Giảm 42% số lượng quy hoạch

Sáng 14/10, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi). Trình bày tờ trình dự án Luật, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương cho biết, Dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) bao gồm 06 Chương với 58 Điều và 01 Phụ lục với nhiều điểm mới.

Một trong những điểm trọng tâm của dự thảo là việc hoàn thiện hệ thống quy hoạch, xác lập rõ mối quan hệ giữa các loại quy hoạch và cơ chế xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch. Cụ thể, hệ thống quy hoạch được hoàn thiện với 6 nhóm: quy hoạch cấp quốc gia (gồm tổng thể quốc gia, không gian biển, sử dụng đất, quy hoạch ngành), quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, quy hoạch chi tiết ngành, quy hoạch đô thị và nông thôn và quy hoạch đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội quyết định.

Dự thảo quy định nguyên tắc quy hoạch thấp hơn phải phù hợp với quy hoạch cao hơn, bảo đảm sự hài hòa và thống nhất trong không gian phát triển giữa các cấp, các ngành.

Để giải quyết các mâu thuẫn phát sinh giữa các loại quy hoạch, dự thảo bổ sung quy định về xử lý mâu thuẫn bao gồm: Xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch do các cấp khác nhau phê duyệt; Xử lý mâu thuẫn giữa quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh với các quy hoạch ngành và quy hoạch chi tiết ngành; Xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch cùng cấp.

Các quy định xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch được xây dựng theo hướng bảo đảm các dự án đầu tư có thể thực hiện trong thời gian ngắn nhất sau khi đã xác định được quy hoạch được áp dụng, đáp ứng kịp thời yêu cầu của thực tiễn.

Danh mục quy hoạch cũng được rà soát, thu gọn số lượng các quy hoạch theo nguyên tắc “một cơ quan thực hiện nhiều việc, một việc chỉ giao một cơ quan chủ trì và chịu trách nhiệm chính”. Theo đó, số lượng quy hoạch đã giảm từ 78 quy hoạch xuống còn 45 quy hoạch (giảm 42%).

Phân cấp triệt để, đơn giản hoá quy trình

Dự thảo Luật cũng tăng cường phân cấp, phân quyền trong hoạt động quy hoạch. Theo đó, Chính phủ sẽ tổ chức lập quy hoạch tổng thể quốc gia, các bộ tổ chức lập quy hoạch không gian biển, sử dụng đất và ngành; Bộ Tài chính tổ chức lập quy hoạch vùng; UBND cấp tỉnh tổ chức lập quy hoạch tỉnh. Quốc hội sẽ quyết định quy hoạch tổng thể quốc gia; Thủ tướng Chính phủ được phân cấp phê duyệt quy hoạch không gian biển, sử dụng đất và vùng; các bộ trưởng phê duyệt quy hoạch ngành và chi tiết ngành; chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch tỉnh. Riêng quy hoạch đô thị và nông thôn vẫn áp dụng theo luật chuyên ngành.

Để tăng tính minh bạch và kiểm soát chất lượng quy hoạch sau khi phân cấp triệt để thẩm quyền phê duyệt, dự thảo bổ sung quy định về giám sát, kiểm tra và rà soát quy hoạch. Điều này nhằm hạn chế tình trạng điều chỉnh tùy tiện, kịp thời phát hiện xung đột và nâng cao trách nhiệm giải trình của các cơ quan liên quan.

Một điểm mới nổi bật khác là việc đơn giản hóa quy trình, thủ tục trong hoạt động quy hoạch. Dự thảo cho phép lập đồng thời các loại quy hoạch và xác lập rõ thứ tự phê duyệt, đồng thời quy định trường hợp đặc thù có thể phê duyệt quy hoạch cấp dưới trước để đáp ứng yêu cầu khẩn cấp. Thay vì “nhiệm vụ lập quy hoạch”, quy trình mới sẽ sử dụng “đề cương lập quy hoạch” với nội dung đơn giản hơn. Các thủ tục trung gian cũng được cắt giảm, Chính phủ sẽ quy định chi tiết về Hội đồng thẩm định nhằm tạo sự linh hoạt trong thực hiện.

Đặc biệt, dự thảo cho phép điều chỉnh quy hoạch theo trình tự thông thường hoặc rút gọn tùy theo tính chất và mức độ, trong đó điều chỉnh rút gọn không cần thực hiện các bước như xin chủ trương hay báo cáo đánh giá môi trường chiến lược. Các căn cứ điều chỉnh cũng được sửa đổi để rõ ràng hơn giữa hai trình tự này, phù hợp với yêu cầu thực tiễn và bối cảnh phân cấp sâu rộng.

Về nội dung quy hoạch, dự thảo điều chỉnh theo hướng mang tính định hướng, chiến lược, bỏ quy định danh mục dự án trong quy hoạch nhằm bảo đảm tính linh hoạt. Nội dung quy hoạch chi tiết ngành, đô thị và nông thôn phải tuân thủ các nguyên tắc đã quy định trong Luật và các luật có liên quan. Đồng thời, thay vì “kế hoạch thực hiện quy hoạch”, Luật đề xuất sử dụng “chương trình hành động thực hiện quy hoạch” nhằm tránh trùng lặp với các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, đầu tư công hay ngân sách.

Dự thảo Luật cũng đưa ra nguyên tắc chung trong đánh giá sự phù hợp của dự án đầu tư với quy hoạch. Quy định rõ loại quy hoạch làm căn cứ ở hai giai đoạn: thẩm định chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư dự án. Đồng thời, làm rõ các trường hợp đặc biệt như dự án đầu tư công đặc biệt, hay các tình huống quy hoạch có mâu thuẫn. Trong trường hợp cần thiết, việc điều chỉnh quy hoạch và phê duyệt dự án có thể thực hiện đồng thời để đẩy nhanh tiến độ. Chính phủ sẽ được giao quyền quy định chi tiết các nội dung này để bảo đảm tính linh hoạt, đồng bộ với quy định pháp luật về đầu tư.

Ngoài các nội dung chính nêu trên, Dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) cũng hoàn thiện các quy định thời kỳ quy hoạch, công bố, cung cấp thông tin, dữ liệu về quy hoạch, xây dựng và quản lý, vận hành hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu quốc gia về quy hoạch; sơ đồ, bản đồ quy hoạch; chi phí cho tư vấn nước ngoài...

Dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV theo trình tự, thủ tục rút gọn.