Phần lớn hộ kinh doanh hiện hoạt động trong khu vực phi chính thức, chiếm khoảng 25 - 30% tổng sản phẩm nội địa (GDP) nhưng lại gần như nằm ngoài hệ thống chính sách vĩ mô, không tiếp cận được tài chính chính thức, thiếu quản trị hiện đại và lộ trình phát triển dài hạn. Tiềm năng của khu vực này chưa được khai phá bởi rào cản thể chế và tâm lý khi hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân, bị phân biệt về chính sách thuế, quy định kế toán, khả năng tiếp cận vốn.

Theo chia sẻ của ông Đỗ Văn Cường - chủ hộ kinh doanh đồ gỗ mỹ nghệ gia truyền (xã Thư Lâm, Hà Nội), khi là hộ kinh doanh cá thể, mọi thứ đều đơn giản; đăng ký kinh doanh cũng dễ dàng hơn, chỉ yêu cầu các thủ tục cơ bản như giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, không phải nộp báo cáo tài chính định kỳ hay thực hiện kiểm toán.

Đồng thời, hộ kinh doanh giúp tối ưu hóa chi phí vận hành, do đóng thuế khoán, không cần thuê kế toán chuyên nghiệp. Khi lên doanh nghiệp, mọi hoạt động phải có hóa đơn chứng từ trong khi các nhà cung cấp gỗ cho ông chủ yếu là hộ kinh doanh, nếu có xuất hóa đơn cũng chỉ là hóa đơn thông thường.

Theo các chuyên gia, khi hoạt động dưới mô hình doanh nghiệp, các hộ kinh doanh có điều kiện tiếp cận tín dụng dễ hơn, ứng dụng công nghệ số, áp dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, kinh doanh và vận hành minh bạch và chuyên nghiệp hơn. Đồng thời, việc chuyển đổi sang doanh nghiệp sẽ thúc đẩy ký kết hợp đồng lao động, tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, giúp người lao động được bảo vệ quyền lợi đầy đủ. Giảm tỷ lệ lao động không chính thức, góp phần nâng cao chất lượng thị trường lao động quốc gia…

Để khuyến khích hộ cá thể lên doanh nghiệp, cần xây dựng mô hình “một cửa liên thông” cấp quốc gia. Trong đó, hỗ trợ toàn diện việc chuyển đổi hộ kinh doanh lên doanh nghiệp một cách đơn giản nhất, từ đăng ký, kế toán, thuế, đến hóa đơn điện tử trong giai đoạn đầu. Cùng với đó, đẩy mạnh tuyên truyền, phân tích rõ những thuận lợi, khó khăn; hướng dẫn cách thức và thủ tục cụ thể về chuyển từ hộ kinh doanh lên doanh nghiệp. 

Bên cạnh đó, cần có chính sách ưu đãi thực chất. Theo đó, Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ về tài chính như giảm chi phí tuân thủ, giảm hoặc miễn hoàn toàn lệ phí đăng ký thành lập doanh nghiệp, chi phí mua hóa đơn điện tử, chi phí đăng ký chữ ký số, thuế môn bài; miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong một khoảng thời gian nhất định; hỗ trợ đào tạo và phát triển năng lực kinh doanh; hỗ trợ về tiếp cận tín dụng và tài chính. Đồng thời, công tác kế toán, thuế cần đơn giản, dễ áp dụng giúp đối tượng này giảm chi phí khi không phải thuê các đại lý thuế kê khai thuế…

Theo nhiều chuyên gia, chủ hộ kinh doanh cá thể thường chỉ quan tâm đến việc bảo đảm thu nhập và đời sống hằng ngày, ít khi nghĩ đến phát triển thành doanh nghiệp lớn, hiện đại, quy mô, chuyên nghiệp. Vì thế, các trung tâm đổi mới sáng tạo, vườn ươm doanh nghiệp cấp quốc gia và cấp tỉnh, thành phố cần có nhiều hoạt động, chương trình để hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ mới hình thành, nâng cao tư duy, kiến thức về khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, phát triển chiến lược kinh doanh thông qua công tác đào tạo, tư vấn.

Song song với đó, có giải pháp khuyến khích ứng dụng khoa học công nghệ vào hoạt động kinh doanh như chuyển đổi số; hỗ trợ tư vấn về pháp lý trong kinh doanh, tư vấn về kế toán thuế; hỗ trợ tư vấn kỹ thuật, vay vốn. Đặc biệt, kết nối mạng lưới kinh doanh, mở rộng thị trường, xây dựng thương hiệu, nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp, bán hàng của hộ kinh doanh và các doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ.