Già hoá dân số là một thực tế đã và đang diễn ra mạnh mẽ tại Việt Nam cũng như nhiều quốc gia trong khu vực. Theo Dữ liệu dân cư quốc gia, cả nước hiện có khoảng 16,1 triệu người cao tuổi, chiếm trên 16% dân số; trong đó, có khoảng 2,6 triệu người từ 80 tuổi trở lên (chiếm 15,9% tổng số người cao tuổi), 9,05 triệu người cao tuổi là nữ (chiếm 57,8%), 10,3 triệu người cao tuổi sống ở nông thôn (chiếm 64%). 

Nhiều dự báo cho thấy xu hướng già hoá dân số sẽ tiếp tục tăng nhanh đến năm 2035-2038. Theo ước tính của Cục thống kê, đến năm 2038, nhóm đó dân số từ 60 tuổi trở lên sẽ có khoảng hơn 21 triệu người, chiếm 20% tổng dân số, nghĩa là trong năm người sẽ có một người cao tuổi.

Đến năm 2039, dự báo số lượng người cao tuổi ở Việt Nam sẽ vượt quá số lượng trẻ em. Bên cạnh đó, dân số trong độ tuổi lao động bắt đầu giảm và sự biến động này sẽ có tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế.

Tốc độ già hóa không chỉ đặt ra những thách thức lớn về y tế, xã hội; nhìn một cách tích cực, thực tế này đang mở ra cơ hội kinh doanh đầy tiềm năng cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực dịch vụ chăm sóc người cao tuổi.

Một nghiên cứu từ sự phối hợp của Quỹ dân số Liên Hiệp Quốc (UNFPA) và Chi nhánh VCCI tại TP. Hồ Chí Minh đã nhận định: qua rà soát sơ bộ, nhận thấy thực trạng thị trường cung cấp dịch vụ cho người cao tuổi tại Việt Nam còn khá manh mún và nhỏ lẻ, chưa phát triển tương xứng với cầu đa dạng và ngày một tăng cao từ nhóm khách hàng đầy tiềm năng này

Theo đánh giá, nhu cầu của nhóm dân số này rất đa dạng. Từ các sản phẩm y tế và phục hồi chức năng, thiết bị hỗ trợ sinh hoạt, dinh dưỡng, dịch vụ chăm sóc tại nhà, các mô hình viện dưỡng lão - điều dưỡng, đến các sản phẩm chống lão hóa, giải pháp công nghệ thông minh theo dõi sức khỏe, dịch vụ tài chính và bảo hiểm chuyên biệt.

Cùng với sự gia tăng của tầng lớp trung lưu và mức sống ngày càng nâng cao, người cao tuổi và gia đình họ sẵn sàng chi tiêu nhiều hơn cho những sản phẩm, dịch vụ đảm bảo sức khỏe, chất lượng sống và tuổi thọ hạnh phúc.

Theo Data Bridge - một trong những công ty nghiên cứu thị trường hàng đầu, nhìn từ góc độ toàn cầu, thị trường tiềm năng này sẽ có mức tăng trường hàng năm lên tới 7% trong giai đoạn 2020 tới 2027, dự báo thị trường này sẽ là 1.944 tỷ đô la Mỹ năm 2027. Các yếu tố tác động lên sự tăng trưởng lớn đó là già hóa dân số, tỷ lệ mắc bệnh mãn tính ở người cao tuổi tăng, và nhận thức tốt hơn về các dịch vụ chăm sóc người cao tuổi tại gia (xu hướng thuê về tại nhà).

Báo cáo cũng dự báo mức độ tăng trưởng hàng năm (2020-2027) của khu vực châu Á - Thái Bình Dương là 7,7%. Một báo cáo khác của Asia Advisers Network còn dự báo mức độ tăng trường của dịch vụ chăm sóc y tế (nursing care) của khu vực châu Á  -Thái Bình Dương lên tới 14,6% hàng năm.

Tuy nhiên, báo cáo cũng cho thấy những thách thức đối với thị trường tiềm năng này do chi phí cao, đặc biệt đối với người cao tuổi với suy giảm nhiều chức năng (người cao tuổi khuyết tật) và khan hiếm lao động trong lĩnh vực dịch vụ này (thường thiếu kiến thức y tế và kỹ năng chuyên môn).

Tại Việt Nam, như đã nói, thị trường dịch vụ chăm sóc dành cho người cao tuổi có tiềm năng ngày càng lớn, nhất là khi tốc độ già hoá dân số của Việt Nam đứng thứ 3 trong ASEAN.

Theo khảo sát của Prudential về cuộc sống độc lập khi về già với đối tượng 30-45 tuổi, có 40% người trả lời phỏng vấn lên kế hoạch cho tuổi già trước 45 tuổi. Đây là nhóm có sự chuẩn bị đáng kể về tài chính và trong 15-20 năm tới, có 4/10 người cao tuổi sẽ là khách hàng tiềm năng cho các dịch vụ chăm sóc người cao tuổi.

Nghiên cứu của Quỹ dân số Liên Hiệp Quốc (UNFPA) và Chi nhánh VCCI tại TP. Hồ Chí Minh nhấn mạnh: nhu cầu cho thị trường dịch vụ cho người cao tuổi rất triển vọng với 20 triệu khách hàng tiềm năng vào năm 2035 ngay tại Việt Nam.

Với nhiều kinh nghiệm quý giá, người cao tuổi đóng vai trò là lực lượng lao động, tạo nguồn lực quan trọng góp phần phát triển đất nước. Đồng thời, đây cũng sẽ là là lực lượng tiêu dùng rất lớn, tạo động lực không hề nhỏ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh phát triển thị trường trong nước.

Dù vậy, với nhóm đối tượng khách hàng là người cao tuổi, chắc chắn sẽ có nhiều yếu tố mang tính đặc thù. Cần sự nghiên cứu, đầu tư bài bản và đặc biệt là quá trình để gây dựng thương hiệu mang tính dài lâu để khẳng định uy tín, dịch vụ.