 |
| Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân phát biểu tại Diễn đàn. |
Tận dụng cơ hội từ chuyển đổi kép
Ngày 3/12/2025, tại Hà Nội, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương tổ chức Diễn đàn Chuyển đổi số ngành Công Thương năm 2025 với chủ đề “Chuyển đổi kép: Số hóa chuỗi cung ứng - Xanh hóa tăng trưởng”. Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân dự và chỉ đạo diễn đàn.
Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn mạnh, bối cảnh kinh tế thế giới duy trì tăng trưởng, với động lực đến từ dịch vụ, tiêu dùng số và đổi mới sáng tạo. Đối với Việt Nam, kinh tế số đang tiếp tục cải thiện rõ rệt và trở thành trụ cột mới giúp nâng cao năng suất, mở rộng thị trường và gia tăng khả năng chống chịu của nền kinh tế. Thương mại điện tử bán lẻ được dự báo vượt mốc 25 tỷ USD và tiếp tục là trụ cột chính của nền kinh tế Internet.
Thứ trưởng cho biết, Chính phủ xác định năm 2025 là năm tăng tốc triển khai Nghị quyết số 57 về chuyển đổi số, với quan điểm nhất quán rằng chuyển đổi số là động lực quan trọng để phát triển lực lượng sản xuất và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Ngành Công Thương đã đẩy mạnh chuyển đổi số trên cả ba trụ cột: Chính phủ số; kinh tế số ngành Công Thương và hạ tầng dữ liệu. Tuy nhiên, năm 2025 đặt ra yêu cầu Ngành phải đổi mới mạnh mẽ hơn, toàn diện hơn để tận dụng cơ hội từ chuyển đổi kép, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.
Để hiện thực hóa mục tiêu này và đưa ra đề xuất chính sách, mô hình, và giải pháp thúc đẩy thương mại điện tử và kinh tế số phát triển hiệu quả, bền vững, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cho rằng, cần nhận diện xu hướng công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật, dữ liệu lớn, điện toán đám mây và khả năng ứng dụng trong Chính phủ số, sản xuất thông minh, năng lượng thông minh và thương mại điện tử. Đồng thời, hoàn thiện các giải pháp phát triển thị trường thương mại điện tử xanh - bền vững - an toàn; tăng cường quản lý thương mại điện tử xuyên biên giới; thúc đẩy liên kết vùng và hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm địa phương trên nền tảng số. Cùng với đó, cần đề xuất các mô hình và giải pháp phát triển kinh tế số ngành Công Thương tại địa phương, đặc biệt đối với doanh nghiệp nhỏ và hộ kinh doanh - những lực lượng quan trọng trong chuyển đổi số thị trường.
Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân khẳng định, sự đóng góp từ các cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp là cơ sở để Bộ Công Thương tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, cơ sở dữ liệu, cơ chế hỗ trợ và các chương trình thúc đẩy Thương mại điện tử - Kinh tế số - Chuyển đổi số ngành Công Thương theo hướng xanh, bền vững và đổi mới sáng tạo.
Triển khai nhất quán 3 trụ cột chuyển đổi số
Báo cáo về “Định hướng chuyển đổi số ngành Công Thương năm 2026”, ông Hoàng Ninh - Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương khẳng định, chuyển đổi số tiếp tục được xác định là nhiệm vụ chiến lược, gắn chặt với chuyển đổi xanh và phát triển bền vững, đồng thời là động lực quan trọng thúc đẩy tái cơ cấu toàn diện ngành Công Thương đến năm 2030. Theo ông Hoàng Ninh, ba trụ cột Chính phủ số - Kinh tế số - Xã hội số sẽ tiếp tục được triển khai nhất quán nhằm bảo đảm hiệu quả thực thi và mở rộng tác động của chuyển đổi số trên phạm vi toàn ngành.
Phó Cục trưởng Hoàng Ninh cho biết, thời gian qua, ngành Công Thương đã đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận trong triển khai Chính phủ số, thể hiện qua 224 dịch vụ công trực tuyến toàn trình, tỷ lệ số hóa hồ sơ đạt 95,52%, hơn 691 nghìn bộ hồ sơ trao đổi qua Cơ chế một cửa ASEAN trong năm 2024 và trên 52.500 doanh nghiệp được phục vụ qua hệ thống. Bộ Công Thương tiếp tục đứng đầu cả nước về mức độ hài lòng đối với dịch vụ công trực tuyến với điểm số tuyệt đối 18/18, trong đó tỷ lệ hài lòng đạt 100% với xử lý phản ánh, kiến nghị và 97,54% đối với tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính. Những kết quả này, theo ông Ninh, không chỉ phản ánh cách tiếp cận “lấy người dùng làm trung tâm” mà còn tạo lập nền tảng dữ liệu quan trọng cho quá trình chuyển đổi số toàn ngành.
