Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, năm học 2025 - 2026 được triển khai trong bối cảnh Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết số 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, mở ra cơ hội nhưng cũng đặt ra nhiều yêu cầu, nhiệm vụ quan trọng cho giáo dục đại học. 

Bộ trưởng cũng cho biết, Bộ Giáo dục - Đào tạo vừa tiếp nhận mảng giáo dục nghề nghiệp từ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, trong điều kiện các địa phương đẩy mạnh tái cấu trúc chính quyền hai cấp, tác động mạnh đến hoạt động của các cơ sở giáo dục đại học. Tuy nhiên toàn ngành Giáo dục đã đoàn kết, nỗ lực triển khai nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn, vượt qua thách thức và đạt được nhiều kết quả quan trọng. Đặc biệt Giáo dục đại học đã ghi nhận những bước chuyển thành công, có tính chất tạo đà để tăng tốc, bứt phá trong giai đoạn tới. 

Hiện hệ thống giáo dục đại học cả nước có hơn 300 cơ sở giáo dục đại học, bao gồm 11 đại học (2 đại học quốc gia, 3 đại học vùng, 6 đại học được nâng cấp từ trường đại học theo Luật Giáo dục đại học 2018); 173 trường đại học, 35 viện nghiên cứu. Đội ngũ giảng viên đạt hơn 82.500 người, trong đó tỷ lệ tiến sĩ trên 35%. Đây chính là nền tảng vững chắc cho phát triển giáo dục đại học đáp ứng yêu cầu xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao.

Năm 2025, công tác tuyển sinh đại học, cao đẳng sư phạm có nhiều chuyển biến tích cực, toàn bộ quy trình thực hiện trực tuyến, minh bạch, không còn bất cập về điểm chuẩn giữa các phương thức xét tuyển, tỷ lệ thí sinh xác nhận nhập học đạt 88% - tăng 13,8% so với 2024, mức cao nhất từ trước tới nay. 

Năm học 2024 -2025, khối STEM (Khối V) tăng mạnh lên hơn 707.000 sinh viên; khối sức khỏe gần 174.000; kinh doanh - pháp luật hơn 576.000. Bậc thạc sĩ và tiến sĩ cũng có sự mở rộng rõ rệt, đặc biệt ở các ngành công nghệ, kỹ thuật và khoa học xã hội. Đào tạo mở rộng có hơn 8.600 chương trình đại học, 206 chương trình thạc sĩ và 250 chương trình tiến sĩ, quy mô toàn hệ thống đạt 2,8 triệu sinh viên.

Riêng năm 2024 có 215 ngành đại học, 75 ngành thạc sĩ và 27 ngành tiến sĩ được mở theo cơ chế tự chủ. Đây là bước tiến quan trọng, tạo điều kiện để các trường mở rộng đào tạo, tăng khả năng cung ứng nguồn nhân lực chất lượng cao, đa lĩnh vực.

Công tác nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo ghi nhận nhiều kết quả khả quan. Công bố quốc tế tiếp tục tăng: năm 2024 có 15.498 bài WoS và 22.640 bài Scopus, trong đó các trường đại học đóng góp khoảng 85%.

Phong trào nghiên cứu khoa học cũng được lan toả mạnh mẽ trong khối sinh viên. Năm 2025, 112 đơn vị dự Giải thưởng Khoa học Công nghệ sinh viên với 619 đề tài, cao nhất nhiều năm qua, nhiều đề tài có công bố quốc tế.

Về kiểm định chất lượng giáo dục, năm 2025 ghi nhận những con số ấn tượng, 200 cơ sở được công nhận chuẩn trong nước; 16 cơ sở đạt chuẩn quốc tế; 2.609 chương trình đào tạo được kiểm định, trong đó 694 theo chuẩn nước ngoài.

Tất cả những thành tựu trên đã khẳng định nỗ lực của Bộ giáo dục nói chung và của các trường trong việc xây dựng cơ chế, đổi mới mạnh mẽ, tự chủ, sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ. Đây chính là những điều kiện cần và đủ để giáo dục đại học tăng tốc, cung ứng kịp thời nguồn nhân lực cho lĩnh vực công nghệ cao như trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn -  nguồn nhân lực nòng cốt trong kỷ nguyên vươn mình của đất nước.

Với định hướng nhiệm vụ trọng tâm năm học 2025-2026 đó là tập trung triển khai thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo và Nghị quyết số 57- NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục khẩn trương triển khai các đề án, giải pháp đầu tư hạ tầng dữ liệu và điện toán hiện đại, xây dựng cơ sở dữ liệu giáo dục thống nhất, phát triển nhân lực AI, thúc đẩy hợp tác công - tư và hoàn thiện khung pháp lý, chính sách; xây dựng kho học liệu mở, thu hút chuyên gia.

Hiện Bộ đang chuẩn bị trình Quốc hội sửa đổi Luật Giáo dục đại học và các luật liên quan, dự kiến xem xét vào tháng 10 tới; triển khai thực hiện Quyết định số 1705/QĐ-TTg ngày 31/12/2024 của Thủ tướng Chính phủ, phê duyệt Chiến lược phát triển giáo dục đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Quyết định số 452/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, phê duyệt Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; tập trung nguồn lực triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia về hiện đại hóa giáo dục đào tạo.