Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã chính thức thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số, qua đó kịp thời thể chế hóa được nhiều nội dung quan trọng trong các Nghị quyết số 57-NQ/TW, Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Một trong những nội dung quan trọng của Luật là quy định về tài sản mã hóa, là loại tài sản số sử dụng công nghệ mã hóa hoặc công nghệ số khác để xác thực trong quá trình tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao.
Tại Họp báo thường kỳ tháng 6 ngày 27/6/2025 của Bộ Khoa học và Công nghệ, ông Nguyễn Khắc Lịch - Cục trưởng Cục Công nghiệp Công nghệ thông tin cho biết, với việc quy định chi tiết về quản lý AI và tài sản mã hoá Việt Nam trở thành quốc gia tiên phong trong việc xây dựng khung pháp lý về công nghiệp công nghệ số minh bạch, đảm bảo an toàn, an ninh mạng và quyền lợi người dùng.
Theo Luật, cơ quan quản lý Nhà nước có trách nhiệm quản lý tài sản mã hóa nhằm bảo đảm an toàn, an ninh mạng; phòng, chống rửa tiền, phòng, chống tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.
Các cơ quan có trách nhiệm thanh tra, kiểm tra, xử lý hành vi vi phạm pháp luật và quy định điều kiện kinh doanh đối với cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa...
Về vấn đề này, chuyên gia về tài sản mã hóa TS. Jeff Nijsse - giảng viên cấp cao ngành Kỹ thuật phần mềm, Khoa Khoa học, Kỹ thuật và Công nghệ, Đại học RMIT Việt Nam nhận định, Luật Công nghiệp công nghệ số đầu tiên của Việt Nam đang mở ra hướng đi mới cho nền kinh tế số, giúp hợp pháp hóa việc sở hữu và sử dụng tài sản mã hóa.
TS. Jeff Nijsse cho rằng, dấu mốc này đã chấm dứt tình trạng nhiều năm mơ hồ về mặt pháp lý và ước tính khoảng 17 triệu người Việt Nam hiện đang nắm giữ tài sản mã hóa sẽ được công nhận và bảo vệ chính thức theo pháp luật.
Vị chuyên gia này phân tích, Luật Công nghiệp công nghệ số đã lần đầu tiên đưa ra định nghĩa pháp lý cho “tài sản số”, phân loại thành hai nhóm chính gồm “tài sản ảo” và đáng chú ý là “tài sản mã hóa”.
“Tài sản mã hóa” là hạng mục bao trùm cho tiền mã hóa, với chức năng tài chính rõ ràng và hoạt động trên chuỗi khối (blockchain) riêng. Những tài sản này được định nghĩa là sử dụng công nghệ mã hóa để xác thực trong quá trình tạo lập, phát hành, lưu trữ và chuyển giao.
Như vậy, các loại tiền mã hóa phổ biến như Bitcoin (BTC) và Ethereum (ETH) hoàn toàn phù hợp với định nghĩa “tài sản mã hóa” vì chúng được coi là có chức năng tài chính và sử dụng công nghệ mã hóa.
Theo các chuyên gia, cách phân loại này giúp hàng triệu nhà đầu tư tại Việt Nam tin tưởng rằng những tài sản này không còn phải nằm trong "vùng xám" về mặt pháp lý.
Trong khi đó, “tài sản ảo” có thể được hiểu là bao gồm các tài sản kỹ thuật số như điểm thưởng hoặc vật phẩm ảo trong game, vốn không thực sự có chức năng tài chính. TS. Jeff Nijsse đánh giá, sự tách biệt này rất quan trọng để tạo ra quy định có mục tiêu và hiệu quả.
Đáng chú ý, TS. Jeff Nijsse còn cho hay, Luật mới không coi các loại stablecoin được neo theo tiền pháp định và tiền kỹ thuật số do ngân hàng trung ương phát hành (CBDC) là tài sản mã hóa. Những loại tiền này sẽ vẫn tuân theo các luật dân sự và tài chính hiện hành.
Đối với các công ty khởi nghiệp và nhà phát triển trong lĩnh vực tài sản mã hóa, Luật Công nghiệp công nghệ số có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, nên TS. Jeff Nijsse nhận định, tác động từ việc ban hành Luật là tức thì.
Bởi Luật cung cấp khuôn khổ rõ ràng để xây dựng và vận hành các doanh nghiệp tài sản mã hóa tại Việt Nam, nhằm đảo ngược xu hướng các công ty khởi nghiệp đăng ký kinh doanh tại các quốc gia khác như Singapore để tìm kiếm sự rõ ràng về mặt pháp lý. Điều này mở ra một thị trường khổng lồ trong nước vốn chưa tồn tại chính thức trước đây.
TS. Jeff Nijsse cũng nêu, bằng cách tạo ra hành lang pháp lý cho môi trường hoạt động, luật mới bảo vệ các nhà phát triển trong nước và cho phép các nhà đầu tư tự tin hơn, đồng thời tạo điều kiện cho các sàn giao dịch hiện tại có hướng đi rõ ràng để mở rộng tại thị trường Việt Nam.
"Chúng ta có thể mong đợi sẽ có nhiều sàn giao dịch quốc tế chuẩn bị cho hoạt động kinh doanh tại Việt Nam từ năm 2026 khi luật có hiệu lực", TS. Jeff Nijsse nói.
Ở cấp quốc gia, TS. Jeff Nijsse cho rằng, Luật mới tạo điều kiện chính thức hóa thị trường blockchain trị giá 105 tỷ USD tại Việt Nam.
Bằng cách ban hành quy định cho lĩnh vực này, Việt Nam có thể theo dõi hoạt động, tạo ra nguồn thu thuế đáng kể và hạn chế tình trạng “tháo chạy vốn” hiện xảy ra thông qua các sàn giao dịch nước ngoài.
"Với Luật Công nghiệp công nghệ số, Việt Nam đang định vị mình là một đối thủ cạnh tranh nghiêm túc với Singapore và Thái Lan trong cuộc đua trở thành trung tâm tài sản mã hóa hàng đầu của khu vực. Bên cạnh dân số trẻ am hiểu công nghệ và cộng đồng nhà phát triển năng động, Việt Nam hiện đã có nền tảng pháp lý để hỗ trợ cho tham vọng của mình", TS. Jeff Nijsse nhấn mạnh.
