Họa sĩ Thanh Tùng, đại diện đơn vị tổ chức Triển lãm cho biết, việc tác phẩm được công nhận kỷ lục thế giới đã khẳng định vị thế của nghệ thuật sơn mài Việt Nam trên bản đồ mỹ thuật thế giới. Điều đó  không chỉ ghi nhận công sức sáng tạo của cá nhân họa sĩ mà còn khẳng định sự kế thừa, phát triển của cả một nền nghệ thuật truyền thống đặc sắc của các họa sĩ trẻ đương đại Việt Nam.

Bức tranh độc đáo, ý nghĩa

Đây là một trong 17 tác phẩm tranh sơn mài khổ lớn với chủ đề “Mùa Xuân Độc Lập” được triển lãm tại Bảo tàng Hồ Chí Minh - được đánh giá là sự kiện nghệ thuật nổi bật chào mừng kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công (1945-2025) và Quốc khánh 2/9.

Bức tranh có kích thước 2,4m x 7,2m, nặng 3 tấn, được thể hiện trên nền tấm vóc sơn mài hai mặt liền khổ. Mặt thứ nhất tái hiện toàn cảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập tại Quảng trường Ba Đình ngày 2/9/1945. Mặt thứ hai mang tên “Mùa xuân dân tộc”, biểu trưng bằng hình ảnh cây cầu nối quá khứ - hiện tại - tương lai, đang “gánh trọn” niềm hân hoan của cả dân tộc trong mùa Xuân Độc lập.

Bức tranh thu hút sự quan tâm của đông đảo người xem không chỉ bởi kích thước lớn chưa từng có với một bức tranh sơn mài mà còn bởi câu chuyện về tình yêu, lòng kính trọng vô bờ bến của thế hệ trẻ hôm nay với vị cha già  dân tộc - Bác Hồ Chí Minh

Chia sẻ về bức tranh này, họa sĩ Thanh Tùng, đại diện đơn vị Tổ chức cho biết: tranh sơn mài đã có lịch sử hàng nghìn năm, được thịnh hành ở nhiều quốc gia như: Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Miến Điện…, và mỗi dân tộc đều có những bản sắc riêng. Tuy nhiên, bức tranh “Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập” là tác phẩm sơn mài khổ lớn, liền mảnh, chưa từng có tiền lệ từ trước đến nay ở Việt Nam cũng như các nước. Việc hoàn thành bức tranh đã tạo nên dấu mốc mới trong nghệ thuật sơn mài Việt Nam nói chung và thế giới nói riêng.

Đến thời điểm hiện tại, tác phẩm “Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập” là bức tranh sơn mài liền khổ lớn nhất thế giới và mang nhiều ý nghĩa khi gắn với sự kiện lịch sử của dân tộc Việt Nam và được hoàn thành đúng vào dịp chào mừng kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9.

Theo họa sĩ Lương Xuân Đoàn - Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, tác phẩm “Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập” đã thể hiện được phong cách, nhân cách và dung nhan Bác qua lăng kính sáng tạo của tuổi trẻ. Hồn cốt, thần thái vẫn hiện hữu, nhưng được diễn giải theo tinh thần của thế hệ hôm nay.

Câu chuyện phía sau những bức tranh về Bác

Với bức tranh khổ lớn chưa từng có về Bác này, họa sĩ Chu Nhật Quang tạo  ấn tượng tốt đẹp không chỉ với giới nghề mà còn cả công chúng. Từ việc tiếp cận và xử lý dữ liệu lịch sử vốn đã phức tạp và đầy thách thức, cho tới trách nhiệm của lớp nghệ sĩ trẻ trong phản ánh đời sống đương đại gắn bó với lịch sử, họa sĩ đã làm “khá mượt”, chạm được tới cảm xúc của người xem.

Để có thể hoàn thành tác phẩm sơn mài khổ lớn “Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập”, họa sĩ Chu Nhật Quang đã trải qua không ít khó khăn, thử thách. Tuy vậy, với anh, đây cũng là một hành trình vô cùng ý nghĩa. Xuất thân trong một gia đình giàu truyền thống nghệ thuật - con của đạo diễn, họa sĩ NSƯT Chu Lượng và cháu nội của họa sĩ - NSND Chu Mạnh Chấn - Chu Nhật Quang sớm được nuôi dưỡng trong tình yêu hội họa và được giáo dục ý thức gìn giữ các giá trị văn hóa dân tộc. Bên cạnh sự ủng hộ của gia đình, Chu Nhật Quang còn được truyền lửa và nhận được sự hỗ trợ nhiệt tình từ người anh thân thiết - họa sĩ Nguyễn Thanh Tùng trong việc nghiên cứu chất liệu, quy trình sáng tác và thử nghiệm vật liệu tái chế đưa vào sơn mài.

