Đảm bảo minh bạch và khả thi hơn khi thực hiện quy định thu phí bảo vệ môi trường với nước thải

Đảm bảo tính khả thi và dễ thực hiện

Bộ Tài chính vừa ban hành Bản tổng hợp, tiếp thu và giải trình ý kiến góp ý đối với dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định về phí BVMT đối với nước thải.

Theo đó, Bộ Tài chính đã nhận được 35 ý kiến góp ý từ các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cùng Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

Nhiều ý kiến tập trung vào việc quy định đối tượng chịu phí bảo vệ môi trường, trong đó có các góp ý cụ thể từ Nghệ An, Hải Phòng, Bắc Ninh, Hà Nội, Khánh Hòa và một số địa phương khác.

Trên cơ sở ý kiến của Bộ Tài nguyên và Môi trường, cũng như ý kiến thống nhất của các bộ, ngành, địa phương và Tổ soạn thảo, Bộ Tài chính đã nghiên cứu, tiếp thu và hoàn thiện quy định về đối tượng chịu phí BVMT đối với nước thải theo hướng đảm bảo tính khả thi, rõ ràng và dễ thực hiện.

Theo dự thảo hoàn thiện, đối tượng chịu phí bảo vệ môi trường đối với nước thải công nghiệp là nước thải phát sinh từ cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung hoặc cụm công nghiệp (gọi chung là cơ sở) xả vào nguồn tiếp nhận theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường, trừ trường hợp thuộc đối tượng chịu phí bảo vệ môi trường đối với nước thải sinh hoạt.

Đối với nước thải sinh hoạt, đối tượng chịu phí bao gồm nước thải sinh hoạt và nước thải phát sinh từ các dự án đầu tư, cơ sở kinh doanh, dịch vụ quản lý có tính chất tương tự nước thải sinh hoạt, theo quy định tại Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước thải sinh hoạt và nước thải đô thị, khu dân cư tập trung do Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành. Đồng thời, các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có tổng lượng nước thải trung bình dưới 20 m³/ngày cũng thuộc đối tượng chịu phí bảo vệ môi trường đối với nước thải sinh hoạt.

Nghiên cứu hoàn thiện quy định về các trường hợp miễn phí bảo vệ môi trường

Liên quan đến quy định về các trường hợp được miễn phí bảo vệ môi trường đối với nước thải, Bộ Tài chính đã nhận được nhiều góp ý từ các địa phương và đơn vị liên quan.

Đơn cử, tỉnh Lào Cai đề nghị sửa đổi, bổ sung quy định theo hướng cụ thể hơn, để thuận lợi cho việc áp dụng trong thực tế. Theo đề xuất của địa phương này, quy định nên nêu rõ: “Nước xả ra từ các nhà máy (đập, hồ) thủy điện bao gồm nước xả ra từ tua-bin phát điện của các nhà máy thủy điện lấy từ đập, hồ chứa của nhà máy, không qua bất kỳ công đoạn sản xuất, vận hành nào có khả năng gây ô nhiễm (không bao gồm nước thải từ sinh hoạt, từ các hoạt động bảo dưỡng, sửa chữa, vệ sinh công trình và các hoạt động cơ khí, kỹ thuật, tổ chức, vận hành khác của nhà máy có tiếp xúc với các chất gây ô nhiễm).” Tỉnh Lào Cai cho rằng việc quy định rõ như vậy sẽ giúp phân biệt cụ thể loại nước thải được miễn và không được miễn phí, tránh vướng mắc khi thực hiện.

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cũng góp ý rằng đập, hồ là một bộ phận cấu thành của nhà máy thủy điện, bên cạnh các hệ thống khác như ống dẫn nước, tua-bin và thiết bị vận hành. Do đó, EVN đề nghị lược bỏ nội dung đề cập riêng đến đập, hồ và bổ sung hướng dẫn xác định rõ các trường hợp nước có tiếp xúc với chất gây ô nhiễm. Đồng thời, EVN kiến nghị chỉnh sửa lại quy định để đảm bảo rõ ràng, thống nhất và thuận tiện trong quá trình thực hiện.

Tỉnh Lai Châu cũng có ý kiến đề nghị sửa quy định theo hướng nhấn mạnh phạm vi miễn phí đối với nước thải sinh hoạt, cụ thể: “Nước thải sinh hoạt của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân ở địa bàn chưa có hệ thống cung cấp nước sạch, tự khai thác nước để sử dụng.”

Bộ Tài chính cho biết sẽ nghiên cứu, tiếp thu và hoàn thiện nội dung này trong dự thảo Nghị định nhằm đảm bảo phù hợp với thực tiễn và quy định pháp luật hiện hành.

Ngoài ra, một số ý kiến của các cá nhân gửi về Bộ Tài chính cũng cho rằng cần làm rõ phạm vi miễn phí nước thải, chỉ áp dụng đối với nước thải sinh hoạt của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân ở khu vực chưa có hệ thống cung cấp nước sạch, hoặc tự khai thác nước để sử dụng vào mục đích sinh hoạt. Nếu quy định chung là “nước thải” mà không nêu rõ, có thể hiểu nhầm rằng tất cả các loại nước thải đều được miễn, bao gồm cả nước thải phát sinh từ hoạt động kinh doanh.

Thực tế hiện nay, nhiều khu vực đã có hệ thống cấp nước sạch nhưng các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân vẫn khai thác nước ngầm để phục vụ kinh doanh, như khách sạn, nhà hàng, nhà nghỉ... nhằm tiết kiệm chi phí sử dụng nước sạch. Những đối tượng này thường sử dụng lượng nước lớn, kéo theo lượng nước thải đáng kể, do đó cần phải đưa vào diện nộp phí bảo vệ môi trường.

Phản hồi về vấn đề này, Bộ Tài chính cho biết qua rà soát, số lượng các đối tượng này thực tế rất ít và nhiều địa phương hiện chưa tổ chức thu phí do việc triển khai chưa bảo đảm tính hiệu quả và khả thi. Bộ Tài chính cho biết sẽ tiếp tục nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng hơn để có quy định phù hợp trong quá trình hoàn thiện dự thảo Nghị định.