Việt Nam được đánh giá cao trong việc đạt được tăng trưởng kinh tế gắn với tiến trình chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và những thành quả bước đầu trong công cuộc tái cơ cấu bộ máy chính trị toàn diện. Đây là tín hiệu rõ ràng về tầm nhìn phát triển của Việt Nam và cam kết tạo điều kiện cho đầu tư. 

Phát huy các động lực để Việt Nam hướng tới tương lai bền vững

Ghi nhận những kết quả tích cực bước đầu trong công cuộc cải cách, ông Mark Gillin - Chủ tịch Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam (AmCham) nhấn mạnh việc Việt Nam tái cơ cấu bộ máy hành chính và áp dụng mô hình chính quyền địa phương hai cấp đánh dấu một bước tiến mang tính lịch sử trong việc xây dựng một hệ thống quản trị hiệu quả hơn, minh bạch hơn và bền vững hơn.

 “Cộng đồng doanh nghiệp hoan nghênh những thay đổi này với sự nhiệt tình, coi đây là tín hiệu rõ ràng về tầm nhìn phát triển của Việt Nam và cam kết tạo điều kiện cho đầu tư. Việc ban hành các nghị quyết quan trọng càng củng cố thêm động lực này như: Nghị quyết số 57-NQ/TW về thúc đẩy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; Nghị quyết số 59-NQ/TW về chủ động hội nhập quốc tế; Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân; và Nghị quyết số 66-NQ/TW về cải cách công tác xây dựng và thực thi pháp luật. Tất cả tạo nên nền tảng cho sự cất cánh của Việt Nam, phản ánh sự ghi nhận rằng đổi mới, minh bạch và khu vực tư nhân chính là động lực thực sự của chuyển đổi kinh tế”, ông Mark Gillin khẳng định.

Nhấn mạnh sự thành công của những cải cách này phụ thuộc vào việc triển khai hiệu quả, Chủ tịch AmCham khuyến nghị Chính phủ cần ban hành hướng dẫn và lộ trình rõ ràng để thu hẹp khoảng cách giữa trung ương và địa phương, đảm bảo sự thống nhất trong quản trị trên toàn quốc. Đồng thời, nhất quán thực thi các giải pháp minh bạch, có tính trách nhiệm giải trình và phản hồi cao ở mọi cấp chính quyền, góp phần đảm bảo các cải cách mang lại lợi ích mong muốn và củng cố niềm tin lâu dài của nhà đầu tư đối với môi trường đầu tư kinh doanh tại Việt Nam.

Đại diện AmCham cho rằng, trong giai đoạn tiếp theo, với mục tiêu đảm bảo tăng trưởng thương mại đi đôi với phát triển bền vững về môi trường, Hoa Kỳ và Việt Nam có cơ hội cùng mở rộng thương mại và đầu tư song phương theo hướng thúc đẩy sản xuất phát thải thấp, logistics xanh và thương mại số.

“AmCham hoan nghênh việc Việt Nam tiếp tục hợp tác với Hoa Kỳ nhằm loại bỏ các rào cản và hài hòa hóa tiêu chuẩn, từ đó thúc đẩy thương mại bền vững. Việc gỡ bỏ các rào cản phi thuế quan, đơn giản hóa thủ tục hải quan và nâng cao tính minh bạch không chỉ tăng cường năng lực cạnh tranh mà còn chỉ có thể đạt hiệu quả thông qua tăng cường chuyển đổi số.

Mở rộng khả năng tiếp cận thị trường cho hàng hóa và dịch vụ Hoa Kỳ - từ công nghệ năng lượng sạch đến các giải pháp nông nghiệp đổi mới - sẽ củng cố cả hai nền kinh tế và thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh của Việt Nam. Theo cách đó, thương mại không chỉ là động lực tăng trưởng mà còn là kênh chia sẻ công nghệ, chuyên môn và các thực tiễn bền vững.

Thúc đẩy đầu tư và phát triển doanh nghiệp xanh

Từ góc độ các doanh nghiệp, ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng Thư ký VCCI cho rằng việc hình thành một hệ sinh thái tài chính xanh hiệu quả là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy chuyển đổi xanh. Theo đó, ông Tuấn nhấn mạnh VCCI kiến nghị Nhà nước cần phát triển thị trường tín chỉ các-bon, trái phiếu xanh, đồng thời tạo cơ chế bảo lãnh tín dụng cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa khi tiếp cận các khoản vay xanh.

