Nghị định gồm 5 chương, 25 điều, thiết lập khung pháp lý cho hoạt động kết nối, chia sẻ dữ liệu bắt buộc. Các quy định bao trùm toàn bộ hệ thống chính trị: từ các bộ, cơ quan ngang bộ, Chính phủ, Quốc hội, Tòa án, Kiểm toán, Mặt trận Tổ quốc, đến các Ủy ban nhân dân địa phương. Tất cả đều phải tham gia trong một hệ thống dữ liệu thống nhất, có khả năng liên thông, truy xuất và chia sẻ linh hoạt.

Mục tiêu của nghị định là đảm bảo mọi dữ liệu giữa các cơ quan nhà nước được kết nối thống nhất thông qua Nền tảng chia sẻ, điều phối dữ liệu quốc gia. Theo lộ trình, chậm nhất đến ngày 31/12/2026, việc kết nối và chia sẻ dữ liệu bắt buộc phải hoàn tất. Đây được xem là bước đột phá trong việc hình thành hạ tầng dữ liệu công cộng phục vụ điều hành, giám sát và cung cấp dịch vụ công trực tuyến.

Một trong những điểm nhấn của Nghị định là việc xác định và quản lý dữ liệu chủ quốc gia. Đây là tập hợp những dữ liệu cốt lõi, có giá trị sử dụng chung trong toàn hệ thống chính trị. Các cơ quan nhà nước buộc phải tích hợp, đồng bộ và khai thác dữ liệu này khi xây dựng hoặc vận hành hệ thống thông tin. Quy định này nhằm đảm bảo dữ liệu thống nhất, loại bỏ tình trạng trùng lặp và sai lệch thông tin.

Dữ liệu chủ quốc gia được thiết lập theo nguyên tắc “một nguồn dữ liệu tin cậy duy nhất”. Mỗi dữ liệu chỉ có một cơ quan chịu trách nhiệm quản lý, duy trì và cập nhật. Bộ Công an là đơn vị chủ trì, công bố danh mục dữ liệu chủ quốc gia trên Hệ thống Từ điển dữ liệu dùng chung, đồng thời cấp mã khóa định danh và quản lý kỹ thuật đảm bảo tính chính xác, đồng bộ, bảo mật và khả năng liên thông.

Bên cạnh dữ liệu chủ quốc gia, nghị định cũng quy định về dữ liệu chủ chuyên ngành. Đây là dữ liệu được chia sẻ, sử dụng trong nội bộ các cơ quan Đảng, Nhà nước, hoặc tổ chức chính trị - xã hội. Mỗi bộ, ngành trung ương có trách nhiệm xác định, công bố và cập nhật bộ dữ liệu chủ chuyên ngành, đồng thời tích hợp vào Từ điển dữ liệu dùng chung, đảm bảo khả năng mở rộng, truy xuất và tương thích với dữ liệu chủ quốc gia.

Bộ Công an giữ vai trò đầu mối hướng dẫn kỹ thuật, kiểm tra và giám sát việc xây dựng, cập nhật, sử dụng dữ liệu chủ chuyên ngành. Điều này nhằm bảo đảm tính thống nhất trong toàn bộ hệ thống dữ liệu quốc gia. Các nguyên tắc về bảo mật, phân quyền truy cập, chuẩn hóa cấu trúc và định danh dữ liệu đều được quy định chặt chẽ, tạo điều kiện cho việc kết nối trơn tru, an toàn và minh bạch.

Nghị định cũng quy định chi tiết về phương thức kết nối và chia sẻ dữ liệu bắt buộc. Các hình thức chia sẻ bao gồm: truy vấn dữ liệu giữa hai hệ thống thông tin qua nền tảng chia sẻ; đồng bộ dữ liệu từ cơ quan chia sẻ sang cơ quan sử dụng; đồng bộ dữ liệu lên cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia; và hình thức chia sẻ dữ liệu đóng gói, lưu trữ ngoại tuyến. Tất cả đều phải tuân thủ quy trình xác thực, phân quyền, bảo mật nghiêm ngặt.

Một thành phần kỹ thuật đặc biệt được nhấn mạnh là máy chủ bảo mật điểm kết nối (Agent Node). Đây là “cửa ngõ” bảo mật giữa cơ quan và Nền tảng chia sẻ, điều phối dữ liệu. Agent Node được thiết lập tại mỗi bộ, ngành, địa phương để đảm bảo việc kết nối an toàn, đồng bộ và kiểm soát truy cập chặt chẽ. Hệ thống này do Trung tâm Dữ liệu quốc gia chịu trách nhiệm cấu hình, cài đặt và quản lý.

Danh mục các cơ sở dữ liệu bắt buộc kết nối được liệt kê rõ trong nghị định. Bao gồm các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành trọng điểm và các cơ sở dữ liệu thuộc các cơ quan trong hệ thống chính trị. Mọi cơ sở dữ liệu trong danh mục này phải đồng bộ và chia sẻ thông qua nền tảng điều phối dữ liệu quốc gia, đảm bảo dữ liệu được khai thác hiệu quả, phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội và quản lý nhà nước.

Các loại dữ liệu bắt buộc chia sẻ gồm: dữ liệu chủ, dữ liệu dùng chung của các cơ sở dữ liệu thuộc bộ, ngành, địa phương; dữ liệu phục vụ giải quyết thủ tục hành chính, dịch vụ công; dữ liệu phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành của cơ quan nhà nước; và dữ liệu thuộc phạm vi bí mật nhà nước được xử lý theo quy định riêng. Việc chia sẻ dữ liệu phải đồng thời tuân thủ luật bảo vệ dữ liệu cá nhân và các quy định về an ninh mạng.

Về thời hạn thực hiện, nghị định quy định rõ hai mốc quan trọng. Trước ngày 30 tháng 12 năm 2025, các bộ, cơ quan trung ương và địa phương phải hoàn thành việc chuẩn hóa dữ liệu, ban hành danh mục dữ liệu chủ chuyên ngành, danh mục dữ liệu mở và danh mục dữ liệu dùng chung. Đến hết ngày 31 tháng 12 năm 2026, toàn bộ việc kết nối, chia sẻ dữ liệu bắt buộc giữa các cơ quan trong hệ thống chính trị phải hoàn thành thống nhất.

Nghị định 278/2025/NĐ-CP có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký và thay thế Nghị định số 47/2020/NĐ-CP. So với văn bản cũ, nghị định mới mở rộng phạm vi áp dụng, làm rõ cơ chế điều phối dữ liệu, bổ sung nền tảng kỹ thuật và quy định bảo mật toàn diện hơn. Đây là sự nâng cấp cần thiết để đáp ứng yêu cầu quản trị dữ liệu trong thời kỳ Chính phủ điện tử chuyển sang Chính phủ số.

Nghị định 278/2025/NĐ-CP được kỳ vọng trở thành “xương sống” cho hệ thống dữ liệu quốc gia, mở đường cho việc hình thành Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số. Khi các dữ liệu công được chia sẻ minh bạch, thống nhất, Việt Nam sẽ tiến gần hơn đến mục tiêu “một dữ liệu - một nguồn tin cậy, một lần cung cấp”, tạo nền tảng vững chắc cho quản trị hiện đại và phục vụ người dân tốt hơn.