Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nhà nước trong giai đoạn mới
Doanh nghiệp nhà nước luôn là lực lượng nòng cốt trong nền kinh tế, góp phần bảo đảm các cân đối lớn, ổn định vĩ mô, an ninh năng lượng, an sinh xã hội. Tuy nhiên, trong bối cảnh cạnh tranh và chuyển đổi số toàn cầu, khu vực này cần đổi mới mạnh mẽ về quản trị, công nghệ và tư duy phát triển để thực sự giữ vai trò dẫn dắt, lan tỏa và kiến tạo tăng trưởng.

Ngày 20/11/2025, tại TP. Hà Nội, Báo Điện tử Tiếng nói Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) phối hợp với các cơ quan nghiên cứu, tổ chức chuyên môn, các doanh nghiệp tổ chức Diễn đàn kinh tế với chủ đề “Doanh nghiệp nhà nước: Nâng cao năng lực cạnh tranh và vai trò dẫn dắt”.
Diễn đàn nhằm phân tích, đánh giá toàn diện thực trạng, thách thức của doanh nghiệp nhà nước trong bối cảnh hội nhập, chuyển đổi số và tái cơ cấu nền kinh tế; đồng thời đề xuất các giải pháp chính sách, cơ chế quản trị và định hướng phát triển mới để khu vực doanh nghiệp nhà nước thực sự trở thành động lực dẫn dắt tăng trưởng, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam.
Phát biểu tại Diễn đàn, ông Đỗ Tiến Sỹ - Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam nhận định, trong tiến trình đổi mới và hội nhập, doanh nghiệp nhà nước luôn được Đảng và Nhà nước xác định là một bộ phận quan trọng của nền kinh tế quốc dân, là lực lượng vật chất nòng cốt để Nhà nước điều tiết, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn, an ninh năng lượng, an ninh lương thực, an ninh tài chính – tiền tệ, và góp phần thực hiện các chính sách an sinh xã hội.
Tính đến cuối năm 2024, các doanh nghiệp có vốn nhà nước (không tính 4 ngân hàng thương mại nhà nước) đang quản lý tổng tài sản có giá trị trên 4,3 triệu tỷ đồng, tổng vốn chủ sở hữu là trên 1,9 triệu tỷ đồng, đóng góp cho ngân sách nhà nước trên 400 ngàn tỷ đồng/năm.
Cùng với đó, trong thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều nghị định, thông tư, chiến lược và đề án quan trọng liên quan đến đổi mới hoạt động của doanh nghiệp nhà nước, từ các quy định về quản lý, sử dụng vốn và tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp; cơ chế quản trị, đánh giá hiệu quả; quản lý người đại diện phần vốn; cho đến các quy định về cổ phần hóa, thoái vốn, nâng cao mức độ công khai minh bạch và áp dụng chuẩn mực quản trị hiện đại. Bên cạnh đó, các hướng dẫn của các bộ, ngành nhằm triển khai chuyển đổi số, đổi mới công nghệ, thúc đẩy liên kết công-tư, cũng đã được ban hành nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của khu vực doanh nghiệp nhà nước.
Trong những năm gần đây, khu vực doanh nghiệp nhà nước đã không ngừng nâng cao hiệu quả hoạt động, tái cơ cấu tổ chức, đổi mới quản trị và đẩy mạnh chuyển đổi số. Nhiều tập đoàn, tổng công ty nhà nước như Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng quốc gia Việt Nam (PVN), Tổng Công ty viễn thông Mobifone, Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel), Tổng Công ty Dịch vụ Viễn thông (VNPT), Tổng Công ty hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines)… đã trở thành đầu tàu trong nhiều ngành, lĩnh vực, góp phần quan trọng vào tăng trưởng GDP, đóng góp ngân sách và bảo đảm ổn định kinh tế - xã hội.
Tuy nhiên, ông Đỗ Tiến Sỹ cũng cho rằng, cần phải nhìn nhận một cách thẳng thắn rằng, hiệu quả hoạt động và sức cạnh tranh của khu vực doanh nghiệp nhà nước vẫn chưa tương xứng với nguồn lực đang nắm giữ. Không ít doanh nghiệp vẫn còn hạn chế trong đổi mới quản trị, chậm chuyển đổi số, thiếu cơ chế khuyến khích sáng tạo và chia sẻ lợi ích gắn với trách nhiệm. Trong khi đó, bối cảnh cạnh tranh toàn cầu, sự chuyển đổi mạnh mẽ về công nghệ, xu thế phát triển xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức và Cách mạng công nghiệp 4.0… đòi hỏi doanh nghiệp nhà nước phải đổi mới toàn diện và sâu rộng hơn nữa.
Tại Diễn đàn, các đại diện Bộ Tài chính, Bộ Khoa học và Công nghệ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, các viện nghiên cứu và doanh nghiệp tập trung chia sẻ các góc nhìn, đề xuất giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và vai trò dẫn dắt của doanh nghiệp nhà nước, trong đó nhấn mạnh việc cần thiết đổi mới quản trị, hoàn thiện cơ chế giám sát, thúc đẩy chuyển đổi số, cơ chế vốn, huy động nguồn lực tài chính cho doanh nghiệp nhà nước và hoàn thiện thể chế cho doanh nghiệp nhà nước…
Sau 40 năm đổi mới và phát triển, kinh tế Việt Nam đã tăng trưởng đáng kể với GDP tăng từ 4,5 tỷ USD năm 1986 lên 476,3 tỷ USD năm 2024 và dự kiến đạt trên 510 tỷ USD năm 2025. Trong đó, khu vực kinh tế nhà nước mà nòng cốt là doanh nghiệp nhà nước đóng góp hơn 29% GDP và ngày càng phát huy vai trò chủ lực trong nhiều ngành, lĩnh vực kinh tế quan trọng, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - an sinh xã hội của đất nước.
Một số tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước có quy mô lớn, thương hiệu tốt, hoạt động sản xuất, kinh doanh hiệu quả có khả năng cạnh tranh với khu vực, quốc tế và giữ vị trí then chốt của nền kinh tế.
















