Thông qua việc áp dụng các giải pháp công nghệ tiên tiến và mô hình sản xuất thân thiện với môi trường, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã đạt được những thành công ấn tượng, góp phần phát triển bền vững và tăng cường lợi thế cạnh tranh.
Biến đổi khí hậu không còn là một vấn đề cá biệt của từng quốc gia mà đã trở thành mối quan ngại chung trên toàn cầu. Trong bối cảnh này, việc phát triển bền vững không chỉ dừng lại ở việc tăng trưởng kinh tế mà còn phải kết hợp với bảo vệ môi trường. Đây chính là lý do khái niệm năng suất xanh ra đời, với vai trò như một chiếc cầu nối, giúp doanh nghiệp tìm ra con đường phát triển hiệu quả mà không gây tổn hại đến môi trường.
Theo Tổ chức Năng suất Châu Á (APO), năng suất xanh (Green Productivity - GP) là một chiến lược kết hợp giữa việc nâng cao năng suất và giảm thiểu tác động đến môi trường. Tương tự như việc tối ưu hóa quy trình trong doanh nghiệp để vừa nâng cao hiệu quả, vừa giảm thiểu chất thải, năng suất xanh hướng đến một mô hình phát triển toàn diện, bao gồm cả yếu tố kinh tế lẫn môi trường. Bằng cách sử dụng các giải pháp, công cụ và công nghệ quản lý tiên tiến, doanh nghiệp có thể đồng thời cải thiện lợi nhuận và bảo vệ môi trường.
Phó Viện trưởng phụ trách Viện Năng suất Việt Nam – ông Nguyễn Tùng Lâm nhấn mạnh, trong bối cảnh đô thị hóa và công nghiệp hóa diễn ra nhanh chóng, áp dụng năng suất xanh không chỉ giúp doanh nghiệp giảm chi phí mà còn tạo ra các sản phẩm, dịch vụ thân thiện với môi trường, qua đó thể hiện trách nhiệm xã hội.
Từ năm 1998, Viện Năng suất Việt Nam thuộc Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ) đã triển khai nhiều dự án năng suất xanh dưới sự tài trợ của APO. Điểm sáng là mô hình năng suất xanh được triển khai rộng rãi tại 20 tỉnh, thành phố trên cả nước, chủ yếu trong lĩnh vực nông nghiệp và dịch vụ. Điều này cho thấy năng suất xanh không chỉ giới hạn ở khu vực công nghiệp mà còn có thể áp dụng hiệu quả trong cộng đồng, giúp người dân hiểu rõ và biết cách sử dụng các công cụ phân tích, đưa ra lựa chọn ưu tiên.
Nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã chứng minh rằng việc áp dụng năng suất xanh mang lại hiệu quả rõ rệt. Công ty CP phân bón Lam Sơn (Thanh Hóa) là một ví dụ điển hình. Nhờ chú trọng đầu tư vào công nghệ và hệ thống quản lý chất lượng mới, công ty đã cho ra đời nhiều dòng sản phẩm phù hợp với các loại cây trồng cho những vụ mùa bội thu. Năm 2024, Công ty phấn đấu sản lượng sản xuất và tiêu thụ đạt khoảng 22.000 tấn phân bón, tăng trưởng hơn 20% so với cùng kỳ.
Hay Công ty CP Đường Quảng Ngãi (QNS) cũng là một trong những doanh nghiệp tiên phong trong việc áp dụng năng suất xanh. Bằng cách sử dụng các công cụ quản lý quốc tế như 5S, MFCA, và Lean Six Sigma, QNS đã cải thiện quy trình sản xuất và giảm thiểu tác động môi trường. Kết quả là doanh thu năm 2023 của công ty đạt hơn 10,5 nghìn tỷ đồng, tăng 23% so với năm 2022.
Mặc dù đã có những thành công nhất định, nhưng việc áp dụng năng suất xanh tại Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Trong số đó, đáng chú ý là việc thiếu hụt nhân lực có chuyên môn cao về quản lý xanh, cùng với hệ thống pháp luật còn chưa đủ mạnh để khuyến khích các doanh nghiệp chuyển đổi mô hình sản xuất. Bên cạnh đó, chi phí đầu tư ban đầu cho các công nghệ xanh thường rất cao, khiến nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ e ngại khi thực hiện các thay đổi lớn.
Để vượt qua những thách thức này, nhiều doanh nghiệp đã lựa chọn hợp tác với các tổ chức quốc tế và tham gia vào các chương trình hỗ trợ tài chính từ Chính phủ. Ngoài ra, việc đào tạo và nâng cao kỹ năng quản lý xanh cho nhân viên cũng được chú trọng. Những lớp tập huấn về Lean, ISO 14001 và 5S đã giúp nhiều doanh nghiệp nâng cao năng lực quản lý môi trường một cách toàn diện, đồng thời tối ưu hóa hiệu quả sản xuất.
Thực tế, Công ty TNHH Rau Quả Hùng Hậu đã giảm tới 46% lượng phế phẩm trong quá trình sản xuất nhờ áp dụng công nghệ tiên tiến và cải tiến quy trình sản xuất. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí mà còn bảo vệ môi trường hiệu quả.
Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp khác như Công ty TNHH xây dựng - sản xuất và thương mại Phước An hay Công ty TNHH Thương mại dịch vụ chế biến thủy sản Hưng Phong cũng đã ghi nhận những thành công đáng kể nhờ vào việc áp dụng năng suất xanh, từ việc giảm lượng rác thải, tiết kiệm năng lượng đến gia tăng lợi nhuận.
Theo các chuyên gia, để năng suất xanh trở thành chiến lược phát triển bền vững trên diện rộng, cần có những chính sách, quy định mạnh mẽ hơn từ phía Chính phủ, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp tham gia vào quá trình này.
PGS. TS Phan Chí Anh - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quản trị Kinh doanh, Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội nhấn mạnh, cần có các chế tài bắt buộc để doanh nghiệp áp dụng năng suất xanh. Điều này sẽ giúp thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang mô hình sản xuất sạch hơn, giảm thiểu tác động xấu đến môi trường và đảm bảo sự phát triển bền vững.
Trong tương lai, năng suất xanh sẽ không chỉ là một xu hướng mà trở thành yêu cầu bắt buộc cho sự phát triển bền vững của Việt Nam và toàn cầu.
