Thể hiện rõ tinh thần phân cấp, phân quyền

Sáng 17/11, tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV, Quốc hội tiến hành thảo luận tại tổ về Dự án Luật Dự trữ quốc gia (sửa đổi); Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo; Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về các cơ chế, chính sách để thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 09/9/2025 của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân.

Quan tâm đến dự thảo Luật Dự trữ quốc gia (sửa đổi), đại biểu Tô Ái Vang - Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Cần Thơ đánh giá cao dự thảo lần này đã thể hiện rõ tinh thần phân cấp, phân quyền mạnh mẽ. Theo đại biểu, việc chuyển thẩm quyền quyết định nhập, xuất, mua hàng dự trữ quốc gia từ Thủ tướng Chính phủ sang Bộ trưởng Bộ Tài chính và lãnh đạo các bộ, ngành sẽ giúp rút ngắn thời gian xử lý và nâng cao hiệu quả công tác dự trữ quốc gia.

Đại biểu cũng ghi nhận việc bổ sung khái niệm và quy định rõ ràng về “dự trữ chiến lược” tại Chương V của dự thảo Luật. Qua đó, đã cụ thể hóa Kết luận 115 của Bộ Chính trị và khẳng định vai trò của dự trữ quốc gia như một công cụ điều tiết thị trường, bảo đảm an ninh kinh tế và tài chính quốc gia, phù hợp với yêu cầu quản trị hiện đại.

Về nội dung góp ý, đại biểu tập trung vào nguyên tắc quản lý và sử dụng hàng dự trữ quốc gia. Mặc dù dự thảo Luật đã đề cập yêu cầu quản lý chặt chẽ, an toàn, bí mật, không thất thoát và lãng phí, nhưng theo đại biểu, cần làm rõ hơn cơ chế kiểm soát đối với khối lượng hàng dự trữ rất lớn hiện nay.

Đại biểu cho rằng, việc kiểm soát chặt chẽ là cần thiết nhằm ngăn ngừa các hành vi vi phạm quy định tại Điều 13 của dự thảo Luật. Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung quy định không được sử dụng hàng dự trữ quốc gia để kinh doanh, trừ trường hợp phục vụ các mục tiêu quy định tại Điều 2 của Luật. Quy định này nhằm khẳng định dự trữ quốc gia không phải là hoạt động vì lợi nhuận và cần được xác định rõ trong luật để tránh việc lạm dụng hoặc sử dụng sai mục đích.

Đảm bảo thống nhất với pháp luật liên quan

Cũng thảo luận về dự thảo Luật này, đại biểu Nguyễn Thị Thủy - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Nguyên đánh giá cao nỗ lực đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật của cơ quan soạn thảo.

Theo đại biểu, dự thảo Luật lần này đã giảm bớt các quy định thường xuyên có biến động hoặc quá chi tiết và giao Chính phủ, bộ ngành hướng dẫn. Nhờ đó, từ 66 điều của Luật Dự trữ quốc gia hiện hành, dự thảo mới chỉ còn 36 điều, lược bỏ 30 điều và tinh giản nhiều khoản có tính chất quy định chi tiết. Dự thảo Luật cũng đã đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, giảm thủ tục hành chính, giúp tiết giảm chi phí tuân thủ pháp luật.

Góp ý vào dự thảo Luật, đại biểu Nguyễn Thị Thủy đề nghị tiếp tục rà soát kỹ để bảo đảm tính thống nhất nội tại của luật và sự đồng bộ trong hệ thống pháp luật.

Chung quan điểm, đại biểu Lê Hoàng Anh - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Gia Lai cho rằng cần làm rõ khái niệm, phạm vi điều chỉnh và mối quan hệ giữa dự thảo Luật với các luật liên quan. Theo đại biểu, cần phân tầng rõ giữa dự trữ ứng phó thiên tai và thảm họa, dự trữ chiến lược quốc gia và dự trữ điều tiết thị trường; đồng thời làm rõ mối quan hệ giữa luật này và các luật khác như: Luật Phòng thủ dân sự, Luật Tình trạng khẩn cấp, Luật Giá, Luật Khoáng sản và các luật chuyên ngành.

Cho rằng dự trữ chiến lược là nội dung rất khó, đại biểu Lê Hoàng Anh đề nghị danh mục chỉ gồm những mặt hàng trực tiếp liên quan tới an ninh quốc gia, an ninh kinh tế, an ninh năng lượng và an ninh lương thực. Cùng với đó, cần quy định nguyên tắc xây dựng danh mục, mức tồn kho tối thiểu, chu kỳ luân chuyển, cơ chế cập nhật dữ liệu và đánh giá tác động ngân sách. 

Việc xã hội hóa, thu hút doanh nghiệp tham gia dự trữ chiến lược, đại biểu kiến nghị cần đi kèm bộ tiêu chí lựa chọn rõ ràng, cơ chế hợp đồng, nghĩa vụ báo cáo, kiểm toán và các chế tài đủ mạnh để tránh lợi dụng ưu đãi nhưng không thực hiện trách nhiệm.

Để phòng chống tham nhũng trong lĩnh vực này, đại biểu Lê Hoàng Anh đề nghị phân loại rõ nhóm thông tin bí mật và nhóm thông tin phải công khai và tăng cường kiểm soát đa tầng. Đồng thời, ông cũng cho rằng cần thực hiện giám sát nội bộ bằng công nghệ số, niêm phong điện tử... Những quy định chi tiết hơn sẽ do Chính phủ ban hành trên cơ sở các nguyên tắc được nêu trong Luật.