Quy mô còn nhỏ

Cùng với sự phát triển của thị trường chứng khoán, ngành quản lý quỹ đầu tư tại Việt Nam cũng từng bước mở rộng, góp phần tạo nền tảng cho kênh vốn gián tiếp. Tuy nhiên, quy mô vẫn còn rất nhỏ.

Theo Bộ Tài chính, tổng giá trị tài sản quản lý của các công ty quản lý quỹ hiện chỉ chiếm khoảng 6% GDP, thấp hơn nhiều so với Thái Lan, Malaysia hay Singapore. Điều này cho thấy tiềm năng phát triển còn rất lớn, nhưng cũng phản ánh bước khởi đầu còn chậm của ngành này.

Đồng quan điểm, bà Nguyễn Hoài Thu - Phó Tổng Giám đốc VinaCapital, nhận định: “Ngành Quỹ Việt Nam có tiềm năng lớn, nhưng còn ở giai đoạn sơ khai. Nhà đầu tư cá nhân chiếm tới 90% giao dịch, trong khi tỷ trọng nhà đầu tư tổ chức còn thấp. Tổng tài sản do các quỹ đầu tư quản lý chỉ khoảng 6% GDP, thấp hơn nhiều so với mặt bằng khu vực”.

Tỷ lệ người dân đầu tư vào chứng chỉ quỹ tại Việt Nam hiện dưới 0,5% dân số, trong khi con số này tại Thái Lan hay Hàn Quốc đạt 20 - 50%. Một số quỹ mở như quỹ cổ phiếu của VinaCapital đạt mức tăng trưởng 20 - 22%/năm, song quy mô toàn ngành vẫn nhỏ bé, cho thấy dư địa tăng trưởng lớn, nhưng cũng tồn tại thách thức niềm tin và minh bạch.

Với nền kinh tế tăng trưởng mạnh, thị trường chứng khoán sôi động và tiềm năng quỹ đầu tư còn rộng mở, Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng để hình thành một thị trường vốn hoàn chỉnh, nơi dòng vốn trực tiếp và gián tiếp song hành, hỗ trợ phát triển kinh tế bền vững.

Bên cạnh đó, một số chuyên gia cho rằng, cần quản trị rủi ro tỷ giá cho nhà đầu tư nước ngoài khi đầu tư vào thị trường chứng khoán và các quỹ mở.

Bà Nguyễn Ngọc Anh - Tổng Giám đốc Công ty TNHH quản lý Quỹ SSI cho rằng, hiện nay, việc đầu tư vào thị trường chứng khoán và các quỹ mở Việt Nam đang đặt ra rủi ro tỷ giá lớn cho nhà đầu tư nước ngoài, làm giảm lợi nhuận ròng khi quy đổi về ngoại tệ, do hiện nhà đầu tư nước ngoài chưa có công cụ phòng ngừa rủi ro tỷ giá. Chỉ riêng năm 2024, tỷ giá USD/VND tăng 4,3%, và từ đầu năm 2025 đến nay tiếp tục tăng gần 3,5%.

“Việc thiếu vắng công cụ phòng ngừa rủi ro tỷ giá như vậy khiến các quỹ ngoại phải liên tục xây dựng kịch bản phòng thủ, rút ngắn thời gian đầu tư và nâng cao yêu cầu sinh lời, làm giảm sức hấp dẫn của thị trường chứng khoán và quỹ mở Việt Nam so với các nước trong khu vực”, bà Ngọc Anh nhận định.

Hiến kế cho ngành Quỹ Việt Nam

Để ngành Quỹ phát triển bền vững, theo bà Nguyễn Hoài Thu - Phó Tổng Giám đốc VinaCapital, Việt Nam cần đồng thời thực hiện bốn giải pháp chiến lược:

Thứ nhất, cải thiện chất lượng “hàng hóa” trên thị trường: đẩy mạnh cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, khuyến khích IPO của doanh nghiệp tư nhân, đa dạng hóa ngành nghề niêm yết và áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế IFRS nhằm nâng cao minh bạch.

Thứ hai, tăng cường giám sát và kỷ luật thị trường, xử lý nghiêm hành vi thao túng, bảo vệ quyền lợi và niềm tin của nhà đầu tư.

Thứ ba, thúc đẩy quá trình nâng hạng thị trường MSCI, qua đó thu hút dòng vốn tổ chức dài hạn. Việt Nam cần xem xét nới giới hạn sở hữu nước ngoài, triển khai cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) và mở rộng quyền tiếp cận công cụ phòng hộ tỷ giá cho dòng vốn gián tiếp.

Thứ tư, duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, củng cố niềm tin của nhà đầu tư quốc tế, hướng tới xếp hạng tín nhiệm quốc gia ở mức đầu tư trong tương lai gần.

Còn theo bà Ngọc Anh, để quản trị rủi ro tỷ giá cho nhà đầu tư nước ngoài khi đầu tư vào thị trường chứng khoán và các quỹ mở, đề xuất Ngân hàng Nhà nước cho phép công cụ phòng ngừa rủi ro tỷ giá phù hợp cho nhà đầu tư nước ngoài để nhà đầu tư nước ngoài yên tâm phân bổ vốn dài hạn vào Việt Nam. Đây sẽ là bước đi quan trọng để ổn định dòng vốn, nâng sức cạnh tranh và hỗ trợ tiến trình nâng hạng thị trường…

“Với sự đồng hành của cơ quan quản lý, các tổ chức thị trường và doanh nghiệp, ngành quỹ sẽ có đủ nền tảng để phát triển mạnh mẽ, đóng góp tích cực vào tiến trình nâng hạng thị trường và hội nhập sâu rộng với khu vực cũng như thế giới”, bà Ngọc Anh kỳ vọng.