Bộ Xây dựng nhận được kiến nghị của cử tri Thành phố Hồ Chí Minh gửi tới Quốc hội sau kỳ họp thứ 4 khóa XV với nội dung kiến nghị: “Bộ Xây dựng có nhiều giải pháp nhằm khắc phục những hạn chế, tồn tại trong công tác quản lý, sử dụng nhà chung cư”.
Bộ Xây dựng đã có Công văn số 480/BXD-QLN khẳng định, ngày 25/11/2014 tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa 13 đã thông qua Luật Nhà ở số 65/2014/QH13 (có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/7/2015), trong đó đã dành riêng 01 Chương riêng (Chương 7) để quy định về các vấn đề liên quan đến quản lý, sử dụng nhà chung cư như: Quy định về sở hữu chung, sở hữu riêng nhà chung cư; Hội nghị nhà chung cư; Ban quản trị nhà chung cư; giá dịch vụ quản lý, vận hành nhà chung cư; kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư...
Tiếp đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 99/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Nhà ở, Nghị định số 30/2021/NĐ-CP ngày 26/3/2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 99/2015/NĐ-CP, Nghị định số 16/2022/NĐ-CP ngày 28/01/2022 quy định xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng.
Trong các Nghị định này đã quy định về các hành vi nghiêm cấm trong quản lý, sử dụng nhà chung cư, việc bàn giao và thủ tục cưỡng chế bàn giao kinh phí bảo trì phần sở hữu chung của nhà chung cư, các hành vi vi phạm trong quản lý, sử dụng nhà chung cư và các chế tài xử phạt cụ thể đối với các hành vi vi phạm liên quan đến quản lý, sử dụng nhà chung cư.
Theo thẩm quyền, Bộ Xây dựng cũng đã ban hành nhiều Thông tư, Chỉ thị về vấn đề này như: Thông tư số 02/2016/TT-BXD ngày 15/02/2016 về Quy chế quản lý, sử dụng nhà chung cư, Thông tư số 28/2016/TT-BXD ngày 15/12/2016 sửa đổi, bổ sung một số Điều của Thông tư số 02/2016/TT-BXD, Thông tư số 06/2019/TT-BXD ngày 31/10/2019, Thông tư số 21/2019/TT-BXD ngày 31/12/2019 ban hành Quy chuẩn quốc gia về nhà chung cư, Chỉ thị số 02/CT-BXD ngày 15/9/2021 về việc tăng cường công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư.
Bên cạnh đó, Bộ cũng đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, đôn đốc các địa phương trong việc thực hiện chính sách về quản lý, sử dụng nhà chung cư.
Riêng trong năm 2022, Bộ Xây dựng đã thực hiện thanh tra chuyên đề diện rộng về công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư trên địa bàn 11 tỉnh, thành phố
Đến nay các quy định pháp luật về quản lý, sử dụng nhà chung cư đã tương đối đầy đủ, tạo hành lang pháp lý điều chỉnh hầu hết các hoạt động có liên quan đến quản lý, vận hành, sử dụng nhà chung cư như: quy định về bàn giao hồ sơ nhà chung cư; tổ chức Hội nghị nhà chung cư; thành lập và công nhận Ban quản trị; giá dịch vụ quản lý vận hành nhà chung cư; chỗ để xe trong nhà chung cư, quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì nhà chung cư; trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan, chính quyền địa phương trong việc quản lý, sử dụng nhà chung cư...
Để tăng cường việc chấp hành pháp luật về quản lý vận hành nhà chung cư, Bộ Xây dựng cũng đã thường xuyên tiến hành thanh tra đối với các chủ đầu tư, Ban quản trị tại các địa phương về công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư.
Sau khi thanh tra, Bộ Xây dựng đã ban hành các kết luận thanh tra trong đó đã xử lý hành vi vi phạm của các chủ đầu tư cũng như có các biện pháp khắc phục hậu quả đối với các hành vi vi phạm (phạt tiền, buộc trả lại diện tích lấn chiếm…).
Để tiếp tục khắc phục những hạn chế, tồn tại trong công tác quản lý, sử dụng nhà chung cư, trong thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục thực hiện một số giải pháp sau:
Thứ nhất, hoàn thiện thể chế pháp luật liên quan đến công tác quản lý, sử dụng nhà chung cư, trong đó sẽ sửa đổi, bổ sung các quy định về quản lý, sử dụng nhà chung cư trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) như: sửa đổi, bổ sung cách xác định diện tích khác trong nhà chung cư (lô gia, hộp kỹ thuật); các hình thức tổ chức Hội nghị nhà chung cư; điều kiện năng lực thành viên Ban quản trị; điều kiện, năng lực của đơn vị quản lý vận hành nhà chung cư; quản lý, sử dụng, cưỡng chế bàn giao kinh phí bảo trì phần sở hữu chung của nhà chung cư; việc quản lý, sử dụng công trình hạ tầng kỹ thuật khu vực nhà chung cư nhằm khắc phục các tồn tại, vướng mắc hiện nay góp phần tạo dựng nếp sống văn minh đô thị, hạn chế các khiếu nại, tranh chấp xảy ra.
Thứ hai, tiếp tục tăng cường công tác phổ biến giáo dục pháp luật đến các chủ thể có liên quan trong quản lý, sử dụng nhà chung cư như: người dân, chủ đầu tư, Ban quản trị, đơn vị quản lý vận hành hiểu và nắm rõ các quy định của pháp luật trong quá trình quản lý, sử dụng vận hành nhà chung cư.
Thứ ba, tiếp tục tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm trong quá trình quản lý, sử dụng nhà chung cư.
Thứ tư, Bộ Xây dựng cũng đề nghị chính quyền địa phương các cấp tăng cường công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực này như: thường xuyên hướng dẫn các chủ đầu tư, các ban quản trị và cư dân thực hiện đúng các quy định của pháp luật về nhà ở; kịp thời xử lý theo thẩm quyền hoặc đề nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý các hành vi vi phạm trong lĩnh vực quản lý, sử dụng nhà chung cư.
