Ý chí tự lực và vai trò của tổ chức Đảng

Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng đang thu hút sự quan tâm tại nhiều địa phương vùng sâu, vùng xa, nơi đời sống đồng bào dân tộc thiểu số còn đối mặt không ít khó khăn. Thực tế cho thấy tỷ lệ hộ nghèo, hộ cận nghèo và nguy cơ tái nghèo vẫn ở mức cao hơn mặt bằng chung cả nước. Vì vậy, yêu cầu đặt ra trong dự thảo văn kiện - thúc đẩy tính tích cực, tinh thần tự lực, tự cường trong phát triển kinh tế - xã hội, được cán bộ và nhân dân đánh giá là đúng đắn và phù hợp với thực tiễn.

Nhiều cấp ủy địa phương quán triệt tinh thần này như một nhiệm vụ trọng tâm. Giảm nghèo bền vững không chỉ còn là mục tiêu kinh tế - xã hội mà trở thành tiêu chí quan trọng để đánh giá năng lực của tổ chức đảng và người đứng đầu.

Tại tỉnh Lai Châu, ông Nguyễn Trường Giang - Bí thư Đảng ủy xã Thu Lũm cho biết, giai đoạn 2020-2024, địa phương đã đạt nhiều chuyển biến nổi bật trong giảm nghèo đa chiều, đặc biệt ở các khu vực dân tộc thiểu số, vùng núi, biên giới. Các định hướng được phản ánh trong dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV, cũng như nội dung đánh giá 5 năm thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030, càng củng cố quyết tâm chính trị của địa phương trong triển khai nhiệm vụ giảm nghèo bền vững.

Thu Lũm - một xã biên giới cực Tây Tổ quốc, từng đối mặt với tỷ lệ hộ nghèo cao, địa hình hiểm trở, điều kiện sản xuất khó khăn. Ý chí tự lực của đồng bào Hà Nhì, La Hủ, Dao được xác định là “điểm tựa nội sinh” trong công tác giảm nghèo.

Ngay từ đầu nhiệm kỳ 2020-2025, chương trình giảm nghèo đã được đưa vào Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã, cụ thể hóa thành nghị quyết chuyên đề, kế hoạch hành động và được quán triệt tới từng chi bộ. Các chỉ tiêu giảm nghèo được đưa vào nghị quyết hằng tháng, hằng quý, gắn với đánh giá chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên. Việc biến giảm nghèo thành tiêu chí đánh giá chính trị đã tạo chuyển biến sâu rộng trong nhận thức và hành động của cả hệ thống chính trị.

Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo của Thu Lũm giảm từ 58,6% năm 2020 xuống còn 40,7% năm 2024, mức giảm đáng chú ý với một xã biên giới đặc thù. Các mô hình sinh kế phù hợp điều kiện vùng cao được triển khai, như mở rộng vùng trồng cây dược liệu dưới tán rừng, gắn với chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng, tăng thu nhập cho người dân đồng thời nâng tỷ lệ che phủ rừng lên hơn 82,5%, cao hơn mức trung bình của tỉnh.

Năm 2025, Xã hỗ trợ gần 190 hộ nghèo, cận nghèo xây dựng nhà ở “ba cứng”, góp phần ổn định nơi ở và cải thiện chất lượng sống. Thu nhập bình quân đầu người đạt hơn 34 triệu đồng/năm và xã đã có 5 sản phẩm OCOP được công nhận, tạo nền tảng phát triển kinh tế bản địa.

Chính sách đồng bộ và tinh thần dám làm

Từ ngày 01/7/2025, Thu Lũm mới được thành lập trên cơ sở sáp nhập xã Thu Lũm và Ka Lăng, với diện tích rộng hơn và yêu cầu phát triển cao hơn. Bài học kinh nghiệm được tiếp tục kế thừa: Vai trò của tổ chức đảng và người đứng đầu trong thúc đẩy tính tự lực của người dân giữ vai trò then chốt. Nghị quyết Đảng bộ xã Thu Lũm nhiệm kỳ 2025-2030 tiếp tục đặt công tác giảm nghèo vào vị trí trọng tâm, bảo đảm tính liên tục của các chính sách và mô hình sinh kế đã phát huy hiệu quả.

Theo Bí thư Đảng ủy xã Nguyễn Trường Giang, tại các địa phương vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, bí thư cấp ủy và tổ chức đảng cơ sở có vai trò quyết định trong việc khơi dậy ý chí vươn lên của đồng bào. Tuy nhiên, để các mô hình giảm nghèo phát huy hiệu quả, cán bộ cơ sở cần được trao quyền, được bảo vệ khi dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. Điều này phù hợp với tinh thần đổi mới sáng tạo trong dự thảo văn kiện Đại hội XIV, nhằm khắc phục tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm vốn vẫn còn tồn tại ở một bộ phận cán bộ.

Thực tiễn triển khai tại Thu Lũm và nhiều địa phương khác cho thấy giảm nghèo bền vững không chỉ là cung cấp hỗ trợ trực tiếp mà phải gắn với thay đổi tư duy, chuyển dịch cơ cấu sản xuất và nâng cao năng lực cộng đồng. Những mô hình kinh tế dưới tán rừng, chuỗi giá trị cây dược liệu, sản phẩm OCOP… đang trở thành hướng đi bền vững cho vùng khó, giúp đồng bào thoát nghèo theo cách chủ động và dài hạn.

Dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV đặt mục tiêu thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi theo hướng bền vững, bao trùm. Điều này đòi hỏi tiếp tục củng cố vai trò lãnh đạo của cấp ủy, tăng cường phân cấp, phân quyền, bảo đảm nguồn lực và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cơ sở. Quan trọng hơn, cần duy trì động lực tự vươn lên của đồng bào, yếu tố đã được chứng minh là chìa khóa để thoát nghèo đa chiều bền vững.