Nền tảng cho tăng trưởng bền vững của Hà Nội

Chia sẻ tại Tọa đàm “Định vị trong việc tham gia chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu” diễn ra mới đây, ông Trương Việt Dũng - Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội cho biết, TP. Hà Nội đã phê duyệt chi 4% ngân sách cho phát triển khoa học - công nghệ, cao hơn mức trung bình của cả nước (3%). Việc chi tiêu tuân theo nguyên tắc “chi đúng, chi hiệu quả”, thể hiện quyết tâm biến khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo thành động lực chủ đạo cho tăng trưởng. Thành phố cũng đang thí điểm các mô hình quản trị mới như “AI First” trong bệnh viện thông minh hay cấp sổ đỏ điện tử.

Theo ông Trương Việt Dũng, để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số trong những năm tới, TP. Hà Nội cần tạo ra bước đột phá thực sự trong khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Chỉ có đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số mới giúp Thủ đô duy trì sức bật, bắt kịp xu hướng toàn cầu. Trong đó, nhiệm vụ trọng tâm là làm chủ công nghệ lõi, đặc biệt là bán dẫn và chip, nhằm tạo giá trị gia tăng cao và thúc đẩy Thành phố phát triển bứt phá.

Theo các chuyên gia, TP. Hà Nội hội tụ đầy đủ những điều kiện để vươn lên trở thành trung tâm công nghiệp bán dẫn của cả nước. Với vị trí địa lý chiến lược, hạ tầng khoa học - công nghệ phát triển đồng bộ cùng lực lượng lao động trình độ cao, Thủ đô đang nắm giữ lợi thế lớn trong việc tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Đây cũng là nền tảng giúp TP. Hà Nội thu hút dòng vốn đầu tư chất lượng, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển giao công nghệ tiên tiến và mở rộng không gian tăng trưởng dài hạn.

Giới chuyên môn nhận định, TP. Hà Nội có tiềm năng đặc biệt để phát triển mạnh lĩnh vực đóng gói, lắp ráp và kiểm thử bán dẫn (APT) nhờ nằm gần Khu công nghệ cao Hòa Lạc, khu vực được định hướng trở thành “Thung lũng Silicon của Việt Nam”. Tại đây, Thành phố đặt mục tiêu tập trung vào nghiên cứu - phát triển (R&D) trí tuệ nhân tạo, thiết kế chip IoT, công nghệ vật liệu mới và nông nghiệp công nghệ cao. Đến năm 2030, Hòa Lạc hướng tới mục tiêu thu hút khoảng 10 tỷ USD vốn đầu tư trong và ngoài nước.

Bên cạnh lợi thế về hạ tầng và vị trí, TP. Hà Nội còn nổi bật với nguồn nhân lực công nghệ chất lượng cao. Sự hiện diện của các trường đại học, viện nghiên cứu hàng đầu như Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học FPT giúp Thành phố trở thành trung tâm đào tạo kỹ sư công nghệ, đặc biệt trong lĩnh vực CNTT và bán dẫn. Đây là lực lượng nòng cốt giúp TP. Hà Nội phát triển hệ sinh thái nghiên cứu – sáng chế, thiết kế vi mạch, từng bước làm chủ công nghệ lõi và khẳng định vị thế trên bản đồ công nghệ khu vực.

Định vị đúng vai trò và đầu tư chiến lược

Dưới góc nhìn thực tiễn, GS.TSKH. Nông Đức Kế - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Công nghệ cao ASIAN nhận định rằng, việc tham gia chuỗi bán dẫn toàn cầu là hành trình đầy thách thức. Việt Nam nói chung và TP. Hà Nội nói riêng cần định vị chính xác vai trò của mình trong chuỗi giá trị quốc tế. Ngành bán dẫn có quy mô hàng chục tỷ USD, đòi hỏi năng lực công nghệ, nguồn vốn lớn và sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp, cùng giới nghiên cứu.

Trên cơ sở đó, GS. Nông Đức Kế nhấn mạnh, phát triển công nghiệp bán dẫn là nhiệm vụ mang tầm quốc gia, vượt khỏi khả năng của riêng một địa phương. Ông cho rằng để thành công, Việt Nam cần có chiến lược tổng thể và tinh thần “chịu chơi, chịu chi, chịu chia”, nghĩa là dám đầu tư mạnh, chấp nhận rủi ro và sẵn sàng hợp tác để tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Cùng hướng nhìn về giải pháp, TS. Ngô Đắc Thuần - Chủ tịch HĐQT Công ty CP IP Group đề xuất, TP. Hà Nội nên tập trung vào các trụ cột quan trọng gồm: đào tạo nhân lực, bảo hộ sở hữu trí tuệ, ươm tạo sản phẩm công nghệ cao và phát triển dịch vụ gia công. TS. Thuần cho rằng việc đào tạo kỹ sư cần được phân bổ hợp lý, trong đó 30% cho thiết kế chip, 40% cho sản xuất và 30% cho khâu đóng gói, kiểm thử nhằm đảm bảo cân bằng nguồn lực giữa các lĩnh vực.

Song song với đó, TS. Thuần khuyến nghị TP. Hà Nội đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu - phát triển (R&D) và quản trị tài sản trí tuệ; thúc đẩy tư duy sáng tạo, đổi mới trong thiết kế chip, cũng như nâng cao hiệu quả quản lý quy trình sản xuất. Thành phố cần khuyến khích các doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp nội địa tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, qua đó hình thành hệ sinh thái công nghiệp phụ trợ vững mạnh, hỗ trợ cho ngành bán dẫn phát triển bền vững.

Ở góc độ đào tạo nhân lực, PGS.TS. Nguyễn Trần Thuật - Đại học Quốc gia Hà Nội nhận định, lợi thế nổi bật nhất của Hà Nội chính là con người. Thành phố có thể trở thành trung tâm đào tạo chuyên sâu về bán dẫn cho cả nước, cung cấp đội ngũ kỹ sư chất lượng cao phục vụ cho ngành công nghiệp công nghệ cao. Khi lực lượng nhân lực đủ mạnh, Hà Nội sẽ có khả năng tự chủ trong nghiên cứu, sản xuất và ứng dụng công nghệ tiên tiến.

Tuy vậy, các chuyên gia cũng lưu ý rằng, ngành bán dẫn bao gồm gần 1.750 công đoạn khác nhau, mỗi công đoạn đều đòi hỏi trình độ công nghệ cao và vốn đầu tư lớn. Trong hàng trăm quốc gia, chỉ có 18 nước và vùng lãnh thổ làm chủ được toàn bộ chuỗi sản xuất này. Do đó, Hà Nội cần lựa chọn hướng đi phù hợp, xác định rõ vai trò trong chuỗi giá trị toàn cầu để tập trung nguồn lực một cách hiệu quả, tránh dàn trải và rủi ro đầu tư.