Siết chặt chế tài, bảo vệ quyền lợi người lao động

Ngày 26/9, BHXH TP. Huế đã cho biết vừa công bố danh sách các đơn vị chậm đóng bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), Bảo hiểm (BH) thất nghiệp từ 3 tháng trở lên. Toàn Thành phố có 176 đơn vị, doanh nghiệp chậm đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp. Trong đó, Công ty TNHH hai thành viên may mặc xuất khẩu Hạnh Quyên là đơn vị có số tháng chậm đóng ít nhất với 7,01 tháng và số lao động chậm đóng là 5 người với số tiền hơn 50 triệu đồng.

“Đội sổ” trong danh sách bị BHXH TP. Huế “bêu” tên là Công ty CP xây dựng giao thông Thừa Thiên Huế chậm đóng BHXH, BHYT là 46,5 tháng của 77 lao động với số tiền trên 7,24 tỉ đồng. Xếp ở vị trí kế tiếp là Công ty CP Cơ khí và xây dựng công trình 878. Công ty này chậm đóng các chế độ cho 44 lao động trong 43,73 tháng với số tiền hơn 4,9 tỷ đồng. Cũng trong danh sash công bố, có 5 đơn vị chậm đóng số tiền từ 1,1 -1,7 tỷ đồng, 2 đơn vị chậm đóng với số tiền trên 2 tỷ đồng…

Tình trạng chậm đóng, nợ đọng BHXH, BHYT tại TP. Huế đang ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của hàng nghìn người lao động (NLĐ). Chính vì vậy, Luật BHXH và BHYT sửa đổi với chế tài mạnh, truy cứu trách nhiệm hình sự với hành vi trốn đóng sẽ tạo sức răn đe, buộc doanh nghiệp chấp hành nghiêm, bảo vệ tốt hơn an sinh xã hội cho NLĐ. Từ ngày 1/7/2025, Luật BHXH năm 2024 chính thức có hiệu lực đã phân định rõ hai hành vi “chậm đóng” và “trốn đóng” BHXH, BHYT, đồng thời bổ sung chế tài mạnh mẽ hơn.

Theo chia sẻ của ông Nguyễn Viết Dũng - Giám đốc BHXH TP. Huế, chậm đóng được hiểu là chưa đóng hoặc đóng chưa đầy đủ số tiền sau thời hạn quy định, hoặc không lập đầy đủ danh sách NLĐ tham gia BHXH, BHYT trong vòng 60 ngày. Trốn đóng là hành vi cố tình không lập danh sách, không đóng hoặc đóng thiếu quá 60 ngày kể từ thời điểm hết hạn và đã được cơ quan chức năng đôn đốc.

Luật BHXH năm 2024 quy định, doanh nghiệp chậm hoặc trốn đóng phải nộp đủ số tiền nợ; nộp thêm tiền lãi 0,03%/ngày tính trên số tiền và thời gian chậm đóng; bị xử phạt vi phạm hành chính; không được xét tặng danh hiệu thi đua, khen thưởng. Đặc biệt, hành vi trốn đóng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự - thể hiện sự nghiêm khắc của pháp luật nhằm bảo vệ tối đa quyền lợi NLĐ. 

BHXH TP. Huế khuyến nghị các đơn vị sử dụng lao động rà soát lại tình hình đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp. Nếu còn nợ, cần làm việc ngay với cơ quan BHXH để được hướng dẫn đóng dứt điểm, tránh bị áp dụng biện pháp cưỡng chế, xử lý hình sự. Đồng thời, cơ quan BHXH cũng tăng cường thanh tra, kiểm tra và công khai danh sách doanh nghiệp nợ kéo dài để bảo vệ quyền lợi NLĐ.

Không để phát sinh tăng số đơn vị chậm đóng

Theo BHXH Việt Nam, 8 tháng năm 2025, số người tham gia BHXH, BHYT, BH thất nghiệp đều tăng trưởng so với năm 2024. Số thu đạt 66,6% dự toán Thủ tướng Chính phủ giao, tỷ lệ chậm đóng chiếm 3,33% số phải thu. Tuy nhiên, so với chỉ tiêu, kế hoạch được giao, thì kết quả đạt được còn rất thấp, số tiền chậm đóng tăng cao cả ở nhóm đơn vị sử dụng lao động và ngân sách nhà nước. Vì vậy, BHXH Việt Nam đề nghị các đơn vị trong toàn ngành thực hiện các giải pháp đồng bộ, quyết liệt để giảm số tiền chậm đóng BHXH, BHYT những tháng cuối năm 2025. 

Đối với đơn vị sử dụng lao động, BHXH các địa phương cần cử cán bộ trực tiếp đến để đôn đốc thu kịp thời khi đơn vị có dấu hiệu chậm đóng, lập biên bản yêu cầu đơn vị đóng BHXH, BHYT đúng quy định. Hằng tháng, thông báo cho đơn vị kết quả đóng tháng trước và số tiền dự kiến phải đóng trong tháng để đơn vị biết được tổng số tiền phải đóng.

Cùng với đó, tiếp tục phối hợp linh hoạt thực hiện kiểm tra đối với các doanh nghiệp chưa đăng ký đóng, đóng không đầy đủ; doanh nghiệp chậm đóng từ 3 tháng trở lên. Đặc biệt, các đơn vị BHXH không để phát sinh tăng số đơn vị chậm đóng từ 3 tháng trở lên và thực hiện mọi biện pháp giảm số tiền chậm đóng đối với các đơn vị chậm đóng trên 3 tháng.

BHXH Việt Nam kiên quyết yêu cầu thực hiện quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với các đơn vị vi phạm; kịp thời lập hồ sơ để nghị khởi tố theo quy định tại Điều 216 Bộ luật Hình sự năm 2015 đối với những doanh nghiệp cố tình trốn đóng, chậm đóng BHXH, BHYT. Cùng với đó, công khai rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng các doanh nghiệp trốn đóng, chậm đóng BHXH số tiền lớn với thời gian kéo dài.

Mặt khác, BHXH các địa phương cũng cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Sở Tài chính giải quyết dứt điểm số tiền chậm đóng BHXH tự nguyện, BHYT kéo dài từ những năm trước đã được Bộ Tài chính có 2 văn bản đề nghị Sở Tài chính và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoàn thành trước 31/12/2025…