Tuyển dụng, sử dụng, quản lý viên chức theo vị trí việc làm

Trình bày Tờ trình Dự án Luật Viên chức (sửa đổi) tại phiên họp sáng 22/10 của Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, dự thảo luật điều chỉnh đối với viên chức được tuyển dụng vào làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập theo chế độ hợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập và từ các nguồn thu hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.

Dự thảo đã đổi mới việc tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức theo vị trí việc làm. Theo đó, quy định rõ việc tuyển dụng, quản lý, bố trí và sử dụng viên chức phải căn cứ vào yêu cầu của vị trí việc làm, năng lực và hiệu quả thực hiện nhiệm vụ của viên chức; không tổ chức thi hoặc xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp viên chức như trước đây.

Công tác tuyển dụng viên chức được đổi mới theo hướng quy định rõ hình thức thi tuyển cạnh tranh, xét tuyển công khai, bình đẳng và tiếp nhận nguồn nhân lực chất lượng cao. Các đơn vị sự nghiệp công lập được chủ động lựa chọn phương thức tuyển dụng phù hợp với ngành, lĩnh vực hoạt động, hướng tới mô hình quản trị chuyên nghiệp, hiện đại. Đối với các trường hợp là công chức hoặc viên chức chuyển sang làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập mới, sẽ thực hiện thủ tục chuyển công tác.

Đặc biệt, Chính phủ đề xuất mở rộng quyền của viên chức theo hướng cho phép viên chức được ký hợp đồng để thực hiện hoạt động nghề nghiệp tại các đơn vị sự nghiệp khác ngoài nơi đang làm việc hoặc tại cơ quan, tổ chức, đơn vị ngoài công lập. Đồng thời, bổ sung quy định khuyến khích và bảo vệ viên chức đổi mới sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám đột phá, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.

Cùng với đó, dự thảo luật quy định viên chức làm việc trong các tổ chức khoa học và công nghệ công lập, cơ sở giáo dục đại học công lập được phép góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp hoặc làm việc tại doanh nghiệp do tổ chức đó thành lập để thương mại hóa kết quả nghiên cứu. Việc này phải được sự đồng ý của người đứng đầu tổ chức. Đối với viên chức quản lý là người đứng đầu tổ chức khoa học và công nghệ công lập hoặc cơ sở giáo dục đại học công lập, cần có sự chấp thuận của cấp quản lý trực tiếp.

Ba nhóm vị trí việc làm trong đơn vị sự nghiệp công lập

Dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) cũng đổi mới cơ chế xác định vị trí việc làm, theo đó quy định rõ ba nhóm vị trí việc làm trong đơn vị sự nghiệp công lập. Cụ thể: Vị trí việc làm quản lý: bao gồm các chức vụ lãnh đạo, quản lý được bổ nhiệm theo quy định của Đảng và pháp luật; Vị trí việc làm chuyên môn, nghiệp vụ: được xác định theo từng chuyên ngành tại đơn vị sự nghiệp công lập, bảo đảm đáp ứng tiêu chuẩn, điều kiện của bộ quản lý chuyên ngành; Vị trí việc làm hỗ trợ: gồm các vị trí phục vụ hoạt động chung của đơn vị như tài chính, kế toán, tổ chức cán bộ, văn phòng... không bao gồm các vị trí phục vụ như lái xe, bảo vệ, tạp vụ.

Ngoài ra, dự thảo luật bổ sung quy định về liên thông nguồn lực giữa khu vực công và khu vực tư nhằm thu hút, trọng dụng nhân lực chất lượng cao vào khu vực công. Theo đó, cho phép tiếp nhận vào làm viên chức đối với chuyên gia, nhà khoa học, người có tài năng, năng khiếu đặc biệt hoặc người có kinh nghiệm đang làm việc tại khu vực ngoài công lập, cũng như những người đang ký hợp đồng làm công việc chuyên môn, nghiệp vụ tại đơn vị sự nghiệp công lập có trình độ phù hợp.

Bên cạnh đó, cho phép ký hợp đồng thực hiện công việc của viên chức quản lý hoặc nhiệm vụ chuyên môn, nghiệp vụ đối với chuyên gia, nhà khoa học, người có kinh nghiệm, trình độ cao là công dân Việt Nam hoặc người nước ngoài đang sinh sống tại Việt Nam.

Thẩm tra dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban cơ bản tán thành việc chuyển đổi phương thức quản lý viên chức theo vị trí việc làm để phù hợp với xu thế cải cách khu vực công, đáp ứng yêu cầu tại Kết luận số 121-KL/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII. Ủy ban đề nghị Chính phủ chỉ đạo trong quá trình xây dựng danh mục vị trí việc làm, bảo đảm tính khoa học, thực tiễn và chất lượng.

Ủy ban cũng đồng tình với quy định cho phép viên chức được ký hợp đồng lao động hoặc hợp đồng dịch vụ với cơ quan, tổ chức, đơn vị khác, miễn là không trái với thỏa thuận trong hợp đồng làm việc và quy định pháp luật. Quy định này giúp tận dụng năng lực, kinh nghiệm chuyên môn của viên chức để đóng góp cho xã hội, đồng thời tăng thu nhập chính đáng.

Ủy ban nhất trí với việc cho phép viên chức tại các tổ chức khoa học và công nghệ công lập, cơ sở giáo dục đại học công lập được làm việc tại doanh nghiệp do đơn vị sự nghiệp thành lập hoặc tham gia thành lập để thương mại hóa kết quả nghiên cứu của mình hoặc của tổ chức, theo thỏa thuận trong hợp đồng làm việc. Quy định này nhằm thể chế hóa tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, bảo đảm đồng bộ, thống nhất với Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Luật Nhà giáo.

Về thẩm quyền tuyển dụng viên chức, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho rằng, quy định này bảo đảm thống nhất với Luật Tổ chức chính quyền địa phương, phù hợp với chủ trương phân cấp, phân quyền trong hệ thống chính trị, góp phần phát huy tính tự chủ, sáng tạo của các đơn vị sự nghiệp công lập.

Đối với hợp đồng làm việc của viên chức, Ủy ban đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát các quy định đặc thù, đặc biệt là những nội dung khác với Bộ luật Lao động, để quy định rõ ngay trong dự thảo luật, làm cơ sở cho Chính phủ hướng dẫn chi tiết. Đồng thời, bổ sung nguyên tắc về việc đơn phương chấm dứt hợp đồng làm việc, vì đây là nội dung liên quan trực tiếp đến quyền làm việc của công dân theo quy định của Hiến pháp, cần được quy định cụ thể trong luật.