Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) Hoàng Văn Thu đã trao đổi với Tạp chí Kinh tế - Tài chính về việc hoàn thiện hành lang pháp lý và các giải pháp nhằm củng cố, phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn sau nâng hạng.

Phóng viên: Thưa ông, ông có thể cho biết những điểm nổi bật nhất trong hành lang pháp lý, bao gồm luật, thông tư và quy trình hướng dẫn mới được ban hành liên quan đến lĩnh vực chứng khoán?

Ông Hoàng Văn Thu: Quốc hội đã ban hành Luật số 56/2024/QH15, có nhiều nội dung sửa đổi, bổ sung liên quan đến lĩnh vực quản lý của Bộ Tài chính, trong đó có Luật Chứng khoán. Điểm nổi bật của bộ luật này là ba nhóm chính sách mà chúng tôi xây dựng đều có những nét mới đáng chú ý.

Thứ nhất, nhóm chính sách nâng cao tính minh bạch và hiệu quả của hoạt động chào bán hướng tới mục tiêu cải thiện chất lượng hàng hóa trên thị trường, tạo thêm sản phẩm đầu tư và mở rộng cơ hội để các doanh nghiệp đại chúng sớm tham gia thị trường. Đây cũng là một phần trong giải pháp tổng thể nhằm tăng nguồn hàng hóa cho thị trường, đáp ứng đa dạng khẩu vị của nhà đầu tư.

Thứ hai, nhóm chính sách tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát được xây dựng nhằm nâng cao tính tuân thủ và ngăn chặn các hành vi gian lận, thao túng trên thị trường.

Thứ ba là nhóm chính sách tháo gỡ những điểm nghẽn và bất cập trong quá trình thực thi Luật Chứng khoán năm 2019 cũng như Nghị định số 155/2020/NĐ-CP hướng dẫn Luật Chứng khoán trước đây.

Cả ba nhóm này đều đóng vai trò quan trọng trong việc hoàn thiện khung pháp lý, góp phần phát triển thị trường chứng khoán theo hướng minh bạch, công bằng và hiệu quả hơn.

Phóng viên: Trong các văn bản hướng dẫn cụ thể, đâu là điểm mới nổi bật nhất, thưa ông?

Ông Hoàng Văn Thu: Trong các văn bản hướng dẫn thi hành Luật số 56/2024/QH15, Nghị định số 245/2025/NĐ-CP là điểm nhấn quan trọng. Nghị định này sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 155/2020/NĐ-CP, liên quan đến hoạt động chào bán, thanh toán và giao dịch chứng khoán.

Điểm đáng chú ý nhất trong Nghị định số 245/2025/NĐ-CP là quy định gắn hoạt động IPO với niêm yết của doanh nghiệp. Đây được xem là một bước đột phá trong quy định pháp luật, đồng thời cũng là giải pháp quan trọng để thực hiện đề án nâng hạng thị trường chứng khoán mà Thủ tướng Chính phủ vừa phê duyệt.

Việc gắn kết giữa IPO và niêm yết không chỉ giúp doanh nghiệp rút ngắn thời gian gia nhập thị trường mà còn góp phần gia tăng hàng hóa cho thị trường chứng khoán, đáp ứng nhu cầu của nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài trong bối cảnh thị trường Việt Nam đang hướng tới nâng hạng.

Phóng viên: Cụ thể, việc gắn IPO với niêm yết mang lại những thay đổi nào so với trước đây?

Ông Hoàng Văn Thu: Trước đây, quy trình IPO và niêm yết được tiến hành tách biệt. Doanh nghiệp thường hoàn tất IPO rồi mới thực hiện thủ tục niêm yết, dẫn đến thời gian kéo dài, có thể lên tới 90 hoặc thậm chí 120 ngày. Điều này khiến kỳ vọng của nhà đầu tư sau khi tham gia IPO không được đáp ứng kịp thời và ảnh hưởng đến tính thanh khoản của thị trường.

Với quy định mới, hai thủ tục này được thực hiện song song và gắn kết chặt chẽ, giúp rút ngắn thời gian còn khoảng 30 ngày. Đây là nỗ lực lớn của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, phối hợp cùng Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) và Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Thanh toán Việt Nam (VSDC).

Việc rút ngắn quy trình không chỉ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp mà còn giúp nâng cao niềm tin và thu hút dòng vốn đầu tư, đặc biệt là từ các nhà đầu tư nước ngoài, những người rất quan tâm đến tốc độ và tính minh bạch của thị trường sau khi Việt Nam được nâng hạng.

Phóng viên: Ngoài IPO và niêm yết, còn điểm nào khác đáng chú ý trong Nghị định số 245/2025/NĐ-CP , thưa ông?

Ông Hoàng Văn Thu: Có một nội dung quan trọng khác là quy định về hồ sơ và trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân tham gia thị trường, đặc biệt là hồ sơ đăng ký công ty đại chúng. Quy định này đảm bảo rằng các doanh nghiệp được niêm yết phải có chất lượng tốt, quy mô phù hợp và tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật.

Mục tiêu là giúp các doanh nghiệp có nền tảng hoạt động lành mạnh được sớm tiếp cận thị trường vốn, mở rộng kênh huy động vốn trung và dài hạn phục vụ chiến lược phát triển kinh tế. Đây cũng là bước tiến trong việc nâng cao chất lượng hàng hóa trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

Phóng viên: Các quy định mới này có ý nghĩa thế nào trong việc hỗ trợ và giữ vững mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam, đặc biệt là đối với nhà đầu tư nước ngoài?

Ông Hoàng Văn Thu: Tất cả những nội dung hoàn thiện trong khuôn khổ pháp lý vừa qua đều hướng đến mục tiêu nâng hạng thị trường, đồng thời duy trì vị thế bền vững sau khi được nâng hạng. Chúng tôi đã đáp ứng hầu hết các tiêu chí của các tổ chức xếp hạng quốc tế cũng như những yêu cầu cụ thể từ nhà đầu tư nước ngoài.

Một ví dụ tiêu biểu là việc hoàn thiện mô hình thanh toán bù trừ trung tâm (CCP). Trước đây, quy định chưa làm rõ phạm vi áp dụng, dẫn đến hiểu nhầm rằng mô hình này chỉ áp dụng cho thị trường phái sinh mà không áp dụng cho thị trường cơ sở.

Trong Nghị định số 245/2025/NĐ-CP , nội dung này đã được làm rõ và hoàn thiện, cho phép áp dụng mô hình CCP cho cả thị trường cơ sở. Đây là bước tiến quan trọng giúp đáp ứng yêu cầu của các nhà đầu tư quốc tế, tạo nền tảng để Việt Nam tiến tới mức nâng hạng cao hơn trong thời gian tới.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn ông!