Các ngân hàng thương mại nên được khuyến khích xây dựng danh mục sản phẩm tài chính xanh và áp dụng ưu đãi lãi suất phù hợp. Cùng với đó, cần ban hành bộ tiêu chí quốc gia về dự án đầu tư xanh, làm cơ sở cho việc cấp phép, ưu đãi thuế, đất đai và tiếp cận vốn. Các dự án sử dụng công nghệ sạch, năng lượng tái tạo và sản xuất tuần hoàn cần được ưu tiên hỗ trợ.

Cùng góc nhìn về vấn đề này, ông Denzel Eades - Chủ tịch, Thành viên sáng lập Hiệp hội doanh nghiệp Anh quốc tại Việt Nam (BritCham) cho rằng vẫn còn một số thách thức cần được giải quyết đề hiện thực hoá các mục tiêu tăng trưởng chiến lược của Việt Nam, bao gồm: chưa có hệ thống phân loại tài chính xanh toàn diện, yêu cầu báo cáo ESG còn hạn chế, và thiếu chính sách ưu đãi cho tín dụng xanh.

Phát triển các công cụ tài chính bền vững, thực hành ESG và chuyển dịch năng lượng

Tập trung vào chủ đề Phát triển bền vững, ESG và Chuyển dịch năng lượng, đại diện BritCham cho rằng, phát triển bền vững cần được đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược tăng trưởng của Việt Nam. Thịnh vượng kinh tế, phúc lợi xã hội và sức khỏe môi trường là ba yếu tố gắn bó chặt chẽ và cần được thúc đẩy đồng thời. Cam kết của Việt Nam tại COP26 về đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, Chiến lược tăng trưởng xanh 1uốc gia và Quy hoạch điện VIII cho thấy tầm nhìn mạnh mẽ và cam kết của Chính phủ Việt Nam.

Theo BritCham, để đạt được các mục tiêu này, Việt Nam cần huy động lượng vốn đầu tư rất lớn - hơn 136 tỷ USD cho hạ tầng điện và truyền tải giai đoạn 2026 - 2030, vượt xa khả năng ngân sách công. Do đó, khu vực tư nhân đóng vai trò then chốt, thông qua các khoản vay xanh, trái phiếu bền vững và cơ chế tài chính kết hợp. Sáng kiến Đối tác Chuyển dịch Năng lượng Công bằng (JETP) mở ra cơ hội lớn để thu hút nguồn vốn quy mô lớn.

Để thực hiện được mục tiêu này và giải quyết các thách thức, BritCham kiến nghị ban hành quy định rõ ràng và hệ thống phân loại quốc gia về tài chính xanh; tăng cường yêu cầu công bố ESG phù hợp với chuẩn mực quốc tế, có cơ chế thẩm định độc lập; thiết lập các quỹ bảo lãnh tín dụng hoặc hỗ trợ để giảm thiểu rủi ro trong cho vay xanh; mở rộng ưu đãi cho các dự án kinh tế tuần hoàn và tín dụng xanh.

Cũng tại diễn đàn, ông Bruno Jaspaer - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) nhấn mạnh đề xuất ban hành quy chuẩn xây dựng xanh quốc gia, tiêu chuẩn bền vững bắt buộc và cơ chế ưu đãi (tín dụng thuế, vay ưu đãi, quỹ hỗ trợ) để khuyến khích những nhà tiên phong áp dụng sớm. Những giải pháp này không chỉ giúp Việt Nam sớm đồng bộ với tiêu chuẩn quốc tế mà còn thu hút nhà đầu tư tìm kiếm dự án bền vững, sẵn sàng cho tương lai.

Trong lĩnh vực tài chính bền vững, đại diện EuroCham kiến nghị Nhà nước khuyến khích phát triển các công cụ đổi mới như Thư tín dụng xanh và Bảo hiểm tín dụng thương mại xanh, giúp cho tính bền vững trở nên khả thi. “Chúng tôi nhận thấy tiềm năng to lớn trong quan hệ đối tác giữa các tổ chức địa phương và châu Âu để thí điểm các mô hình cho vay liên kết với ESG - nơi các công ty đáp ứng các mục tiêu bền vững sẽ nhận được nguồn tài chính ưu đãi. Những công cụ này sẽ giúp trao quyền cho các doanh nghiệp chuyển đổi trách nhiệm môi trường thành nguồn lực phục hồi và khả năng cạnh tranh lâu dài”, ông Bruno Jaspaer khuyến nghị.