Cụ thể, Bộ Tài chính đã hướng dẫn chi tiết về việc nhập, phân bổ dự toán ngân sách xã; hướng dẫn sử dụng mã chương của mục lục ngân sách nhà nước (NSNN) khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp; hướng dẫn nội dung liên quan đến việc đăng ký và sử dụng tài khoản của các đơn vị cấp xã tại Kho bạc Nhà nước (KBNN) khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp; hướng dẫn hạch toán điều tiết thu ngân sách địa phương...

Theo Báo cáo rà soát, đánh giá thực hiện sau hơn một tháng sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính và vận hành mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, đã đạt được các kết quả tích cực. 

Bố trí giao dự toán ngân sách địa phương thông suốt

Theo đó, về giao dự toán ngân sách địa phương năm 2025 sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, Bộ Tài chính đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1390/QĐ-TTg về việc giao dự toán NSNN năm 2025 cho các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, đảm bảo thông suốt, không gián đoạn.

Về hỗ trợ kinh phí ngân sách Trung ương cho các địa phương có sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã, Bộ Tài chính đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1353/QĐ-TTg ngày 25/6/2025 bổ sung 4.587,5 tỷ đồng từ nguồn dự phòng ngân sách Trung ương năm 2025 hỗ trợ các địa phương sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã.

Việc quyết định cụ thể nội dung chi do các địa phương tự quyết định cho các nhiệm vụ chỉ để phục vụ trực tiếp cho việc sắp xếp đơn vị hành chính (xây dựng đề án sắp xếp, tuyên truyền, vận động, lấy ý kiến nhân dân, giải quyết chế độ, chính sách đối với cán bộ và các nhiệm vụ khác). Bộ cũng đã có Công văn số 9511/BTC-NSNN ngày 27/6/2025 gửi địa phương đề nghị tiến hành rà soát, tổng hợp đầy đủ nhu cầu ngân sách Trung ương hỗ trợ.

Về kinh phí hỗ trợ các địa phương thực hiện số hóa tài liệu lưu trữ cấp huyện, theo báo cáo của Bộ Nội vụ, kinh phí lưu trữ tài liệu cấp huyện, cấp xã cần bố trí khoảng 22.077 tỷ đồng. Sau khi rà soát, Bộ Nội vụ đề xuất hỗ trợ 45 địa phương là 1.382 tỷ đồng số hóa tài liệu lưu trữ cấp huyện. Theo trao đổi từ Bộ Nội vụ, sau khi rà soát, nhu cầu kinh phí hỗ trợ các địa phương chỉ còn khoảng 104 tỷ đồng. Bộ Tài chính sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Nội vụ trong thời gian tới để trình cấp có thẩm quyền xử lý nhu cầu kinh phí còn thiếu của các địa phương theo quy định.

Cân đối, bố trí nguồn bổ sung kinh phí thực hiện chế độ theo Nghị định 178

Đối với việc cân đối, bố trí nguồn thực hiện bổ sung kinh phí thực hiện Nghị định số 178/2024/NĐ-CP của Chính phủ về chính sách, chế độ đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và lực lượng vũ trang trong thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, cụ thể về cân đối nguồn kinh phí bổ sung dự toán ngân sách Trung ương năm 2025, tổng nguồn ngân sách Trung ương thực hiện chính sách trong năm 2025 (theo Nghị quyết số 196/2025/QH15 về điều chỉnh, bổ sung dự toán NSNN năm 2025) là khoảng 125 nghìn tỷ đồng (bao gồm 44.000 tỷ đồng Quốc hội đã quyết định; nguồn tăng thu ngân sách Trung ương 2024 để tạo nguồn cải cách tiền lương khoảng 77,6 nghìn tỷ đồng và nguồn tích lũy cải cách tiền lương của ngân sách Trung ương từ các năm trước khoảng 3,4 nghìn tỷ đồng).

Kết quả rà soát cho thấy, theo quy định tại Nghị định số 178/2024/NĐ-CP và Thông tư số 07/2025/TT-BTC của Bộ Tài chính, các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương đã chủ động sử dụng nguồn cải cách tiền lương còn dư để thực hiện chi trả chính sách, chế độ; trường hợp thiếu nguồn, ngân sách Trung ương sẽ bổ sung đủ kinh phí cho các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương. Tính đến nay, ngân sách Trung ương đã bổ sung 66.209,7 tỷ đồng cho 31 Bộ, cơ quan Trung ương (52.332 tỷ đồng) và 19 địa phương sau sắp xếp (13.877,7 tỷ đồng).

