 |
Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững được triển khai đồng bộ từ Trung ương đến cơ sở. |
Công tác giảm nghèo bền vững của Việt Nam đang chuyển sang một giai đoạn phát triển mới, với sự thay đổi rõ nét từ cách tiếp cận hỗ trợ dàn trải sang đầu tư có trọng tâm, chiều sâu và hướng tới trao cơ hội vươn lên cho người dân tại các địa bàn khó khăn nhất. Quan điểm “con người là trung tâm, sinh kế là nền tảng” được thể hiện xuyên suốt trong Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Chương trình Mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững, nhằm hiện thực hóa mục tiêu bảo đảm an sinh xã hội và “không để ai bị bỏ lại phía sau”.
Những chuyển động này đang tạo dấu ấn rõ rệt tại các vùng nghèo trọng điểm, cho thấy hiệu quả của cách tiếp cận mới – giảm nghèo theo chiều sâu, tập trung nguồn lực đúng địa chỉ, bảo đảm vừa nâng chất lượng cuộc sống, vừa tăng khả năng tự chủ sinh kế của người dân.
Trên cơ sở tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII và Chỉ thị số 05-CT/TW của Ban Bí thư, Chính phủ xác định giảm nghèo phải gắn với phát triển toàn diện hạ tầng - xã hội - con người và ưu tiên hỗ trợ tại các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số, khu vực ven biển bãi ngang và hải đảo. Cách làm này được cụ thể hóa qua việc triển khai đồng bộ Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững, tập trung cho các dự án về tạo sinh kế, nâng cấp hạ tầng thiết yếu, đào tạo nguồn nhân lực và truyền thông thay đổi nhận thức.
Tại miền núi phía Bắc, nguồn lực từ Chương trình 30a đã thúc đẩy việc phát triển đường giao thông liên thôn, cải tạo trường học, trạm y tế, tạo nền tảng cho phát triển kinh tế - xã hội. Các mô hình sản xuất phù hợp điều kiện từng địa phương như trồng cây dược liệu, nuôi ong, phát triển du lịch cộng đồng được triển khai hiệu quả. Đáng chú ý, người dân còn được tập huấn về thị trường, xây dựng thương hiệu, giúp gia tăng giá trị sản phẩm, mở rộng đầu ra và nâng cao thu nhập.
Ở miền Trung, khu vực thường xuyên đối mặt với thiên tai, các mô hình sinh kế thích ứng khí hậu như nuôi thủy sản lồng bè, trồng rừng gỗ lớn, phát triển tôm siêu thâm canh kết hợp hướng dẫn phòng chống rủi ro ngày càng phát huy tác dụng. Những đổi mới này giúp người dân giảm dần phụ thuộc vào khai thác ven bờ, cải thiện khả năng chống chịu trước tác động của biến đổi khí hậu.
Tại Tây Nguyên, nhiều địa bàn có tỷ lệ hộ nghèo cao đã chuyển mạnh từ sản xuất nương rẫy sang mô hình nông nghiệp bền vững theo chuỗi giá trị. Hàng nghìn hộ dân được hỗ trợ tham gia hợp tác xã cà phê, hồ tiêu, mắc ca, tiếp cận kỹ thuật canh tác mới, bảo quản nông sản và kỹ năng liên kết thị trường. Nhờ đó, thu nhập của người dân được cải thiện rõ rệt, tỷ lệ tái nghèo giảm ở nhiều buôn, làng.
Ở Tây Nam Bộ, các tỉnh Sóc Trăng, Trà Vinh, Bạc Liêu (trước sáp nhập) chú trọng hỗ trợ đồng bào Khmer thông qua những mô hình sinh kế quy mô nhỏ nhưng phù hợp từng hộ, như liên kết lúa - tôm, trồng màu trên đất giồng cát, phát triển chuỗi vật nuôi – cây trồng. Các mô hình này tạo nguồn thu ổn định, giảm tính mùa vụ và nâng cao hiệu quả sản xuất.
Cùng với đầu tư hạ tầng và sinh kế, một trong những “chìa khóa” quan trọng của giảm nghèo bền vững là nâng cao năng lực con người. Các chương trình đào tạo nghề, hỗ trợ khởi nghiệp được triển khai sâu rộng đến các thôn, bản, đặc biệt hướng đến thanh niên và phụ nữ nghèo. Nhiều khóa học gắn với nhu cầu doanh nghiệp đã mở ra cơ hội việc làm tại chỗ hoặc xuất khẩu lao động, giúp nhiều gia đình có nguồn thu nhập ổn định và từng bước thoát nghèo.
Công tác truyền thông giảm nghèo cũng được đổi mới theo hướng thiết thực hơn, chuyển từ phổ biến chính sách sang hướng dẫn kỹ năng sản xuất, quản lý tài chính và kết nối thị trường. Nhiều địa phương đã xây dựng chuyên trang “thoát nghèo” trên mạng xã hội, lan tỏa các câu chuyện vượt khó nhằm khích lệ ý chí vươn lên trong cộng đồng.
Cùng với đó, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức đoàn thể tiếp tục đóng vai trò nòng cốt trong vận động xã hội hóa nguồn lực. Các mô hình như “hũ gạo tình thương”, “nhà đại đoàn kết”, “tổ phụ nữ giúp nhau phát triển kinh tế” được triển khai hiệu quả, góp phần tạo dựng mạng lưới hỗ trợ bền vững trong cộng đồng. Đây cũng là minh chứng cho sức mạnh đoàn kết toàn dân trong thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững.
Với cách làm đúng trọng tâm, chú trọng nâng năng lực tự vươn lên của người dân, công tác giảm nghèo hôm nay không dừng lại ở hỗ trợ trước mắt, mà hướng tới tạo nền tảng để mỗi người dân chủ động thoát nghèo, ổn định sinh kế và hòa nhập vào tiến trình phát triển chung của đất nước. Điều đó cũng khẳng định quyết tâm của Việt Nam trong thực hiện mục tiêu an sinh xã hội toàn diện và bền vững.
