tế

GSPC 6,870.40
07/12 | +13.28 (6,870.40 +13.28 (+0.19%))
DJI 47,954.99
07/12 | +104.05 (47,954.99 +104.05 (+0.22%))
IXIC 23,578.13
07/12 | +72.99 (23,578.13 +72.99 (+0.31%))
NYA 21,810.07
07/12 | -25.72 (21,810.07 -25.72 (-0.12%))
XAX 7,193.24
07/12 | -84.76 (7,193.24 -84.76 (-1.16%))
BUK100P 968.47
07/12 | -5.25 (968.47 -5.25 (-0.54%))
RUT 2,521.48
07/12 | -9.67 (2,521.48 -9.67 (-0.38%))
VIX 15.41
07/12 | -0.37 (15.41 -0.37 (-2.34%))
FTSE 9,667.01
07/12 | -43.86 (9,667.01 -43.86 (-0.45%))
GDAXI 24,028.14
07/12 | +146.11 (24,028.14 +146.11 (+0.61%))
FCHI 8,114.74
07/12 | -7.29 (8,114.74 -7.29 (-0.09%))
STOXX50E 5,723.93
07/12 | +5.85 (5,723.93 +5.85 (+0.10%))
N100 1,705.34
07/12 | -3.78 (1,705.34 -3.78 (-0.22%))
BFX 5,029.74
07/12 | +16.39 (5,029.74 +16.39 (+0.33%))
MOEX.ME 85.20
07/12 | -0.11 (85.20 -0.11 (-0.13%))
HSI 26,085.08
07/12 | +149.18 (26,085.08 +149.18 (+0.58%))
STI 4,531.36
07/12 | -3.78 (4,531.36 -3.78 (-0.08%))
AXJO 8,634.60
07/12 | +16.20 (8,634.60 +16.20 (+0.19%))
AORD 8,926.10
07/12 | +19.40 (8,926.10 +19.40 (+0.22%))
BSESN 85,712.37
07/12 | +447.05 (85,712.37 +447.05 (+0.52%))
JKSE 8,632.76
07/12 | -7.44 (8,632.76 -7.44 (-0.09%))
KLSE 1,616.52
07/12 | -4.55 (1,616.52 -4.55 (-0.28%))
NZ50 13,483.99
07/12 | -31.63 (13,483.99 -31.63 (-0.23%))
KS11 4,100.05
07/12 | +71.54 (4,100.05 +71.54 (+1.78%))
TWII 27,980.89
07/12 | +185.18 (27,980.89 +185.18 (+0.67%))
GSPTSE 31,311.41
07/12 | -166.16 (31,311.41 -166.16 (-0.53%))
BVSP 157,369.36
07/12 | -7,086.25 (157,369.36 -7,086.25 (-4.31%))
MXX 63,378.30
07/12 | -336.56 (63,378.30 -336.56 (-0.53%))
IPSA 10,222.61
07/12 | +43.19 (10,222.61 +43.19 (+0.42%))
MERV 3,046,354.75
07/12 | -50,041.25 (3,046,354.75 -50,041.25 (-1.62%))
TA125.TA 3,535.70
07/12 | +24.50 (3,535.70 +24.50 (+0.70%))
CASE30 41,499.10
07/12 | +157.10 (41,499.10 +157.10 (+0.38%))
JN0U.JO 6,649.98
07/12 | +112.74 (6,649.98 +112.74 (+1.72%))
DX-Y.NYB 98.99
07/12 | -0.01 (98.99 -0.01 (-0.01%))
125904-USD-STRD 2,564.76
07/12 | -6.50 (2,564.76 -6.50 (-0.25%))
XDB 133.31
07/12 | +0.06 (133.31 +0.06 (+0.05%))
XDE 116.43
07/12 | -0.02 (116.43 -0.02 (-0.02%))
000001.SS 3,902.81
07/12 | +27.01 (3,902.81 +27.01 (+0.70%))
N225 50,491.87
07/12 | -536.55 (50,491.87 -536.55 (-1.05%))
XDN 64.38
07/12 | -0.11 (64.38 -0.11 (-0.17%))
XDA 66.38
07/12 | +0.27 (66.38 +0.27 (+0.41%))
Cập nhật: 07-12-2025 09:47
video ban chi dao 389 phat lenh tong tan cong buon lau hang gia dip tet binh ngo 2026

VIDEO: Ban Chỉ đạo 389 phát lệnh tổng tấn công buôn lậu, hàng giả dịp Tết Bính Ngọ 2026

Để bảo vệ thị trường và quyền lợi người tiêu dùng trong mùa cao điểm mua sắm Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026, Chính phủ đã phát lệnh "tuyên chiến không khoan nhượng" với buôn lậu và hàng giả.
infographic 6 nhom hang xuat khau chuc ty do cua doanh nghiep fdi

INFOGRAPHIC: 6 nhóm hàng xuất khẩu "chục tỷ đô" của doanh nghiệp FDI

Theo thống kê của Cục Hải quan, hết tháng 10, tổng kim ngạch xuất khẩu của khối doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đạt 295,66 tỷ USD.
video bo tai chinh de xuat nang muc doanh thu mien thue len 500 trieu dongnam

