Ngành Tài chính tiên phong chuyển đổi số vì nền tài chính công minh bạch

Thanh Hằng

Hướng tới mục tiêu xây dựng nền tài chính công minh bạch, hiện đại, Bộ Tài chính vừa ban hành Chiến lược chuyển đổi số đến năm 2030. Chiến lược đưa ra mục tiêu phát triển ngành Tài chính trên nền tảng công nghệ số, dữ liệu số, đáp ứng yêu cầu quản lý tài chính công và thúc đẩy phát triển kinh tế số, xã hội số.

Bộ Tài chính xác đinh chuyển đổi số toàn diện các hệ thống nghiệp vụ chuyên ngành để phục vụ người dân và doanh nghiệp.
Bộ Tài chính xác đinh chuyển đổi số toàn diện các hệ thống nghiệp vụ chuyên ngành để phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn trong xử lý thủ tục hành chính

Theo tầm nhìn được xác định, ngành Tài chính sẽ trở thành ngành tiên phong trong chuyển đổi số khu vực công, với hệ sinh thái số hoàn chỉnh, quản trị dữ liệu thông minh, hạ tầng số đồng bộ, bảo đảm an toàn, an ninh mạng. Chuyển đổi số được xem là động lực then chốt giúp ngành Tài chính bứt phá, nâng cao năng lực cạnh tranh, cải thiện chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp trong kỷ nguyên số.

Chiến lược đặt mục tiêu đến năm 2030, 100% cơ sở dữ liệu chuyên ngành của Bộ Tài chính như thuế, kho bạc, hải quan, chứng khoán, dự trữ, giá, bảo hiểm, tài sản công… sẽ được tạo lập, cập nhật, khai thác và chia sẻ thống nhất, tích hợp vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài chính. Tất cả các dữ liệu phải bảo đảm tiêu chí “đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất và dùng chung”.

Đến năm 2030, 100% thủ tục hành chính đủ điều kiện và có phát sinh hồ sơ trong ba năm gần nhất sẽ được cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình. Người dân và doanh nghiệp có thể truy cập dịch vụ qua nhiều phương tiện, bao gồm cả thiết bị di động, với trải nghiệm liền mạch, thuận tiện và minh bạch, góp phần giảm chi phí xã hội và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.

Toàn bộ dịch vụ công trực tuyến sẽ được ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) nhằm tự động hóa quy trình, phân tích hành vi, tối ưu hóa xử lý hồ sơ. Đồng thời, 100% hồ sơ hành chính sẽ được số hóa; người dân và doanh nghiệp sử dụng dịch vụ được định danh, xác thực điện tử thống nhất qua nền tảng VNeID, tạo thuận lợi trong giao dịch số và bảo đảm an toàn thông tin.

Về quản trị dữ liệu, Bộ Tài chính phấn đấu 100% cơ sở dữ liệu đạt cấp độ 4 và 90% đạt cấp độ 5 về mức độ trưởng thành quản trị dữ liệu. Tất cả nhiệm vụ do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng giao sẽ được giám sát, đánh giá bằng dữ liệu số, giúp nâng cao hiệu quả điều hành, đồng thời bảo đảm tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ.

Một trong những trọng tâm là hoàn thành Trung tâm giám sát, điều hành thông minh (IOC) ngành Tài chính. Trung tâm này sẽ tích hợp, phân tích dữ liệu theo thời gian thực, hỗ trợ lãnh đạo Bộ trong công tác chỉ đạo, điều hành. Cùng với đó, Bộ sẽ phát triển Trung tâm dữ liệu hiện đại, hạ tầng số tiên tiến, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số quy mô lớn, đảm bảo hoạt động an toàn, ổn định và liên thông.

Chuyển đổi số toàn diện các hệ thống nghiệp vụ chuyên ngành

Về thể chế, chính sách số, Bộ Tài chính sẽ ban hành chiến lược, kế hoạch, đề án chuyển đổi số cụ thể cho từng lĩnh vực. Bộ cũng sẽ rà soát, cập nhật Khung kiến trúc số Bộ Tài chính phù hợp với Khung kiến trúc tổng thể quốc gia, bảo đảm tuân thủ tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật. Song song đó là việc cắt giảm thủ tục hành chính, thúc đẩy cải cách phục vụ Chính phủ số.

