Tăng phân cấp, đơn giản hoá quy trình

Ngày 16/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội họp cho ý kiến về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công. Trình bày tờ trình của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương cho biết, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung nội dung của 24/63 điều, trong đó, sửa đổi, bổ sung 17/63 điều, bãi bỏ một số quy định tại 5 điều và bổ sung quy định mới tại 5 điều.

Để tiếp tục thực hiện chủ trương phân cấp, phân quyền, gắn liền với việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu quả quản trị, dự thảo Luật đã quy định trao quyền cho Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính trong một số nhiệm vụ về quản lý nợ. Đồng thời, tăng cường sự chủ động và tự chịu trách nhiệm cho chính quyền địa phương trong việc quyết định, sử dụng ngân sách.

Dự thảo Luật cũng bỏ quy định tỉnh lấy ý kiến chấp thuận của Bộ Tài chính về điều kiện, điều khoản của trái phiếu chính quyền địa phương (gồm khối lượng, mệnh giá, đồng tiền, kỳ hạn). Đồng thời, phân cấp cho UBND cấp tỉnh báo cáo HĐND cấp tỉnh phê duyệt Đề án phát hành, đảm bảo trong tổng mức vay được Quốc hội phê duyệt.

Nhằm cải cách thủ tục hành chính trong hoạt động vay vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài, dự thảo Luật bổ sung quy định cho phép các bộ, UBND tỉnh, thành phố, doanh nghiệp nhà nước và công ty con của doanh nghiệp nhà nước (nắm giữ 100% vốn điều lệ) được phép lập đề xuất khoản vay gửi Bộ Tài chính để thẩm định, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét. Đề xuất khoản vay chỉ cần tập trung vào 4 nội dung chính và thư quan tâm của nhà tài trợ (nếu có), giảm đáng kể khối lượng hồ sơ so với hiện nay.

Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định về thời hạn Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kế hoạch vay, trả nợ công hàng năm, đảm bảo đồng bộ với tiến độ xây dựng dự toán ngân sách, kế hoạch đầu tư công và kế hoạch vay – trả nợ được phê duyệt cùng kỳ.

Đáng chú ý, Chính phủ đề xuất sửa quy trình thẩm định cho vay lại theo hướng giao Bộ Tài chính đánh giá điều kiện vay lại của UBND cấp tỉnh, thay vì thực hiện quy trình thẩm định như trước đây, nhằm giảm thời gian và thủ tục.

Mở rộng đối tượng tiếp cận vốn vay ưu đãi

Với mục tiêu hoàn thiện khung pháp lý và tháo gỡ vướng mắc trong huy động vốn, Chính phủ cũng đề xuất sửa đổi theo hướng cấp phát toàn bộ vốn vay ODA và vay ưu đãi của Chính phủ cho các địa phương đang nhận bổ sung cân đối từ ngân sách Trung ương. Các địa phương không nhận bổ sung cân đối, đơn vị sự nghiệp công lập và doanh nghiệp sẽ thực hiện vay lại.

Đối với đơn vị sự nghiệp công lập, dự thảo Luật mở rộng điều kiện vay lại với những đơn vị “tự bảo đảm chi thường xuyên và một phần chi đầu tư”, có trách nhiệm trong sử dụng và trả nợ vốn vay. Với các đơn vị chưa đủ điều kiện vay lại nhưng vẫn có nhu cầu hoặc được giao thực hiện chương trình, dự án sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi, cơ quan chủ quản có thể báo cáo để Chính phủ xem xét, cho phép áp dụng cơ chế cấp phát.

Để tháo gỡ khó khăn trong việc bố trí tài sản bảo đảm khi vay lại, đặc biệt với các tổ chức khoa học, công nghệ và cơ sở giáo dục đại học công lập, Chính phủ kiến nghị bổ sung quy định giao quyền cho Chính phủ hướng dẫn cụ thể. Qua đó, có thể miễn yêu cầu tài sản bảo đảm cho những đối tượng này, phù hợp với chủ trương khuyến khích tại Nghị quyết số 57 - NQ/TW của Bộ Chính trị.

Dự thảo Luật cũng lược bỏ một số nội dung nhằm bảo đảm sự thống nhất với Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi), gồm: bỏ Chương trình quản lý nợ công ba năm; bỏ hình thức vay từ quỹ dự trữ tài chính nhà nước; và không còn quy định trình Thủ tướng phê duyệt việc vay từ quỹ này. Ngoài ra, Điều 15 được sửa đổi để loại bỏ nhiệm vụ “thanh tra”, do chức năng này đã được tập trung về Thanh tra Chính phủ.

