Từ trụ cột ngân sách đến động lực tăng trưởng

Petrovietnam được thành lập trong bối cảnh đất nước còn nhiều khó khăn sau chiến tranh. Đến nay, sau 50 năm, đã xây dựng được ngành dầu khí hoàn chỉnh, từ thăm dò, khai thác, chế biến, sản xuất điện, đến tiêu thụ sản phẩm. Có những thời kỳ, Tập đoàn đóng góp tới 1/4 ngân sách quốc gia - một con số thể hiện vai trò then chốt trong phát triển kinh tế và ổn định tài chính quốc gia.

Các số liệu gần đây càng làm rõ sức mạnh kinh tế của Petrovietnam - doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam và đứng thứ 11 ở Đông Nam Á. Hiện, Petrovietnam là doanh nghiệp phi ngân hàng có tổng tài sản một triệu tỷ duy nhất của Việt Nam, cùng số vốn chủ sở hữu trên 540.000 tỷ đồng.

Số liệu tổng hợp 8 tháng năm 2025 cho thấy, tổng doanh thu toàn Tập đoàn ước đạt 702 nghìn tỷ đồng. Lợi nhuận trước thuế hợp nhất đạt 42,1 nghìn tỷ đồng, vượt 78% kế hoạch 8 tháng. Đặc biệt, với số nộp ngân sách nhà nước đạt 100,6 nghìn tỷ đồng, Petrovietnam đã hoàn thành vượt 10% kế hoạch cả năm, về đích trước 4 tháng. Hoạt động đầu tư cũng được đẩy mạnh với giá trị thực hiện đạt 29,5 nghìn tỷ đồng, tăng 35% so với cùng kỳ.

Về sản xuất, hầu hết các chỉ tiêu quan trọng đều hoàn thành và vượt kế hoạch đề ra. Sản lượng khai thác dầu thô đạt 7,21 triệu tấn, vượt 15,6% kế hoạch 8 tháng. Các sản phẩm chủ lực khác cũng ghi nhận sản lượng cao, bao gồm: Sản xuất điện đạt 19,85 tỷ kWh, sản xuất xăng dầu các loại đạt 8,52 triệu tấn, sản xuất đạm đạt 1,28 triệu tấn. Bên cạnh doanh thu, lợi nhuận và nộp ngân sách, Petrovietnam còn đóng vai trò lớn trong việc duy trì an sinh xã hội, bảo vệ chủ quyền biển đảo, phát triển nguồn nhân lực và hạ tầng công nghiệp mũi nhọn - những yếu tố góp phần ổn định và phát triển bền vững nền kinh tế.

So với cùng kỳ năm 2024, nhiều lĩnh vực tiếp tục ghi nhận mức tăng trưởng cao, nổi bật là sản xuất NPK tăng 52,8% và Polypropylene tăng 30,2%. Nếu xét riêng trong tháng 8 so với tháng 7, lợi nhuận trước thuế của công ty mẹ ghi nhận mức tăng gấp 3,8 lần.

Định hướng mới: Năng lượng sạch và phát triển bền vững

Bước sang giai đoạn mới, Petrovietnam không chỉ giữ vững vai trò trong dầu khí truyền thống, mà còn được định hướng trở thành Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia, dẫn dắt quá trình chuyển đổi năng lượng của Việt Nam. Yêu cầu đặt ra là phải mở rộng mạnh mẽ các dự án năng lượng tái tạo, đầu tư vào điện gió ngoài khơi, công nghệ lưu trữ điện, truyền tải điện và các nguồn năng lượng mới như hydro, amoniac.

Một số kết quả ban đầu cho thấy, Petrovietnam đang đi đúng hướng: Trong 6 tháng đầu năm 2025, tổng doanh thu đạt khoảng 510.000 tỷ đồng, doanh thu hợp nhất đạt 310.000 tỷ đồng, nộp ngân sách nhà nước ước đạt 66.500 tỷ đồng.

Tuy nhiên, thách thức hiện vẫn lớn. Biến động giá dầu khí quốc tế, chi phí đầu vào, áp lực cạnh tranh, yêu cầu cao hơn về môi trường và quản trị doanh nghiệp là những yếu tố đòi hỏi Petrovietnam phải không ngừng đổi mới.

Theo TS. Nguyễn Đức Kiên - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, việc Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 76-KL/TW ngày 24/4/2024 đã mở ra giai đoạn phát triển mới cho Petrovietnam, trở thành Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia, tương tự mô hình Viettel trong viễn thông. Mục tiêu này đặt Petrovietnam vào vị trí dẫn dắt trong chiến lược năng lượng của Việt Nam, không chỉ ở dầu khí truyền thống, mà còn ở năng lượng tái tạo và công nghệ mới.

Trước mắt, Petrovietnam cần đẩy mạnh phát triển điện gió ngoài khơi, công nghệ lưu trữ và truyền tải điện, nghiên cứu hydro, amoniac và các nguồn năng lượng sạch tiềm năng. Đây là lĩnh vực doanh nghiệp tư nhân khó có thể tự đầu tư do chi phí và rủi ro lớn, do đó vai trò của Petrovietnam càng trở nên trọng yếu.

Tuy nhiên, thách thức không nhỏ đến từ biến động giá dầu toàn cầu, sự cạnh tranh gay gắt và yêu cầu cấp bách về chuyển đổi năng lượng. Để vượt qua, TS. Kiên cho rằng, cần có cơ chế chính sách đồng bộ, đặc biệt là chính sách giá điện hợp lý, cơ chế huy động vốn, cũng như khung pháp lý thông thoáng cho các dự án năng lượng tái tạo.

Trong bối cảnh Quy hoạch Điện VIII đã đặt mục tiêu phát triển 6.000-17.000 MW điện gió ngoài khơi vào giai đoạn 2030-2035, vai trò tiên phong của Petrovietnam sẽ là nhân tố quyết định. “Đây sẽ là bước đi quan trọng giúp Việt Nam hướng tới một hệ thống năng lượng bền vững và giảm phát thải khí nhà kính trong tương lai”, TS. Nguyễn Đức Kiên nhấn mạnh.