Hoạ sĩ Nguyễn Thanh Tùng cho biết: từ năm 6 tuổi anh đã được ba mẹ cho học vẽ tại Cung văn hóa thiếu nhi Hà Nội. Tuần 2 buổi chiều, ngồi sau xe đạp ba mẹ tới Cung, anh đều đi qua 2 nơi đặt bức tranh Bác Hồ rất lớn - Góc Tràng Tiền và Hàng Bài: một bức tranh Bác bế một em bé gái và một bức tranh Bác giơ tay vẫy chào đặt trên nóc Ngân hàng nhà nước Việt Nam. Ấn tượng về Bác càng mạnh mẽ hơn khi cứ một thời gian, 2 bức tranh lại được tô lại do ảnh hưởng của thời tiết. Những ngày không nhìn thấy 2 bức tranh đó là anh lại cảm thấy trống trải. Từ đó ước muốn được vẽ Bác Hồ cứ nhân lên trong anh. “Mình muốn vẽ về Bác đẹp nhất, để sau này mọi người đều thấy rõ nhất, không cần vẽ lại và để những đứa trẻ như mình luôn được ngày ngày thấy Bác”, hoạ sĩ Nguyễn Thanh Tùng chia sẻ.

Và mối lương duyên đặc biệt đã đưa 2 hoạ sĩ trở thành "người nhà", vừa là đồng nghiệp, vừa là cộng sự.

Hoạ sĩ Chu Nhật Quang cho biết, từ khi 8 tuổi anh đã được hoạ sĩ Nguyễn Thanh Tùng, anh rể của mình truyền cảm hứng vẽ tranh Bác Hồ. Rồi Quang theo anh rể sang Mỹ học hội họa. Suốt thời gian đó, hoạ sĩ Tùng đã "truyền" cho Quang trọn vẹn tình yêu và ước mơ của mình - Yêu Bác và vẽ Bác.

Với mong muốn có một bức tranh lớn nhất về Bác, hoạ sĩ Nguyễn Thanh Tùng đã dành không ít thời gian để tìm hiểu về Vóc. Anh đã đi khắp các Bảo tàng hàng không ở Mỹ để tìm hiểu về độ bền của cánh máy bay gỗ, hay đi các làng cổ làm thuyền gỗ ở Hạ Long ( Quảng Ninh), Thanh Hóa,... để nghiên cứu sự bền bỉ những con tàu gỗ.

Từ năm 2017, hai anh em bắt tay vào dự án vẽ tranh khổ lớn về Bác. Họ đã đã thử nghiệm hàng chục lần với Vóc khổ lớn, nhưng cũng là hàng chục lần thất bại. Thậm chí anh Tùng còn mua chục chiếc tàu biển từ Hạ Long kéo về nhà tháo tung ra để nghiên cứu cách các tấm gỗ kết nối với nhau. Và “ánh sáng” đã mở ra khi 2 năm sau, họ đã tạo ra được Vóc khổ lớn không giới hạn.

Năm 2019, Chu Nhật Quang về nước và 2 anh em bắt đầu vẽ Bác Hồ trên chất liệu sơn mài khổ lớn. Suốt 6 năm làm dự án, hai anh em gặp không ít khó khăn. Có những giai đoạn Quang phải tạm ngừng để cập nhật, điều chỉnh, bổ sung các phác thảo dựa trên phát hiện mới từ tư liệu lịch sử; rồi những khó khăn về vận chuyển, thi công khi tấm vóc nền tranh nặng hàng tấn. Nhưng với sự đồng hành của anh rể và gia đình, Chu Nhật Quang đã có được những tác phẩm ấn tượng ngày hôm nay.

“ Thông qua công trình nghệ thuật, tôi và các cộng sự muốn tri ân sâu sắc với lịch sử, với thế hệ cha ông đã dựng xây nền độc lập, tự do của dân tộc”, họa sĩ Chu Nhật Quang bày tỏ.

Họa sĩ cũng cho biết thêm, anh đang chuẩn bị bắt tay vào thực hiện loạt tranh chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh và các sự kiện lịch sử của dân tộc. Với anh, nghệ thuật luôn gắn với trách nhiệm gìn giữ ký ức lịch sử và lan tỏa tinh thần Việt Nam đến với thế giới.