Tăng phân cấp, đơn giản hoá quy trình

Ngày 16/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội họp cho ý kiến về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công. Trình bày tờ trình của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương cho biết, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung nội dung của 24/63 điều, trong đó, sửa đổi, bổ sung 17/63 điều, bãi bỏ một số quy định tại 5 điều và bổ sung quy định mới tại 5 điều.

Để tiếp tục thực hiện chủ trương phân cấp, phân quyền, gắn liền với việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu quả quản trị, dự thảo Luật đã quy định trao quyền cho Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính trong một số nhiệm vụ về quản lý nợ. Đồng thời, tăng cường sự chủ động và tự chịu trách nhiệm cho chính quyền địa phương trong việc quyết định, sử dụng ngân sách.

Dự thảo Luật cũng bỏ quy định tỉnh lấy ý kiến chấp thuận của Bộ Tài chính về điều kiện, điều khoản của trái phiếu chính quyền địa phương (gồm khối lượng, mệnh giá, đồng tiền, kỳ hạn). Đồng thời, phân cấp cho UBND cấp tỉnh báo cáo HĐND cấp tỉnh phê duyệt Đề án phát hành, đảm bảo trong tổng mức vay được Quốc hội phê duyệt.

Nhằm cải cách thủ tục hành chính trong hoạt động vay vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài, dự thảo Luật bổ sung quy định cho phép các bộ, UBND tỉnh, thành phố, doanh nghiệp nhà nước và công ty con của doanh nghiệp nhà nước (nắm giữ 100% vốn điều lệ) được phép lập đề xuất khoản vay gửi Bộ Tài chính để thẩm định, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét. Đề xuất khoản vay chỉ cần tập trung vào 4 nội dung chính và thư quan tâm của nhà tài trợ (nếu có), giảm đáng kể khối lượng hồ sơ so với hiện nay.

Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định về thời hạn Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kế hoạch vay, trả nợ công hàng năm, đảm bảo đồng bộ với tiến độ xây dựng dự toán ngân sách, kế hoạch đầu tư công và kế hoạch vay – trả nợ được phê duyệt cùng kỳ.

Đáng chú ý, Chính phủ đề xuất sửa quy trình thẩm định cho vay lại theo hướng giao Bộ Tài chính đánh giá điều kiện vay lại của UBND cấp tỉnh, thay vì thực hiện quy trình thẩm định như trước đây, nhằm giảm thời gian và thủ tục.

Mở rộng đối tượng tiếp cận vốn vay ưu đãi

Với mục tiêu hoàn thiện khung pháp lý và tháo gỡ vướng mắc trong huy động vốn, Chính phủ cũng đề xuất sửa đổi theo hướng cấp phát toàn bộ vốn vay ODA và vay ưu đãi của Chính phủ cho các địa phương đang nhận bổ sung cân đối từ ngân sách Trung ương. Các địa phương không nhận bổ sung cân đối, đơn vị sự nghiệp công lập và doanh nghiệp sẽ thực hiện vay lại.

Đối với đơn vị sự nghiệp công lập, dự thảo Luật mở rộng điều kiện vay lại với những đơn vị “tự bảo đảm chi thường xuyên và một phần chi đầu tư”, có trách nhiệm trong sử dụng và trả nợ vốn vay. Với các đơn vị chưa đủ điều kiện vay lại nhưng vẫn có nhu cầu hoặc được giao thực hiện chương trình, dự án sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi, cơ quan chủ quản có thể báo cáo để Chính phủ xem xét, cho phép áp dụng cơ chế cấp phát.

Để tháo gỡ khó khăn trong việc bố trí tài sản bảo đảm khi vay lại, đặc biệt với các tổ chức khoa học, công nghệ và cơ sở giáo dục đại học công lập, Chính phủ kiến nghị bổ sung quy định giao quyền cho Chính phủ hướng dẫn cụ thể. Qua đó, có thể miễn yêu cầu tài sản bảo đảm cho những đối tượng này, phù hợp với chủ trương khuyến khích tại Nghị quyết số 57 - NQ/TW của Bộ Chính trị.

Dự thảo Luật cũng lược bỏ một số nội dung nhằm bảo đảm sự thống nhất với Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi), gồm: bỏ Chương trình quản lý nợ công ba năm; bỏ hình thức vay từ quỹ dự trữ tài chính nhà nước; và không còn quy định trình Thủ tướng phê duyệt việc vay từ quỹ này. Ngoài ra, Điều 15 được sửa đổi để loại bỏ nhiệm vụ “thanh tra”, do chức năng này đã được tập trung về Thanh tra Chính phủ.