Nhờ nguồn lực đầu tư từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021–2030 (giai đoạn I: 2021–2025), diện mạo các huyện miền núi Nghệ An đã đổi thay rõ rệt. Hệ thống hạ tầng được củng cố, sinh kế được mở rộng, tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh, tất cả đang góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển giữa miền núi và đồng bằng.

Hạ tầng khởi sắc, cơ hội lan tỏa

Nếu như đầu nhiệm kỳ, nhiều bản làng vùng sâu vùng xa của Nghệ An vẫn còn cách trở, thì nay, con đường bê tông, điện sáng, trường lớp, trạm y tế đã hiện diện khắp nơi. Từ nguồn vốn của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (Chương trình MTQG 1719), hàng loạt công trình trọng điểm được đầu tư, mang lại cơ hội phát triển mới cho đồng bào các dân tộc.

Điển hình là dự án mở đường nối các xã vùng ngoài đi vào khu vực lòng hồ thủy điện Bản Vẽ, với tổng vốn hơn 428 tỷ đồng, đã giúp hàng nghìn hộ dân tại các xã Nhôn Mai, Hữu Khuông (huyện Tương Dương) thoát khỏi thế cô lập.

Ông Lô Văn Giáp - Bí thư Đảng ủy xã Hữu Khuông cho biết, người dân không còn bị cô lập, việc giao thương ra vùng ngoài sẽ thuận tiện hơn, qua đó mở ra hướng phát triển kinh tế - xã hội bền vững cho địa phương.

Ở vùng lõi Vườn quốc gia Pù Mát (xã Môn Sơn, huyện Con Cuông), hàng trăm hộ dân Đan Lai từng sống tạm bợ nay đã có nhà mới khang trang. Những căn nhà “kín trên, bền dưới” mọc lên giữa màu xanh núi rừng, mang theo niềm tin về cuộc sống ổn định.

Theo báo cáo tổng kết của tỉnh Nghệ An, giai đoạn 2021–2025, nguồn vốn từ Chương trình MTQG 1719 đã giúp hoàn thành 149 công trình giao thông, 65 trường học, 19 trạm y tế, 98 thiết chế văn hóa, cùng hàng chục công trình điện, thủy lợi, nước sinh hoạt tập trung và chợ nông thôn. Ngoài ra, 632 hộ dân được hỗ trợ nhà ở, 1.340 hộ được cấp đất sản xuất, 3.641 hộ được hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp.

Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo tại các xã vùng dân tộc thiểu số và miền núi giảm từ 27,71% năm 2021 xuống còn 17,34% cuối năm 2024; thu nhập bình quân đầu người đạt hơn 38 triệu đồng/năm; 51,5% lao động trong độ tuổi được đào tạo nghề phù hợp với điều kiện thực tế.

Thay đổi nếp nghĩ, vươn lên làm chủ cuộc sống

Bên cạnh đầu tư hạ tầng, chương trình còn tập trung nâng cao năng lực sản xuất và nhận thức cộng đồng. Hàng nghìn người dân được tham gia tập huấn kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi, bảo vệ và phát triển rừng, tiếp cận mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị. Nhiều hộ đã mạnh dạn chuyển đổi cây trồng, vật nuôi, ứng dụng máy móc vào sản xuất, góp phần tăng thu nhập và từng bước thoát nghèo bền vững.

Không chỉ thúc đẩy phát triển kinh tế, Chương trình MTQG 1719 còn giúp giải quyết những vấn đề xã hội đặc thù vùng dân tộc thiểu số như tảo hôn, hôn nhân cận huyết, bất bình đẳng giới… Thông qua các câu lạc bộ, tổ nhóm cộng đồng, người dân được tuyên truyền, đối thoại, nâng cao hiểu biết về pháp luật, bình đẳng giới, bảo vệ môi trường và xây dựng nếp sống văn minh.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Phùng Thành Vinh khẳng định, Chương trình đã mang lại những tác động tích cực, góp phần thay đổi nếp nghĩ, cách làm, nâng cao nhận thức của người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi về phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, xây dựng nông thôn mới.

Đồng thời, nguồn lực từ chương trình cũng góp phần giữ vững an ninh - quốc phòng, ổn định đời sống và rút ngắn khoảng cách phát triển giữa các vùng miền. Điểm nổi bật của chương trình tại Nghệ An là triển khai đồng bộ, bám sát tiến độ của Trung ương, tập trung vào các nội dung gắn trực tiếp với người dân.

“Các hoạt động đầu tư, hỗ trợ đã tạo sinh kế, nâng cao dân trí, ổn định đời sống vật chất và tinh thần, đồng thời góp phần giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của đồng bào các dân tộc thiểu số”, ông Vinh nhấn mạnh.