Về số đối tượng hưởng chính sách, chế độ theo Nghị định số 178/2024/NĐ-CP của các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương, theo số liệu Bộ Nội vụ đã tổng hợp và báo cáo Bộ Chính trị, tính đến hết ngày 22/7/2025, tổng số người đã có quyết định nghi việc là 85.447 người; tổng số người đã nghỉ việc (nghỉ hưu và nghi thôi việc) là 77.278 người; số người đã nhận được tiền là 41.031 người. Số liệu của Bộ Nội vụ tổng hợp bao gồm các đối tượng chi từ nguồn NSNN và nguồn đơn vị tự đảm bảo.

Theo số liệu Bộ Tài chính theo dõi, kinh phí đã chi trả đến hết ngày 24/7/2025 là 44.102 tỷ đồng cho 39.975 đối tượng, trong đó: Khối các cơ quan Trung ương là 12.823 tỷ đồng cho 11.269 người (chi trả từ nguồn NSNN qua KBNN là 11.373 tỷ đồng, từ nguồn đơn vị tự đảm bảo - Ngân hàng Nhà nước và Bảo hiểm xã hội Việt Nam là 1.450 tỷ đồng); các địa phương là 31.279 tỷ đồng cho 28.706 người (chi trả từ nguồn NSNN qua KBNN).

Triển khai loạt giải pháp kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc 

Bên cạnh những kết quả đạt được, Bộ Tài chính cho biết, việc đánh giá, rà soát sau hơn một tháng thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính và vận hành mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp cho thấy, quá trình triển khai thực hiện đã phát sinh khó khăn, vướng mắc.

Cụ thể: Một số địa phương chậm ban hành Nghị quyết của HĐND về điều chỉnh dự toán thu ngân sách trên địa bàn, chi ngân sách địa phương và phương án phân bổ ngân sách địa phương năm 2025 sau sắp xếp; một số chế độ chi cho cán bộ (lương, phụ cấp...) tại xã, phường sau sắp xếp có nơi, có lúc chưa kịp thời...

Nhằm tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp và xử lý, khắc phục kịp thời các vấn đề phát sinh, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ban hành Công điện số 05/CĐ-BTC đề nghị Bí thư Tỉnh ủy, Thành ủy, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quan tâm, chỉ đạo Sở Tài chính, UBND các xã, phường, đặc khu và các cơ quan có liên quan khẩn trương thực hiện loạt giải pháp, trong đó có các giải pháp tháo gỡ vướng mắc trong lĩnh vực tài chính ngân sách. 

Theo đó, đề xuất chỉ đạo Sở Tài chính và cơ quan có liên quan báo cáo UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đẩy nhanh việc kiện toàn tổ chức bộ máy cấp xã, bổ nhiệm kế toán trưởng, chủ tài khoản; hoàn thiện việc cấp con dấu để mở tài khoản tại KBNN để chi các khoản chi thiết yếu, duy trì bộ máy và thực hiện an sinh xã hội.

Trình HĐND cấp tỉnh ban hành Nghị quyết điều chỉnh dự toán thu ngân sách trên địa bàn, chi ngân sách địa phương và phương án phân bổ ngân sách địa phương năm 2025 sau sắp xếp; Nghị quyết phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa ngân sách cấp tỉnh và ngân sách cấp xã, bảo đảm cho việc triển khai các nhiệm vụ thu, chi ngân sách không bị gián đoạn.

Phối hợp với KBNN bảo đảm kinh phí cho ngân sách các xã, phường sau sáp nhập hoạt động liên tục, thông suốt, không để tình trạng không có kinh phí hoạt động, đặc biệt là chi trả chế độ lương cho cán bộ, công chức, người lao động và chính sách an sinh xã hội trên địa bàn.

Đối với trường hợp HĐND, UBND chưa quyết định dự toán ngân sách, đề nghị Sở Tài chính chủ trì phối hợp với KBNN hướng dẫn đơn vị dự toán cấp xã thực hiện đối với việc tạm cấp theo quy định tại Điều 53 Luật NSNN, để đảm bảo chỉ các khoản chi lương, chi thiết yếu, chi cấp bách.

Chủ động sử dụng nguồn ngân sách Trung ương đã bổ sung theo Quyết định số 1353/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ sung có mục tiêu từ ngân sách Trung ương cho các địa phương để hỗ trợ kinh phí sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã (nếu có) và chủ động sử dụng nguồn ngân sách địa phương và các nguồn tài chính hợp pháp khác để thực hiện.

Trong trường hợp gặp khó khăn về nguồn kinh phí, tiến hành rà soát, tổng hợp đầy đủ nhu cầu ngân sách Trung ương hỗ trợ theo hướng dẫn tại Công văn số 9511/BTC-NSNN của Bộ Tài chính.