Giải trình ý kiến đề nghị có phương án hoàn thiện các quy định về phân cấp thẩm quyền, phân quyền quyết định, phê duyệt quy hoạch, bảo đảm thực chất, đồng bộ, khắc phục khó khăn, vướng mắc, thừa ủy quyền Chính phủ, Bộ Tài chính cho biết, phương án phân cấp, phân quyền trong hoạt động quy hoạch tại Dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi) đã được Đảng ủy Chính phủ báo cáo xin ý kiến Bộ Chính trị hai lần.

Cụ thể, Bộ Chính trị đã có ý kiến thống nhất đối với phương án sửa đổi Luật Quy hoạch tại Công văn số 15602-CV/VPTW ngày 06/7/2025 của Văn phòng Trung ương Đảng trên cơ sở Báo cáo số 33-BC/ĐU của Đảng ủy Chính phủ gửi Bộ Chính trị về kết quả rà soát và đề xuất phương án sửa đổi Luật Quy hoạch, trong đó có đề xuất phương án về phân cấp, phân quyền trong hoạt động quy hoạch.

Ngày 19/9/2025, Bộ Chính trị cũng đã thảo luận, cho ý kiến đối với Dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi) và có Kết luận số 194-KL/TW như sau: “…tiếp tục phân cấp, phân quyền và xác định rõ thẩm quyền trong công tác quy hoạch, gắn với đơn giản hóa quy trình, thủ tục, đồng bộ với việc phân cấp, phân quyền và tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.

Đồng thời, việc phân cấp, phân quyền tại Dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi) cũng phù hợp với các chỉ đạo của Đảng trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật như: Kết luận số 121-KL/TW ngày 24/01/2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII giao các cấp ủy, cơ quan, đơn vị, tổ chức, nhất là người đứng đầu chỉ đạo thực hiện tốt 08 nhiệm vụ, giải pháp, trong đó có 01 nhóm nhiệm vụ, giải pháp liên quan đến quy hoạch như sau: “Tập trung các nguồn lực để tiếp tục khẩn trương hoàn thiện thể chế, cơ chế vận hành các cơ quan, đơn vị, tổ chức của hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng; phân định rõ thẩm quyền, trách nhiệm của Quốc hội, Chính phủ, cơ quan hành pháp, cơ quan tư pháp; xác định rõ trách nhiệm giữa Trung ương và địa phương và giữa các cấp chính quyền địa phương; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, bảo đảm Trung ương tăng cường quản lý vĩ mô, xây dựng thể chế, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch đồng bộ, thống nhất, giữ vai trò kiến tạo và tăng cường kiểm tra, giám sát, "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm".

Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới cũng đã xác định nhiệm vụ “Khẩn trương sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật đáp ứng yêu cầu thực hiện chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, sắp xếp đơn vị hành chính, gắn với phân cấp, phân quyền tối đa theo phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm” và việc cơ cấu lại không gian phát triển mới ở từng địa bàn”.

Luật Quy hoạch năm 2017 quy định Quốc hội quyết định quy hoạch không gian biển quốc gia và quy hoạch sử dụng đất quốc gia khi các định hướng về phát triển không gian biển và sử dụng đất quốc gia đã có trong quy hoạch tổng thể quốc gia cũng do Quốc hội quyết định. Tình trạng này dẫn đến thiếu linh hoạt trong chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến chỉ tiêu sử dụng đất.

Ngoài ra, pháp luật hiện hành cũng đã phân cấp thẩm quyền phê duyệt một số quy hoạch ngành (cấp quốc gia) cho Bộ trưởng phê duyệt. Cụ thể, Điểm b khoản 1 Điều 19 Luật Đường sắt năm 2025 quy định: “Bộ trưởng Bộ Xây dựng tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch mạng lưới đường sắt”; Nghị định số 144/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng nêu rõ: "Thẩm quyền phê duyệt quy hoạch mạng lưới đường bộ, quy hoạch kết cấu hạ tầng đường bộ; thẩm quyền giao các tuyến, đoạn tuyến quốc lộ trên cơ sở đề nghị của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm lợi ích quốc gia, quốc phòng, an ninh, khả năng bố trí nguồn lực của địa phương quy định tại điểm c khoản 1, điểm c khoản 2 Điều 5, khoản 4 Điều 8 Luật Đường bộ năm 2024 do Bộ trưởng Bộ Xây dựng thực hiện; Thẩm quyền phê duyệt quy hoạch kết cấu hạ tầng đường thủy nội địa quy định tại khoản 3 Điều 10 của Luật Giao thông đường thủy nội địa năm 2004 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2018) do Bộ trưởng Bộ Xây dựng thực hiện".

Bộ Tài chính cho biết, để bảo đảm công tác hậu kiểm, chất lượng nội dung quy hoạch; kịp thời phát hiện các nội dung chồng lấn, mâu thuẫn; hạn chế điều chỉnh quy hoạch tùy tiện, làm phá vỡ không gian phát triển quốc gia và lãng phí nguồn lực; nâng cao trách nhiệm giải trình của các cơ quan sau khi phân cấp thẩm quyền phê duyệt quy hoạch từ Thủ tướng Chính phủ cho Bộ trưởng phê duyệt quy hoạch ngành và Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt quy hoạch tỉnh, Dự thảo Luật bổ sung thêm quy định về hoạt động giám sát, kiểm tra, rà soát quy hoạch.

Do đó, quy định về phân cấp, phân quyền trong hoạt động quy hoạch như tại Dự thảo Luật là phù hợp với các chỉ đạo của Đảng về việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, quản lý vĩ mô, xây dựng quy hoạch.