Phát biểu tại Hội thảo về thanh toán xuyên biên giới và vay vốn trực tuyến mới đây, ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán (Ngân hàng Nhà nước - NHNN) cho hay, thời gian qua, NHNN đã và đang thực hiện rà soát, ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh hoạt động cho vay bằng phương tiện điện tử, đảm bảo an toàn, hiệu quả.

Đặc biệt, Thông tư số 06/2023/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung Thông tư số 39/2016/TT-NHNN về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng (TCTD) đối với khách hàng, đã bổ sung quy định về hoạt động cho vay bằng phương tiện điện tử, tạo hành lang pháp lý vững chắc cho các TCTD đẩy mạnh nghiệp vụ này.

Nói thêm về những lợi ích của hình thức cho vay trực tuyến, PGS.TS. Đặng Ngọc Đức - Viện trưởng Viện Công nghệ Tài chính (Trường Đại học Đại Nam) chia sẻ, hình thức này giúp các TCTD mở rộng thị phần tín dụng bán lẻ, tiếp cận nhóm khách hàng cá nhân, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ - vốn là thị trường tiềm năng và quy mô rất lớn.

Bên cạnh đó, cho vay trực tuyến tối ưu hóa chi phí vận hành và nâng cao hiệu quả cho vay nhờ hệ thống khởi tạo khoản vay tự động (RLOS) giúp xử lý hồ sơ nhanh chóng, thậm chí chỉ vài phút.

Việc khai thác Dữ liệu lớn (Big Data), Trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT)... giúp quản trị rủi ro hiệu quả hơn, phân tích hành vi tiêu dùng và lịch sử giao dịch để đánh giá khả năng trả nợ theo thời gian thực.

Về nhóm đối tượng hưởng lợi nhiều nhất từ quá trình này, PGS.TS. Đặng Ngọc Đức cho rằng, trước hết phải kể đến những người yếu thế, các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa. Hơn 95% doanh nghiệp tại Việt Nam thuộc nhóm nhỏ và vừa, nhưng phần lớn vẫn gặp khó khăn khi tiếp cận nguồn vốn chính thức do thiếu tài sản thế chấp hoặc lịch sử tín dụng.

Từ góc độ ngân hàng thương mại, bà Lê Thị Thúy Hà - Giám đốc Dự án Digital Lending, Khối Ngân hàng số MB cho biết, công cụ eKYC là “cánh cửa” mở ra hành trình số hóa, cho phép định danh khách hàng trực tuyến nhờ sinh trắc học nhận diện khuôn mặt, AI nhận diện giấy tờ và đối soát dữ liệu với cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia (VNeID).

Bên cạnh đó, chữ ký số là nền tảng pháp lý cho Hợp đồng điện tử. Nhờ vậy, quy trình cho vay trực tuyến toàn trình tại MB chỉ mất vài phút.

Theo bà Nguyễn Thị Ngoan - Giám đốc Tài chính Tập đoàn MISA, CEO JETPAY, cho vay online phải dựa trên nhiều dữ liệu nhằm giảm thiểu rủi ro nợ xấu. Chẳng hạn với MISA Lending (mô hình vay online dựa trên dữ liệu số hóa), khi tính đến tháng 8/2025 đã giải ngân được 11.875 tỷ đồng, tỷ lệ vay thành công đạt 30% - cao gấp 10 lần so với quy trình truyền thống.

Mặc dù có tốc độ phát triển nhanh, cho vay trực tuyến của các ngân hàng thương mại Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức liên quan đến pháp lý và yêu cầu kiểm soát rủi ro, cũng như thiếu dữ liệu và công nghệ ứng dụng phân tích hành vi của khách hàng. Ngoài ra còn có thách thức do nhận thức và những hạn chế về sự tin tưởng từ phía khách hàng...

Vì thế, các chuyên gia cho rằng, cơ quan chức năng cần tiếp tục tăng cường truyền thông, hoàn thiện hành lang pháp lý và thúc đẩy cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox); trong đó cần bổ sung các quy định liên quan đến hợp đồng điện tử, xác thực khách hàng, lưu trữ dữ liệu, xử lý tranh chấp và bảo vệ thông tin cá nhân.

Bà Nguyễn Thị Ngoan kiến nghị NHNN tập trung vào việc tạo điều kiện cho các mô hình cho vay mới, cụ thể là sớm triển khai sandbox cho vay P2P. Đồng thời, cần cho phép các nền tảng như MISA Lending tiếp cận trực tiếp dữ liệu tín dụng quốc gia và cải cách cơ chế bảo lãnh tín dụng để tận dụng dữ liệu số hóa.

Về phía các TCTD, PGS.TS. Đặng Ngọc Đức khuyến nghị cần nâng cấp hệ thống ngân hàng lõi (core banking), tích hợp công nghệ mới để tự động hóa quy trình xét duyệt, quản lý rủi ro và cá nhân hóa sản phẩm vay.

Đồng thời, cần chủ động và tích cực hợp tác chiến lược với Fintech, trên cơ sở đó phát triển hệ sinh thái tài chính số nhằm tích hợp cho vay trực tuyến với các dịch vụ khác như thanh toán, bảo hiểm, đầu tư để tạo ra trải nghiệm liền mạch cho khách hàng.