VIDEO: Bộ Tài chính đề xuất nâng mức doanh thu miễn thuế lên 500 triệu đồng/năm

Bộ Tài chính đã đưa ra đề xuất quan trọng trong dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), đó là nâng mức doanh thu chịu thuế đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh lên 500 triệu đồng/năm.
infographic chuong trinh 1719 tai tinh lao cai 5 nam but pha chuyen bien toan dien

INFOGRAPHIC: Chương trình 1719 tại tỉnh Lào Cai: 5 năm bứt phá, chuyển biến toàn diện

Sau 5 năm triển khai, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tại Lào Cai ghi nhận nhiều thành tựu nổi bật.
infographic chuong trinh muc tieu quoc gia 1719 giai doan ii 2026 2030 trao quyen cho dia phuong tao but pha tu vung loi ngheo

INFOGRAPHIC: Chương trình Mục tiêu quốc gia 1719 giai đoạn II (2026–2030): Trao quyền cho địa phương, tạo bứt phá từ vùng lõi nghèo

Chương trình 1719 giai đoạn 2026–2030 sẽ tập trung vào việc chuyển mạnh sang trao quyền cho địa phương trong việc ra quyết định và triển khai.
Khôi phục cấp điện hoàn toàn cho Phú Quốc

Khôi phục cấp điện hoàn toàn cho Phú Quốc

Đường dây 110kV trên không đã được đóng điện thành công, khôi phục cấp điện hoàn toàn cho Phú Quốc.
Đầu tư của Việt Nam ra nước ngoài tăng trưởng đột phá

Đầu tư của Việt Nam ra nước ngoài tăng trưởng đột phá

Đầu tư của Việt Nam ra nước ngoài tăng trưởng đột phá với tổng vốn đầu tư cấp mới và điều chỉnh đạt 1,1 tỷ USD, tăng 83,9% so với cùng kỳ, vốn điều chỉnh trong 11 tháng tăng gấp 8,2 lần.
Vốn FDI thực hiện 11 tháng đạt mức cao nhất trong vòng 5 năm qua

Vốn FDI thực hiện 11 tháng đạt mức cao nhất trong vòng 5 năm qua

Cục Thống kê (Bộ Tài chính) vừa công bố những con số ấn tượng trong hoạt động thu hút vốn đầu tư nước ngoài 11 tháng năm 2025 với tổng vốn đăng ký đạt gần 33,7 tỷ USD, đặc biệt vốn thực hiện đạt 23,6 tỷ USD, là mức cao nhất của 11 tháng trong vòng 5 năm qua.
Giữ vững đà tăng trưởng, đảm bảo an sinh xã hội

Giữ vững đà tăng trưởng, đảm bảo an sinh xã hội

Thời gian từ nay đến hết năm không còn nhiều, nên các Bộ, ngành, địa phương thúc đẩy mạnh mẽ các động lực tăng trưởng mới; phấn đấu giải ngân 100% kế hoạch vốn đầu tư công; thu hút mạnh FDI, đầu tư tư nhân. Đồng thời, khẩn trương ban hành các Nghị định về thành lập, vận hành Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.
Cần xác định nhiệm vụ trọng tâm để thúc đẩy tăng trưởng

Cần xác định nhiệm vụ trọng tâm để thúc đẩy tăng trưởng

Trước những khó khăn, thách thức trong 11 tháng qua, các bộ, ngành, địa phương cần xác định nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm từng lĩnh vực cụ thể, đặc biệt là các giải pháp để giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng GDP năm 2025 từ 8% trở lên…
Vinh danh doanh nghiệp bền vững cùng hành trình CSI bồi đắp nội lực doanh nghiệp Việt

Vinh danh doanh nghiệp bền vững cùng hành trình CSI bồi đắp nội lực doanh nghiệp Việt

Lễ công bố các doanh nghiệp Bền vững tại Việt Nam 2025 với chủ đề “Chương mới của Kỷ nguyên Xanh” trong khuôn khổ Chương trình Đánh giá, Công bố Doanh nghiệp bền vững (CSI) tại Việt Nam do Hội đồng Doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững Việt Nam - Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VBCSD-VCCI) chủ trì phối hợp Ban Chính sách Chiến lược Trung ương và các bộ hữu quan tổ chức đã diễn ra chiều 5/12 tại TP. Hà Nội. Phó Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Hội đồng quốc gia về phát triển bền vững Hồ Đức Phớc tham dự sự kiện.
Bộ trưởng Bộ Công Thương giải trình, làm rõ ý kiến đại biểu Quốc hội về chính sách phát triển năng lượng

Bộ trưởng Bộ Công Thương giải trình, làm rõ ý kiến đại biểu Quốc hội về chính sách phát triển năng lượng

Tiếp thu các ý kiến của đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Công Thương giải trình làm rõ về chính sách phát triển năng lượng tại phiên họp tổ Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 – 2030.
Khơi thông nguồn lực tư nhân trong lĩnh vực năng lượng

