Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong tháng 10/2025, Việt Nam ước xuất khẩu 421,1 nghìn tấn gạo, đạt 216,9 triệu USD. Tính chung 10 tháng năm 2025, tổng khối lượng xuất khẩu gạo đạt 7,2 triệu tấn, giá trị 3,7 tỷ USD, giảm 6,5% về lượng và 23,8% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024.

Giá gạo xuất khẩu bình quân 10 tháng đầu năm đạt 511 USD/tấn, giảm 18,5% so với cùng kỳ.

Dù giảm, gạo Việt vẫn duy trì vị thế cạnh tranh cao trên thị trường quốc tế, đứng Top đầu thế giới với mức giá cao hơn gạo Thái Lan (338 USD/tấn) và Ấn Độ (344 – 350 USD/tấn).

Cơ cấu thị trường xuất khẩu của gạo Việt cũng đã có sự thay đổi rõ nét trong thời gian qua. Philippines vẫn là thị trường tiêu thụ lớn nhất, chiếm 41,4% thị phần, song lượng xuất khẩu giảm 27,1% so với cùng kỳ.

Ngược lại, Gana tăng 47,3%, Bờ Biển Ngà tăng 94,5%, cho thấy sự chuyển hướng tích cực sang thị trường châu Phi.

Đáng chú ý, Bangladesh tăng đột biến, gấp 155 lần so với năm 2024, trong khi Malaysia giảm mạnh 53,3%.

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), sự dịch chuyển thị trường này cho thấy nỗ lực đa dạng hóa bạn hàng, giảm phụ thuộc vào một vài thị trường truyền thống, đồng thời mở rộng kênh xuất khẩu sang khu vực châu Phi, nơi nhu cầu gạo tăng ổn định và ít chịu tác động chính trị và thương mại.

Xuất khẩu gạo Việt cũng đứng trước những tác động từ biến động thị trường gạo thế giới, nhất là khi bước vào quý IV/2025. Philippines, đối tác nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam, sau khi kết thúc lệnh ngừng nhập khẩu 60 ngày (31/10/2025), vẫn chưa đưa ra chính sách mới và có thể kéo dài thêm 15-30 ngày, đồng thời tăng thuế nhập khẩu từ 15% lên 35%.

Dự kiến, Philippines có thể tạm ngừng nhập khẩu đến cuối năm 2025, chỉ mở lại trong tháng 1/2026 rồi lại tạm dừng đến tháng 4/2026. Tuy nhiên, lượng gạo tồn kho của nước này chỉ đủ dùng khoảng 30 ngày, trong khi thời tiết diễn biến phức tạp có thể làm giảm sản lượng, khiến nguy cơ thiếu hụt gạo từ tháng 12 là rất lớn.

Theo ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam, dù Philippines tạm ngừng nhập khẩu, Việt Nam vẫn duy trì xuất khẩu khoảng 500.000 tấn gạo/tháng, nhờ doanh nghiệp linh hoạt mở rộng thị trường và tăng đơn hàng sang châu Phi.

Trong khi đó, tình hình sản xuất gạo trong nước đang gặp khó do tác động từ nhiều yếu tố, nhất là về thời tiết. Tại các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, mưa lớn và lũ thượng nguồn ảnh hưởng đến nhiều diện tích lúa vụ Thu Đông, gây thiệt hại và có thể làm giảm sản lượng.

Các doanh nghiệp dự báo, năm 2025, Việt Nam không chịu áp lực tiêu thụ lớn, lượng tồn kho nhỏ có thể chuyển sang đầu năm 2026, trùng với vụ Đông Xuân - vụ lúa lớn nhất trong năm. Đây sẽ là giai đoạn áp lực tiêu thụ tăng, có thể tác động đến giá gạo trong nước và xuất khẩu.

Nhìn về cuối năm, dù kim ngạch xuất khẩu giảm, vị thế gạo Việt Nam vẫn được giữ vững, khẳng định chất lượng và uy tín trên thị trường thế giới. Tuy nhiên, bối cảnh thị trường đầy biến động, chính sách nhập khẩu thay đổi cùng tác động của thời tiết đòi hỏi ngành gạo phải chủ động hơn trong điều hành, đa dạng hóa thị trường và nâng cao giá trị hạt gạo, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững trong năm 2026.