Chỉ giữ thủ tục chấp thuận chủ trương với dự án lớn, nhạy cảm

Trình Quốc hội dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) tại phiên họp sáng 11/11, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, về thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, Kết luận số 194-KL/TW ngày 20/9/2025 Bộ Chính trị đã chỉ đạo tiếp tục quy định thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư theo hướng thu hẹp diện dự án phải thực hiện thủ tục này. Trên cơ sở đó, dự thảo Luật đã hoàn thiện theo hướng thu hẹp và làm rõ phạm vi các dự án phải thực hiện chấp thuận chủ trương.

Theo đó, chỉ chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án đầu tư phát triển hạ tầng trong một số lĩnh vực quan trọng, nhạy cảm như cảng biển, sân bay, viễn thông, xuất bản, báo chí…; các dự án đề xuất sử dụng đất đai, khu vực biển; các dự án ảnh hưởng lớn đến môi trường hoặc thực hiện tại khu vực có ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh…

Bên cạnh đó, không thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư đối với: dự án nhà ở thương mại, khu đô thị được lựa chọn nhà đầu tư thông qua hình thức đấu giá hoặc đấu thầu, dự án đã trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản; dự án hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp; dự án đầu tư thuộc trường hợp giao đất, cho thuê đất thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư (trừ các dự án quan trọng, có tác động, ảnh hưởng lớn đến kinh tế xã hội như dự án sân bay, cảng biển, khu công nghiệp…).

Dự thảo cũng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền chấp thuận chủ trương đầu tư cho Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh. Đối với những dự án quan trọng, cần có cơ chế, chính sách đặc thù, khác với quy định của luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư sau khi được sự đồng ý của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội. Đồng thời, tiếp tục đơn giản hoá thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư theo hướng lược bỏ một số nội dung thẩm định không thực sự cần thiết phải xem xét ngay ở giai đoạn chấp thuận chủ trương đầu tư…

Về việc thành lập tổ chức kinh tế của nhà đầu tư nước ngoài, dự thảo sửa đổi, bổ sung quy định cho phép nhà đầu tư nước ngoài thành lập doanh nghiệp trước khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. "Đây là quy định mới nhằm cải cách căn bản về thủ tục đầu tư đối với nhà đầu tư nước ngoài", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Cắt giảm 25 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, tại dự thảo, Chính phủ đề xuất mở rộng đối tượng áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt (luồng xanh) để cho phép các dự án đầu tư tại khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu công nghệ số tập trung, khu thương mại tự do và khu chức năng trong khu kinh tế được thực hiện thủ tục đầu tư đặc biệt (luồng xanh) mà không hạn chế về ngành, lĩnh vực, trừ một số dự án lớn, quan trọng như sân bay, cảng biển…

Dự thảo cũng sửa đổi, bổ sung quy định về việc chuyển giao tài sản dự án đường sắt khi hết thời hạn hoạt động tại điểm c khoản 3 Điều 24 Luật Đường sắt. Theo đó, cho phép nhà đầu tư được gia hạn thời hạn hoạt động của dự án theo quy định của pháp luật về đầu tư đối với các tuyến đường sắt quốc gia, đường sắt địa phương và chuyển giao toàn bộ tài sản hình thành từ dự án cho Nhà nước sau khi hết thời hạn hoạt động của dự án. Nhà nước thanh toán cho nhà đầu tư theo quy định của pháp luật. Qua đó, đảm bảo thu hút kinh tế tư nhân vào đầu tư dự án đường sắt quan trọng, bao gồm cả các tuyến đường sắt đô thị, các tuyến đường sắt địa phương.

Đặc biệt, dự thảo Luật lần này bổ sung quy định để tháo gỡ vướng mắc trong trường hợp chuyển nhượng dự án đầu tư nhưng thời hạn còn lại của dự án không đáp ứng được phương án tài chính hoặc phương án đầu tư kinh doanh của nhà đầu tư nhận chuyển nhượng. Quy định này được thực hiện trên cơ sở Kết luận số 194-KL/TW ngày 20/9/2025 Bộ Chính trị về việc tạo điều kiện cho các nhà đầu tư mới được thực hiện dự án để tránh lãng phí. Ngoài ra, sửa đổi, bổ sung các quy định khác để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh trong thực tiễn của Luật Đầu tư trong thời gian qua.

Ngoài các nội dung sửa đổi, bổ sung nêu trên, Bộ trưởng cho biết, dự thảo Luật đã cắt giảm 25 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện; thu hẹp, sửa đổi phạm vi của 20 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện. Đồng thời, quy định nguyên tắc xác định điều kiện đầu tư kinh doanh, làm cơ sở để thực hiện “tiền kiểm” và chuyển sang cơ chế “hậu kiểm”.

Đối với thủ tục đầu tư ra nước ngoài, tại Kết luận số 194-KL/TW ngày 20/9/2025, Bộ Chính trị đã chỉ đạo việc quy định thủ tục đầu tư ra nước ngoài theo hướng đơn giản hoá thủ tục này. Theo đó, dự thảo Luật đã bãi bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư ra nước ngoài; Chỉ thực hiện cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài đối với dự án có vốn đầu tư từ 20 tỷ đồng (tương đương 760.000 USD) trở lên hoặc dự án đầu tư thuộc ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện; Thực hiện đăng ký giao dịch ngoại hối với Ngân hàng Nhà nước để chuyển tiền ra nước ngoài đối với các dự án có quy mô dưới 20 tỷ đồng.