Khơi thông nguồn lực tư nhân trong lĩnh vực năng lượng

Quy hoạch điện VIII dự báo tổng nhu cầu đầu tư cho ngành điện giai đoạn 2021 – 2030 lên tới khoảng 134 tỷ USD, trong đó nguồn vốn tư nhân được kỳ vọng sẽ chiếm tỷ trọng lớn nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển hệ thống hiện đại, linh hoạt và phát thải thấp.
Đơn vị, tổ chức sử dụng ngân sách nhà nước được đăng ký, sử dụng tài khoản tại Kho bạc

Đơn vị, tổ chức sử dụng ngân sách nhà nước được đăng ký, sử dụng tài khoản tại Kho bạc

Theo quy định, các đơn vị, tổ chức sử dụng ngân sách nhà nước và các đơn vị, tổ chức được ngân sách hỗ trợ; các tổ chức ngân sách… được đăng ký và sử dụng tài khoản tại Kho bạc Nhà nước.
Đảm bảo công tác kế toán, thanh toán, quản lý ngân quỹ và hoạt động nghiệp vụ tại Kho bạc Nhà nước khu vực XI

Đảm bảo công tác kế toán, thanh toán, quản lý ngân quỹ và hoạt động nghiệp vụ tại Kho bạc Nhà nước khu vực XI

Năm 2025 là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm cuối thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, tài chính - ngân sách nhà nước giai đoạn 5 năm (2021 - 2025). Bám sát mục tiêu và phương châm hành động của Kho bạc Nhà nước năm 2025, Kho bạc Nhà nước khu vực XI đã triển khai quyết liệt và toàn diện các nhiệm vụ trên từng lĩnh vực công tác; kịp thời ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ đối với các đơn vị trực thuộc.
Giải ngân đầu tư công năm 2025 tiếp tục cải thiện, vượt tiến độ cùng kỳ năm trước

Giải ngân đầu tư công năm 2025 tiếp tục cải thiện, vượt tiến độ cùng kỳ năm trước

Giải ngân vốn đầu tư công năm 2025 tiếp tục ghi nhận chuyển biến tích cực khi lũy kế 11 tháng đạt 553,25 nghìn tỷ đồng, cao hơn cùng kỳ năm trước. Kết quả này cho thấy các giải pháp chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ đang phát huy hiệu quả, dù nhiều địa phương và dự án vẫn chịu ảnh hưởng nặng nề bởi thiên tai và điều kiện thi công khó khăn.
Thu ngân sách nhà nước vượt gần 22% dự toán năm

Thu ngân sách nhà nước vượt gần 22% dự toán năm

Thu ngân sách nhà nước trong 11 tháng năm 2025 đạt hơn 2,39 triệu tỷ đồng, vượt gần 22% dự toán năm và tăng mạnh so với cùng kỳ. Kết quả này cho thấy nguồn thu tiếp tục được củng cố, đóng góp quan trọng vào việc bảo đảm cân đối ngân sách và thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội.
TP. Hồ Chí Minh: Thu ngân sách vượt dự toán trước một tháng

TP. Hồ Chí Minh: Thu ngân sách vượt dự toán trước một tháng

Kết quả thu ngân sách nhà nước của TP. Hồ Chí Minh trong 11 tháng năm 2025 đã vượt dự toán, tăng cao so với cùng kỳ.
Đầu tư của Việt Nam ra nước ngoài tăng trưởng đột phá

Đầu tư của Việt Nam ra nước ngoài tăng trưởng đột phá

Đầu tư của Việt Nam ra nước ngoài tăng trưởng đột phá với tổng vốn đầu tư cấp mới và điều chỉnh đạt 1,1 tỷ USD, tăng 83,9% so với cùng kỳ, vốn điều chỉnh trong 11 tháng tăng gấp 8,2 lần.
Vốn FDI thực hiện 11 tháng đạt mức cao nhất trong vòng 5 năm qua

Vốn FDI thực hiện 11 tháng đạt mức cao nhất trong vòng 5 năm qua

Cục Thống kê (Bộ Tài chính) vừa công bố những con số ấn tượng trong hoạt động thu hút vốn đầu tư nước ngoài 11 tháng năm 2025 với tổng vốn đăng ký đạt gần 33,7 tỷ USD, đặc biệt vốn thực hiện đạt 23,6 tỷ USD, là mức cao nhất của 11 tháng trong vòng 5 năm qua.
Giữ vững đà tăng trưởng, đảm bảo an sinh xã hội

Giữ vững đà tăng trưởng, đảm bảo an sinh xã hội

Thời gian từ nay đến hết năm không còn nhiều, nên các Bộ, ngành, địa phương thúc đẩy mạnh mẽ các động lực tăng trưởng mới; phấn đấu giải ngân 100% kế hoạch vốn đầu tư công; thu hút mạnh FDI, đầu tư tư nhân. Đồng thời, khẩn trương ban hành các Nghị định về thành lập, vận hành Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.