FDI là một trong những động lực tăng trưởng kinh tế quan trọng nhất của Việt Nam trong thập kỷ qua. Việt Nam tăng trưởng vượt trội so với các nước trong khu vực về thu hút vốn đầu tư nước ngoài kể từ khi cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung nổ ra.
Tuy nhiên, gần đây xuất hiện những lo ngại rằng, Việt Nam có thể mất đi lợi thế cạnh tranh trong việc thu hút dòng vốn này do cạnh tranh với Ấn Độ, Malaysia hoặc Indonesia và áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu.
Phân tích nội dung này, ông Michael Kokalari - CFA, Chuyên gia Kinh tế trưởng VinaCapital cho rằng, Việt Nam đang theo đuổi “Mô hình phát triển Đông Á” - cách tiếp cận mà các nền kinh tế được ví như “Con hổ của châu Á” đã vận dụng để trở nên giàu có.
Chiến lược tăng trưởng kinh tế này tập trung vào việc sản xuất các sản phẩm xuất khẩu sang Mỹ và các nước phát triển khác. Gần như tất cả các sản phẩm được sản xuất tại Việt Nam đều nhằm mục đích xuất khẩu, đặc biệt là sang Mỹ – một trong những thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam (chiếm hơn 1/4 kim ngạch xuất khẩu).
VinaCapital cho rằng Ấn Độ sẽ không ảnh hưởng đến nguồn vốn FDI vào Việt Nam vì bất kì lý do nào do đầu tư vào Ấn Độ chủ yếu để sản xuất cho thị trường nội địa đang phát triển nhanh chóng. Trong khi đó, Việt Nam được coi là cơ sở sản xuất để xuất khẩu.
"Tại thời điểm này, Ấn Độ không được coi là điểm đến hấp dẫn để sản xuất hàng xuất khẩu như một phần của chiến lược đầu tư “Trung Quốc + 1” trong khi Việt Nam là lựa chọn ưa thích của hầu hết các công ty" - Chuyên gia Kinh tế trưởng Michael Kokalari nhận định.
Đối với Malaysia và Indonesia, hai quốc gia này đều được hưởng lợi từ sự gia tăng đầu tư vào sản xuất pin xe điện (EV) và Malaysia đang thu hút một lượng đầu tư đáng kể vào các cơ sở dữ liệu được hưởng lợi từ điện toán đám mây. Trong khi đó, dòng vốn FDI vào công nghệ cao của Việt Nam vẫn tập trung vào lắp ráp thiết bị điện tử tiêu dùng và các sản phẩm công nghệ cao khác do năng lực của Việt Nam vẫn chưa mở rộng sang các ngành công nghiệp có giá trị gia tăng cao hơn.
Về thuế tối thiểu toàn cầu, Chuyên gia Kinh tế trưởng Michael Kokalari cho biết, theo khảo sát của Ngân hàng Thế giới và các tổ chức khác, thuế suất thấp không phải là yếu tố quan trọng nhất trong quyết định về địa điểm đầu tư cho nhà máy mới. Những yếu tố các yếu tố khác như ổn định chính trị, môi trường kinh doanh thuận lợi, lực lượng lao động (chất lượng và tiền lương) và cơ sở hạ tầng đóng vai trò quan trọng hơn.
Do đó, ông Michael Kokalari dự báo, chế độ thuế suất tối thiểu toàn cầu mới sẽ khó có ảnh hưởng đến làn sóng FDI vào Việt Nam. VinaCapital tin rằng Chính phủ Việt Nam giống như các chính phủ khác trong khu vực, sẽ tìm ra giải pháp thay thế về cơ bản để cân bằng các nghĩa vụ về thuế.
Từ những phân tích nêu trên, Chuyên gia Kinh tế trưởng của VinaCapital hoàn toàn tin tưởng rằng Việt Nam sẽ tiếp tục là điểm đến hàng đầu cho FDI, đặc biệt là từ các công ty đa quốc gia đang tìm cách sản xuất để xuất khẩu và tìm kiếm một cơ sở sản xuất thay thế hoặc bổ sung cho Trung Quốc trong tương lai gần.
