Ghi nhận nhiều điểm sáng

Tại Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 8/2025, do Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) tổ chức ngày 9/9, ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại cho biết, bức tranh thương mại 8 tháng đầu năm 2025 cho thấy nhiều điểm sáng đáng ghi nhận.

Theo đó, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt gần 305 tỷ USD, tăng 14,4% so với cùng kỳ năm 2024. Đây là kết quả ấn tượng trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều bất định, xung đột thương mại và biến động địa chính trị tác động mạnh mẽ đến chuỗi cung ứng quốc tế.

Đáng chú ý, khu vực FDI tiếp tục đóng vai trò chủ lực với 228 tỷ USD - tăng trên 18%, trong khi doanh nghiệp trong nước đạt 76,5 tỷ USD - tăng 3%. Điều này cho thấy sức bật của khối FDI vẫn vượt trội, song cũng phản ánh hạn chế về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nội địa.

Xét theo nhóm hàng, nông sản Việt tiếp tục duy trì đà tăng trưởng ở một số sản phẩm chủ lực: Cà phê tăng gần 60%, hạt điều tăng 16%, thủy sản tăng 11%, nhưng gạo vốn là ngành xuất khẩu mũi nhọn lại giảm gần 17%, chè giảm 10%, rau quả giảm 2%. Các nhóm công nghiệp chế biến, chế tạo như điện thoại, dệt may, da giày vẫn duy trì đà tăng hai con số, trong khi nhiên liệu khoáng sản sụt giảm mạnh.

Về thị trường, xuất khẩu sang nhiều khu vực ghi nhận kết quả vượt trội. Tại châu Mỹ, Hoa Kỳ tăng gần 28%, Argentina tăng 188,9%, Colombia tăng 48%, Mexico tăng 18%, Canada tăng 15%. Ở châu Âu, nhiều thị trường mới nổi ghi nhận mức tăng ấn tượng: Na Uy tăng 48%, Slovakia tăng 32%, Áo tăng 21%. Khu vực châu Á, Hồng Kông (Trung Quốc) tăng 33%, Ấn Độ tăng gần 50%, Hàn Quốc và Nhật Bản cùng tăng hơn 10%. Đặc biệt, châu Phi nổi bật với Senegal tăng 249%, Angola 140%, Ghana 47% - cho thấy tiềm năng to lớn của thị trường này nếu có chiến lược khai thác phù hợp.

Tuy nhiên, một số thị trường truyền thống trong khu vực ASEAN như Indonesia, Malaysia, Philippines lại giảm tăng trưởng từ 1-4%. Tại châu Âu, một số nước nhập khẩu giảm mạnh như Phần Lan (giảm 35%), Ai Len (giảm 28%), Síp (giảm 20%). 

Đa dạng hoá thị trường, sản phẩm, nguồn cung

Theo ông Vũ Bá Phú, trong bối cảnh thế giới còn tiềm ẩn nhiều biến động, việc kiên định với mục tiêu đa dạng hóa thị trường, đa dạng hóa sản phẩm xuất khẩu và nguồn cung nhập khẩu chính là chìa khóa giúp Việt Nam duy trì tốc độ tăng trưởng bền vững.

Theo đó, Cục Xúc tiến thương mại đề nghị các Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài phát huy hơn nữa vai trò “cầu nối” giữa thị trường quốc tế và doanh nghiệp trong nước. Không chỉ dừng ở hỗ trợ thông tin, các Thương vụ cần chủ động kết nối, giới thiệu nhà nhập khẩu, nhà phân phối, tận dụng cơ hội từ các FTA như CPTPP, EVFTA, RCEP. Đồng thời, các địa phương, hiệp hội ngành hàng cần phối hợp chặt chẽ, tham gia mạnh mẽ vào các hoạt động xúc tiến quốc gia để tạo sức bật cho xuất khẩu.

Phát biểu chỉ đạo hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, để đạt mục tiêu xuất khẩu tăng 12% trong cả năm, 4 tháng cuối năm cần mang lại ít nhất 150 tỷ USD, tương ứng hơn 37,5 tỷ USD mỗi tháng. Theo Bộ trưởng, đây là một con số đầy thách thức.

Trong bối cảnh đó, Bộ trưởng lưu ý vai trò đặc biệt quan trọng của hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài. Cụ thể, các Thương vụ phải trở thành “cánh tay nối dài” của Bộ Công Thương, là lực lượng tiên phong nắm bắt thị trường, kịp thời báo cáo và đưa ra khuyến nghị chính sách; đồng thời trực tiếp hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng cơ hội giao thương.

Với các thị trường tăng trưởng âm, Thương vụ phải nhanh chóng tìm nguyên nhân để đưa ra giải pháp khôi phục đơn hàng và gỡ bỏ rào cản. Với nhóm thị trường tăng trưởng thấp, cần thúc đẩy xuất khẩu tối thiểu 8,5%. Với nhóm trung bình, cần giữ vững đà tăng và nâng lên 12%. Còn nhóm tăng trưởng cao phải tiếp tục giữ vai trò “đầu tàu”, phấn đấu trên 15% để kéo toàn bộ kim ngạch đi lên.

Về phía doanh nghiệp, Bộ trưởng đề nghị mạnh dạn tham gia hệ sinh thái xúc tiến thương mại số, chủ động đa dạng hóa chuỗi cung ứng và nguồn nguyên liệu, đầu tư cho công nghệ xanh và truy xuất nguồn gốc. Các hiệp hội ngành hàng phải trở thành điểm tựa kết nối, cung cấp thông tin kịp thời, định hướng thị trường và hỗ trợ hội viên xây dựng thương hiệu.

Bộ trưởng cũng yêu cầu các địa phương tập trung tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, nhất là trong lĩnh vực nông - thủy sản, từ tín dụng, mặt bằng sản xuất, cho đến thủ tục xuất khẩu và chứng nhận chất lượng. Liên kết vùng cần được đẩy mạnh, gắn với việc phát triển vùng nguyên liệu đạt chuẩn quốc tế như GlobalGAP, ASC hay BAP, bảo đảm truy xuất nguồn gốc và sản xuất xanh.

Các địa phương cũng cần thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại và logistics, hỗ trợ doanh nghiệp tham gia thương mại điện tử xuyên biên giới, khai thác các trung tâm logistics để giảm chi phí và rút ngắn thời gian giao hàng.

Ngoài ra, Bộ trưởng còn giao nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị chức năng thuộc Bộ Công Thương. Trong đó, Cục Xúc tiến thương mại được giao trọng trách điều phối và đổi mới hoạt động xúc tiến theo hướng bám sát thực tiễn thị trường và nhu cầu doanh nghiệp. Cục sẽ triển khai các chương trình quy mô lớn tại những thị trường trọng điểm như EU, Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc; đồng thời chú trọng khai thác thị trường ngách và thị trường mới.