Thể chế tài chính đổi mới

Năm 2025 - năm cuối của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2025,  chứng kiến bước chuyển đột phá trong tư duy lãnh đạo khi Bộ Chính trị ban hành 4 nghị quyết quan trọng về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; hội nhập quốc tế; đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật; phát triển kinh tế tư nhân.

Bộ tứ nghị quyết này hợp thành hệ giá trị tư tưởng mới, định hình mô hình phát triển dựa trên pháp luật làm nền tảng, đổi mới sáng tạo làm động lực, hội nhập làm phương thức và kinh tế tư nhân làm lực đẩy.

Trong dòng chuyển động đó, thể chế tài chính nổi lên như trụ cột cải cách then chốt. Sự kiện nổi bật nhất là Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 21/2025/QĐ-TTg ngày 4/7/2025, lần đầu tiên xác lập khung pháp lý tương đối đồng bộ về tiêu chí môi trường và cơ chế xác nhận dự án đầu tư xanh.

Đây là bước tiến thể chế quan trọng, tạo hành lang minh bạch cho tín dụng và thị trường vốn xanh, thúc đẩy dòng vốn dịch chuyển vào các ngành năng lượng tái tạo, sản xuất sạch, giao thông xanh. Việc xác lập tiêu chí rõ ràng còn góp phần ngăn chặn tình trạng “tẩy xanh”, củng cố niềm tin của nhà đầu tư quốc tế, đồng thời hỗ trợ mục tiêu net-zero vào năm 2050.

Song song đó, sự kiện thị trường chứng khoán Việt Nam tiến gần đến nâng hạng từ cận biên lên mới nổi thứ cấp là cú hích lớn đối với niềm tin thị trường. Đây là thành quả sau hơn 10 năm cải cách thể chế tài chính, phản ánh mức độ minh bạch và hội nhập ngày càng cao.

Nâng hạng không chỉ mở ra cơ hội đón dòng vốn quốc tế quy mô lớn, mà còn tạo nền tảng để hình thành trung tâm tài chính khu vực tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng. Đây là minh chứng rõ nét cho việc Việt Nam được đánh giá bằng kết quả định lượng và uy tín thể chế, không phải bằng khẩu hiệu.

Hạ tầng bứt phá, FDI lên tầm công nghệ cao

Nếu thể chế là “nền móng”, thì đầu tư hạ tầng và dòng vốn FDI là hai động lực kiến tạo sức bật mới của kinh tế Việt Nam năm 2025. Hàng loạt dự án giao thông trọng điểm như: cao tốc Bắc - Nam, vành đai đô thị đến sân bay, cảng biển - được khởi công, thông tuyến và hoàn thành vượt tiến độ.

Cuối năm 2025, Việt Nam hướng tới mốc 3.000 km đường cao tốc, trong khi hàng trăm dự án đầu tư công giai đoạn 2021-2025 đạt tỷ lệ giải ngân cao. Hạ tầng được đầu tư mạnh mẽ giúp giảm chi phí logistics, thúc đẩy liên kết vùng, tạo việc làm quy mô lớn và mở rộng không gian kinh tế.

Đáng chú ý, dòng vốn FDI ghi nhận sự chuyển dịch mang tính lịch sử khi khoảng 70% tổng vốn FDI tập trung vào công nghệ cao, năng lượng sạch và công nghiệp hỗ trợ. Lần đầu tiên sau hơn 20 năm, tỷ trọng FDI công nghệ cao vượt các lĩnh vực gia công truyền thống như dệt may, da giày, lắp ráp điện tử.

Đây là tín hiệu cho thấy Việt Nam đang bước vào nấc thang giá trị mới trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Nhà đầu tư quốc tế không còn tìm đến Việt Nam chỉ vì chi phí lao động thấp, mà bởi sự ổn định thể chế, chất lượng hạ tầng và niềm tin vào môi trường kinh doanh.

Dòng vốn FDI chất lượng cao tạo ra tác động lan tỏa mạnh mẽ: nâng cấp năng lực sản xuất, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, cải thiện năng suất lao động và đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu kinh tế theo hướng giá trị gia tăng cao. Đây là kết quả trực tiếp của cải cách đất đai, thủ tục hành chính, logistics và ưu đãi thuế xanh - những yếu tố cốt lõi định hình môi trường đầu tư mới.

Chuyển đổi số cũng nổi lên như động lực quan trọng nâng cao năng suất quốc gia. Khi dữ liệu trở thành “tư liệu sản xuất” và công nghệ là “đòn bẩy phương thức sản xuất”, các ngành từ công nghiệp, tài chính đến nông nghiệp và dịch vụ công đều được tối ưu hóa, rút ngắn thời gian và chi phí giao dịch. Chuyển đổi số giúp Việt Nam rút ngắn khoảng cách với các nước đi trước, tạo năng lực tự tái tạo động lực tăng trưởng – yếu tố quan trọng cho mục tiêu thịnh vượng 2045.

Năm 2025 vì thế không chỉ là năm của tăng trưởng tích cực, mà còn là năm của đổi mới tư duy phát triển và chuyển biến mạnh mẽ trong cấu trúc kinh tế. Ba trụ cột -  thể chế tài chính hiện đại, hạ tầng bứt phá, FDI công nghệ cao đang tạo sức bật mới để Việt Nam bước vào quỹ đạo phát triển bền vững, tự chủ và sáng tạo trong thập niên tới.