Tại Hội thảo “Thanh toán xuyên biên giới và vay vốn trực tuyến: Tiện ích số cho kinh doanh và tiêu dùng” do Báo Lao Động phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) tổ chức vào ngày 11/9/2025, ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) khẳng định, kết nối thanh toán xuyên biên giới là xu thế tất yếu, là nhu cầu thực tiễn trong bối cảnh hội nhập quốc tế và định hướng phát triển kinh tế số, xã hội số của Chính phủ.

Theo bà Nguyễn Thị Thu – Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN), thanh toán xuyên biên giới là các giao dịch tài chính giữa các chủ thể ở hai khu vực pháp lý khác nhau, liên quan đến nhiều đồng tiền và các quy trình quyết toán ngoại hối chuyên biệt.

Việt Nam đã và đang tích cực triển khai các kết nối song phương qua mã QR với Lào, Thái Lan, Campuchia và đang tiến tới Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore, Ấn Độ, Đài Loan (Trung Quốc), Malaysia, Indonesia, cho thấy sự chủ động và quyết tâm của Việt Nam trong việc hòa mình vào dòng chảy thanh toán số toàn cầu.

Ông Nguyễn Hoàng Long - Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Thanh toán Quốc gia Việt Nam (Napas) nhận định, các quốc gia châu Á – đặc biệt là Trung Quốc – đã tiến rất xa trong lĩnh vực thanh toán số. Tại Việt Nam, hệ sinh thái thanh toán hiện nay vẫn còn phân tán: thẻ quốc tế, thẻ nội địa, ví điện tử, QR code… nhưng chưa có sự kết nối xuyên biên giới hiệu quả.

Vì thế, khách du lịch quốc tế, đặc biệt là khách từ Trung Quốc, Thái Lan, Hàn Quốc… vẫn gặp nhiều khó khăn khi chi tiêu tại các cửa hàng nhỏ, chợ, quán cà phê vỉa hè - nơi chưa chấp nhận thanh toán số xuyên biên giới.

Nên theo ông Long, việc kết nối thanh toán xuyên biên giới là yêu cầu cấp thiết nếu muốn phát triển du lịch, dịch vụ và thương mại số. Các phương thức và mô hình thanh toán xuyên biên giới phổ biến là qua thẻ và thông qua tài khoản ngân hàng, hiện nay chủ yếu thông qua mã QR.

Tuy nhiên, thanh toán xuyên biên giới đặt ra không ít thách thức. Trong đó, thách thức lớn nhất là an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Ông Vũ Ngọc Sơn - Trưởng ban Nghiên cứu, tư vấn, phát triển công nghệ và Hợp tác quốc tế, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia cho hay, các nguy cơ bao gồm lừa đảo, phần mềm độc hại, chiếm đoạt tài khoản, rò rỉ dữ liệu cá nhân và tấn công từ chối dịch vụ (DDoS).

Nguyên nhân của các vụ việc này được ông Sơn chỉ ra là do lỗ hổng kỹ thuật, yếu tố con người, chuỗi cung ứng phức tạp, khác biệt pháp lý và quy định quốc tế và thiếu đầu tư cho an ninh mạng.

Về vấn đề này, Vụ trưởng Vụ Thanh toán cũng nhấn mạnh, khi mở rộng kết nối thanh toán quốc tế, bài toán an toàn mạng và bảo vệ dữ liệu càng trở nên phức tạp do yêu cầu liên thông giữa nhiều hệ thống với tiêu chuẩn bảo mật khác biệt.

Vì thế, ông Vũ Ngọc Sơn đề xuất cần cập nhật và vá lỗi phần mềm khẩn cấp, áp dụng xác thực đa yếu tố (MFA), xây dựng hệ thống giám sát giao dịch bất thường bằng AI, kiểm toán định kỳ và đào tạo nhân viên.

Về mặt pháp lý và hợp tác quốc tế, việc khẩn trương xây dựng, hoàn thiện khung pháp lý chặt chẽ về bảo vệ dữ liệu cá nhân, tăng cường hợp tác quốc tế trong chia sẻ thông tin tình báo mạng và thiết lập cơ chế ứng cứu khẩn cấp xuyên biên giới là điều kiện tiên quyết...

Định hướng trong thời gian tới, đại diện NHNN cho biết, NHNN sẽ tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, trong đó có việc sửa đổi Nghị định 52/2024/NĐ-CP và Thông tư 34/2024/TT-NHNN, nhằm tạo cơ sở pháp lý đồng bộ và phù hợp hơn với thực tiễn triển khai thanh toán xuyên biên giới.

NHNN cũng sẽ nâng cấp hệ thống Chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử, bảo đảm đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật tiên tiến, phục vụ hiệu quả cho hoạt động thanh toán quốc tế.

Cùng với đó, việc phát triển hạ tầng thanh toán cũng được đẩy mạnh, mở rộng mạng lưới chấp nhận thanh toán để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người dân và doanh nghiệp. Một trong những trọng tâm là tiếp tục mở rộng kết nối thanh toán song phương bán lẻ với một số quốc gia.