Báo cáo xu hướng sản xuất kinh doanh ngành công nghiệp chế biến, chế tạo và xây dựng quý III và dự báo quý IV năm 2025 của Cục thống kê (Bộ Tài chính) cho biết, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp ngành xây dựng nói riêng được đánh giá dựa trên các chỉ số cân bằng. Trong đó, chỉ số cân bằng chung đánh giá tổng quan xu hướng sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, các chỉ số cân bằng thành phần (đơn đặt hàng mới, sử dụng lao động, khối lượng sản xuất và tồn kho thành phẩm) đánh giá theo các yếu tố quan trọng phản ánh tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp.

Lĩnh vực xây dựng dân dụng có nhiều khả quan

Theo đánh giá, hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp xây dựng quý III/2025 được nhận định khó khăn hơn quý II/2025. Theo đó, với 6.044 doanh nghiệp ngành xây dựng trên toàn quốc được tiến hành điều tra chỉ có 26,1% doanh nghiệp nhận định thuận lợi hơn; 42,5% doanh nghiệp nhận định giữ ổn định và 31,5% doanh nghiệp nhận định khó khăn hơn. Dự báo quý IV/2025 so với quý III/2025 có 27,8% doanh nghiệp dự báo thuận lợi hơn; 43,8% nhận định giữ ổn định và 28,4% dự báo khó khăn hơn.

Chỉ số cân bằng xu hướng sản xuất kinh doanh ngành xây dựng quý III/2025 so với quý II/2025  là -5,3% và dự báo quý IV/2025 so với quý III/2025 thuận lợi hơn với với chỉ số cân bằng là -0,6%. Trong đó, có 27,8% doanh nghiệp nhận định thuận lợi hơn và 28,4% doanh nghiệp nhận định khó khăn hơn.

Về chỉ số cân bằng hợp đồng xây dựng mới quý III/2025 so với quý II/2025 là -1,6% với 23,5% doanh nghiệp nhận định tăng và 25,1% doanh nghiệp nhận định giảm. Chỉ số cân bằng hợp đồng xây dựng mới quý IV/2025 so với quý III/2025 là 6,7% với 27,3% doanh nghiệp dự báo tăng; 20,6% doanh nghiệp dự báo giảm.

Theo ngành kinh tế, quý III/2025 so với quý II/2025, doanh nghiệp xây dựng công trình kỹ thuật dân dụng (gồm xây dựng công trình đường sắt, đường bộ, công trình thủy, công trình điện, công trình cấp thoát nước, công trình viễn thông, nhà máy lọc dầu, công trình thể thao ngoài trời) có chỉ số cân bằng hợp đồng xây dựng mới khả quan nhất với 0,9%; doanh nghiệp hoạt động xây dựng nhà các loại (gồm xây dựng nhà để ở, nhà xưởng, bệnh viện, trường học, khách sạn, nhà hàng, trung tâm thương mại, nhà ga hàng không, nhà kho, khu thể thao trong nhà) -3,1%; doanh nghiệp hoạt động xây dựng chuyên dụng (gồm hoạt động phá dỡ, chuẩn bị mặt bằng, ép cọc; hoạt động hoàn thiện công trình trát vữa, sơn tường, lắp đặt thiết bị nội thất, lắp hệ thống điện, nước) -2,7%.

Quý IV/2025, các doanh nghiệp xây dựng công trình kỹ thuật dân dụng dự báo chỉ số cân bằng hợp đồng xây dựng mới so với quý III/2025 cao nhất với 11,1%; doanh nghiệp xây dựng nhà các loại 4,4% và doanh nghiệp hoạt động xây dựng chuyên dụng 4,9%.

Đối với chỉ số cân bằng về vay vốn phục vụ sản xuất kinh doanh, quý III/2025 so với quý II/2025 là -3,8% (17,2% doanh nghiệp dự báo tăng và 21,0% dự báo giảm). Dự báo quý IV/2025 so với quý III/2025 thuận lợi hơn với -3,0% (16,6% doanh nghiệp dự báo tăng và 19,6% dự báo giảm).

Về chỉ số cân bằng tổng chi phí cho hoạt động xây dựng quý III/2025 so với quý II/2025 là 28,8% (46,4% doanh nghiệp dự báo tăng và 17,6% doanh nghiệp dự báo giảm). Dự báo quý IV/2025 so với quý III/2025 chỉ số cân bằng tăng với 33,2% (46,1% doanh nghiệp dự báo tăng và 12,9% doanh nghiệp dự báo giảm).

Kết quả khảo sát quý III/2025 cũng cho thấy cho thấy, có 18,9% doanh nghiệp đánh giá hoạt động dưới 50% năng lực thực tế của doanh nghiệp; 32,7% doanh nghiệp đánh giá năng lực hoạt động từ 50% đến dưới 70% năng lực thực tế; 27,7% doanh nghiệp đánh giá năng lực hoạt động từ 70% đến dưới 90%; 18,3% doanh nghiệp đánh giá năng lực hoạt động từ 90 đến 100%; 2,4% doanh nghiệp đánh giá doanh nghiệp hoạt động trên 100% năng lực thực tế của doanh nghiệp.

76,1% doanh nghiệp vay ngân hàng phục vụ sản xuất kinh doanh

Về hoạt động vay vốn sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp xây dựng, kết quả khảo sát quý III/2025 cho thấy, có 75,8% doanh nghiệp vay vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Trong số các doanh nghiệp có vay vốn có 76,1% doanh nghiệp vay ngân hàng; 12,2% doanh nghiệp vay người thân, bạn bè; 7,0% doanh nghiệp vay tổ chức tín dụng khác; 3,2% doanh nghiệp vay nhân viên ngân hàng, tổ chức tín dụng không qua thủ tục chính thức; 1,5% doanh nghiệp vay từ các nguồn khác. Trong số các doanh nghiệp có vay vốn ngân hàng phục vụ sản xuất kinh doanh, có 34,4% doanh nghiệp tiếp cận được các khoản vay ưu đãi và 65,6% doanh nghiệp không tiếp cận được các nguồn vay ưu đãi.

Nhận định về tình hình vay vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh, có 17,2% doanh nghiệp nhận định vay vốn quý III/2025 thuận lợi hơn quý II/2025, 61,8% doanh nghiệp nhận định không thay đổi, 21,0% doanh nghiệp nhận định vay vốn khó khăn hơn. Dự báo quý IV/2025, có 16,6% doanh nghiệp nhận định vay vốn thuận lợi hơn quý III/2025, 63,8% doanh nghiệp nhận định không thay đổi, 19,6% doanh nghiệp nhận định vay vốn khó khăn hơn.

Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp cho thấy, quý III/2025, yếu tố ảnh hưởng nhiều nhất đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là “giá nguyên vật liệu tăng cao” với 55,0% số doanh nghiệp nhận định, thứ hai là “không có hợp đồng xây dựng mới” ảnh hưởng tới 45,1% doanh nghiệp. 

Bên cạnh đó, một số yếu tố đầu vào khác có ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp xây dựng như về nguồn vốn với 20,7% doanh nghiệp khó khăn do thiếu vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh; 25,9% doanh nghiệp khó khăn do nợ đọng xây dựng cơ bản không được thanh quyết toán đúng kỳ hạn làm ảnh hưởng rất lớn tới dòng tiền của doanh nghiệp.

Ngoài ra còn có các yếu tố như 15,6% doanh nghiệp khó khăn do không tuyển được lao động theo yêu cầu; 20,4% doanh nghiệp khó khăn do thiếu nguồn cung nguyên vật liệu xây dựng như: không có sự ổn định về giá, không cung cấp kịp thời nguyên vật liệu cho công trình.