Trong lĩnh vực hạ tầng số, sẽ tái cấu trúc và tối ưu hạ tầng công nghệ thông tin, chuyển đổi sang nền tảng điện toán đám mây kết nối với nền tảng của Chính phủ. Trung tâm dữ liệu của Bộ sẽ được nâng cấp đạt chuẩn quốc tế, có khả năng dự phòng cao, tích hợp với Trung tâm dữ liệu quốc gia, đảm bảo hoạt động thông suốt, sẵn sàng chia sẻ dữ liệu giữa các đơn vị.

Về dữ liệu số, sẽ xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài chính, kho dữ liệu dùng chung, kho dữ liệu mở, và kho quản lý dữ liệu điện tử của tổ chức, cá nhân. Các kho này phục vụ việc tối ưu hóa quy trình hành chính, chia sẻ dữ liệu liên ngành, đồng thời hình thành nền tảng tổng hợp phân tích dữ liệu giúp Bộ khai thác, dự báo và ra quyết định hiệu quả dựa trên dữ liệu.

Ở mảng nền tảng và ứng dụng số, sẽ duy trì, nâng cấp Nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu (LGSP), triển khai trợ lý ảo Bộ Tài chính, nâng cấp Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính và Hệ thống báo cáo điện tử dùng chung. Ngoài ra, Bộ sẽ phát triển Cổng dữ liệu Bộ Tài chính và Cổng công khai ngân sách Nhà nước, tăng cường minh bạch tài chính công.

Các hệ thống nghiệp vụ chuyên ngành như Hải quan số, Thuế số, Ngân sách và Kế toán Nhà nước số (VDBAS), Hệ thống giám sát đầu tư công, chứng khoán, dự trữ quốc gia, đấu thầu, bảo hiểm xã hội... sẽ được chuyển đổi sang nền tảng số thống nhất. Những hệ thống này không chỉ phục vụ công tác quản lý nhà nước mà còn hỗ trợ người dân, doanh nghiệp tiếp cận thông tin nhanh, chính xác.

Cùng với đó, Bộ Tài chính đặc biệt chú trọng phát triển nhân lực số. Toàn bộ cán bộ ngành Tài chính sẽ được đào tạo kỹ năng số cơ bản, còn đội ngũ chuyên trách về công nghệ thông tin, an toàn mạng, giao dịch điện tử sẽ được đào tạo chuyên sâu. Bộ cũng đẩy mạnh hợp tác quốc tế, học hỏi kinh nghiệm và triển khai chương trình đào tạo ba cấp độ: lãnh đạo, công chức, viên chức và chuyên trách chuyển đổi số.

Về an toàn thông tin, an ninh mạng, đầu tư đồng bộ các giải pháp, ứng dụng công nghệ AI để giám sát, phát hiện và ngăn chặn sớm các nguy cơ tấn công mạng. Tất cả hệ thống thông tin sẽ được phê duyệt cấp độ an toàn, triển khai phương án bảo đảm an ninh ngay từ khâu thiết kế, xây dựng, vận hành, và định kỳ tổ chức diễn tập phòng thủ mạng hằng năm.

Để triển khai hiệu quả, Bộ Tài chính sẽ tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát chuyển đổi số. Người đứng đầu các đơn vị trực thuộc phải trực tiếp phụ trách, chịu trách nhiệm về kết quả thực hiện. Bộ cũng đẩy mạnh truyền thông đa kênh, tổ chức Ngày Tài chính số - Vietnam Digital Finance Day, nhằm lan tỏa tinh thần đổi mới, nâng cao nhận thức trong toàn ngành.

Chiến lược cũng đề ra giải pháp bảo đảm nguồn lực tài chính và mở rộng hợp tác với doanh nghiệp, tổ chức nghiên cứu trong và ngoài nước, nhằm tìm kiếm công nghệ, giải pháp tiên tiến cho quá trình chuyển đổi số. Với quyết tâm cao và tầm nhìn chiến lược, Bộ Tài chính đang khẳng định vai trò tiên phong của mình trong Chính phủ số, góp phần xây dựng nền tài chính công hiện đại, minh bạch và bền vững.