Cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực chứng khoán

Thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị và Quốc hội về cải cách mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh, Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) chủ động rà soát, kiến nghị Chính phủ sửa đổi các quy định về thị trường chứng khoán theo hướng đơn giản, minh bạch và phù hợp với tiến trình chuyển đổi số quốc gia.

Ngày 11/9/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 245/2025/NĐ-CP, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 155/2020/NĐ-CP, quy định chi tiết thi hành Luật Chứng khoán.

Theo đó, Nghị định mới đã đơn giản hóa 34/95 thủ tục hành chính, tương đương 35,8% tổng số thủ tục đang áp dụng trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán. Điểm nhấn nổi bật là việc quy định nguyên tắc nộp và trả kết quả thủ tục hành chính theo hình thức điện tử, cho phép doanh nghiệp, nhà đầu tư và tổ chức trung gian có thể thực hiện toàn bộ quy trình qua Cổng Dịch vụ công quốc gia, tiết kiệm thời gian, chi phí và nhân lực.

Đồng thời, Nghị định cũng thừa nhận giá trị pháp lý của tài khoản định danh điện tử, cho phép sử dụng căn cước công dân hoặc tài khoản định danh thay thế các giấy tờ xác thực trong quá trình thực hiện thủ tục. Quy định này thể hiện bước tiến mạnh mẽ trong việc số hóa hoạt động quản lý, phù hợp với chiến lược chuyển đổi số của Bộ Tài chính đến năm 2030.

Tạo thuận lợi trong huy động vốn và niêm yết

Đối với doanh nghiệp, những thay đổi tại Nghị định số 245/2025/NĐ-CP được đánh giá là “cởi trói” đáng kể cho hoạt động huy động vốn trên thị trường chứng khoán. Cụ thể, điều kiện chào bán và phát hành chứng khoán ra công chúng được tinh gọn, khi bỏ yêu cầu văn bản chấp thuận của Ngân hàng Nhà nước đối với các tổ chức tín dụng phát hành trái phiếu; bỏ điều kiện tỷ lệ chào bán thành công 70% trong trường hợp chào bán cổ phiếu, trái phiếu chuyển đổi hoặc trái phiếu kèm chứng quyền cho cổ đông hiện hữu; và loại bỏ yêu cầu văn bản của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia trong hồ sơ chào bán ra công chúng.

Nghị định cũng rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ chào mua công khai từ 15 ngày xuống còn 7 ngày làm việc, giúp thị trường phản ứng nhanh hơn với nhu cầu giao dịch, đồng thời tăng tính linh hoạt cho doanh nghiệp trong các thương vụ M&A.

Đối với các công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ, thủ tục đăng ký hoạt động văn phòng đại diện, giải thể quỹ đầu tư hay chào bán chứng quyền có bảo đảm đều được đơn giản hóa rõ rệt. Các quy định mới đồng thời bổ sung cơ chế cho phép công ty chứng khoán trở thành thành viên tạo lập thị trường chứng chỉ quỹ ETF, góp phần gia tăng thanh khoản và ổn định giao dịch trên thị trường thứ cấp.

Một điểm cải tiến đáng chú ý khác là việc bổ sung quy định riêng về niêm yết cổ phiếu đồng thời với chào bán lần đầu ra công chúng (IPO). Theo đó, thời gian từ khi được Sở giao dịch chứng khoán chấp thuận đăng ký niêm yết đến khi cổ phiếu chính thức giao dịch được rút ngắn xuống còn tối đa 30 ngày (so với 90 ngày trước đây). Quy định này giúp doanh nghiệp sớm đưa cổ phiếu lên sàn, giảm độ trễ thông tin và bảo đảm quyền lợi chuyển nhượng của nhà đầu tư.

Bên cạnh đó, quy định về niêm yết trái phiếu và niêm yết chứng quyền có bảo đảm cũng được chuẩn hóa, minh bạch hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức phát hành chủ động kế hoạch huy động vốn, đồng thời hỗ trợ nhà đầu tư tiếp cận thông tin kịp thời, chính xác.

Đồng hành cùng doanh nghiệp

Trong bối cảnh thị trường chứng khoán đang từng bước tái cấu trúc để hướng tới chuẩn mực quốc tế, việc Chính phủ ban hành Nghị định số 245/2025/NĐ-CP được giới chuyên môn đánh giá là bước đi quan trọng nhằm hoàn thiện thể chế, giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp, đồng thời tăng cường tính công khai, minh bạch của thị trường.

Theo đại diện UBCKNN, mục tiêu xuyên suốt của các sửa đổi lần này là tạo điều kiện tối đa cho doanh nghiệp trong huy động vốn trung và dài hạn thông qua thị trường chứng khoán, song song với bảo đảm yêu cầu quản lý rủi ro, minh bạch thông tin và bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư. Bên cạnh việc cắt giảm điều kiện và hồ sơ, Nghị định cũng quy định rõ trách nhiệm của doanh nghiệp trong công bố thông tin đầy đủ, kịp thời, cũng như trách nhiệm tự đánh giá, tự chịu rủi ro của nhà đầu tư.

Việc triển khai Nghị định số 245/2025/NĐ-CP cho thấy nỗ lực nhất quán của Bộ Tài chính trong việc đồng hành cùng doanh nghiệp, cải cách thủ tục hành chính và thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực chứng khoán. Đây được xem là nền tảng quan trọng để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam, củng cố niềm tin của nhà đầu tư trong nước và quốc tế, và tiến tới mục tiêu đưa thị trường chứng khoán Việt Nam sớm được nâng hạng lên thị trường mới nổi, góp phần phát triển kinh tế tư nhân trở thành một trong những động lực quan trọng của nền kinh tế.