 |
| Toàn cảnh Diễn đàn. |
Trong phát triển kinh tế số, ông Hoàng Ninh cho biết, thương mại điện tử tiếp tục là động lực tăng trưởng chính với quy mô B2C năm 2024 đạt khoảng 25 tỷ USD, chiếm 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng. Chuyển đổi số trong công nghiệp, sản xuất thông minh ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực với chỉ số IIP tăng 8,4%, mức cao nhất trong 5 năm; khoảng 90% doanh nghiệp chế biến, chế tạo đã triển khai một phần giải pháp số; 35% ứng dụng robot và cảm biến trong sản xuất; và 10-12% đạt mức nhà máy thông minh 3.0.
Bên cạnh đó, lĩnh vực năng lượng tiếp tục chuyển mình mạnh mẽ với việc áp dụng đo đếm thông minh, dữ liệu vận hành thời gian thực, AI dự báo phụ tải, hệ thống EMS trong doanh nghiệp, cùng việc mở rộng các mô hình năng lượng tái tạo. Ông Ninh cũng nhấn mạnh, kinh tế số Việt Nam năm 2025 dự kiến đạt 39 tỷ USD, tiếp tục nằm trong nhóm tăng trưởng nhanh nhất khu vực; hơn 40 doanh nghiệp khởi nghiệp AI đã thu hút 123 triệu USD vốn tư nhân; 81% người dùng tương tác với AI hằng ngày và 96% bày tỏ sự tin tưởng vào các tác nhân AI.
Chia sẻ thêm ở nhóm lĩnh vực năng lượng - trụ cột then chốt trong chiến lược tăng trưởng xanh của ngành Công Thương, Viện trưởng Viện Chiến lược chuyển đổi số (DTSI) Lê Nguyễn Trường Giang nhấn mạnh vai trò trung tâm của dữ liệu và tự động hóa trong vận hành hệ thống năng lượng hiện đại. Theo định nghĩa của DTSI, chuyển đổi số không chỉ là quá trình áp dụng công nghệ mà là một cuộc cách mạng về tư duy phát triển, hướng tới mô hình tổ chức xã hội mới, nơi công nghệ là động lực, xã hội số là nền tảng chuyển động và dữ liệu trở thành một dạng “vốn” mới - vốn dữ liệu (data-capital) có vai trò như tư bản, năng lượng, ngôn ngữ và phương tiện của sự tạo lập giá trị. Với cách tiếp cận này, dữ liệu được ví như “đầu vào” then chốt, tạo nên chu trình giá trị mới của doanh nghiệp.
Ông Giang phân tích, việc ứng dụng các công nghệ tiên tiến từ phân tích dữ liệu lớn, IoT đến hệ thống điều khiển tự động đang mở ra cơ hội lớn để tối ưu hóa toàn bộ chuỗi sản xuất và phân phối năng lượng. Các định hướng quan trọng bao gồm phát triển lưới điện thông minh, mô hình đo đếm và quản lý năng lượng theo thời gian thực, mở rộng hệ thống quản lý năng lượng thông minh trong công nghiệp, giao thông và xây dựng, qua đó không chỉ nâng cao hiệu quả kinh tế mà còn tạo nền tảng thiết yếu để thực hiện mục tiêu giảm phát thải. Ông Giang cho rằng, chuyển đổi xanh chính là giai đoạn phát triển kế tiếp của tiến trình chuyển đổi số, bởi không thể tiến hành chuyển đổi xanh nếu chưa đạt được một cấp độ số hóa nhất định đủ để tạo ra sự “chuyển hóa về chất”. Quan điểm này cho thấy mối liên hệ không thể tách rời giữa số hóa và phát triển bền vững trong lĩnh vực năng lượng.
Trong khuôn khổ Diễn đàn, Tọa đàm “Thúc đẩy chuyển đổi số ngành Công Thương” được tổ chức nhằm tạo không gian trao đổi trực tiếp giữa cơ quan quản lý, chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp về những giải pháp thúc đẩy Chính phủ số, kinh tế số và mô hình sản xuất thông minh trong giai đoạn mới. Tại Tọa đàm, các đại biểu đã cùng phân tích những yêu cầu ngày càng cao đối với doanh nghiệp khi tiêu chuẩn xanh trở thành xu thế tất yếu, chuỗi cung ứng đòi hỏi mức độ minh bạch cao hơn và các nguy cơ gian lận trực tuyến có xu hướng gia tăng trong bối cảnh AI được sử dụng rộng rãi. Qua trao đổi, các diễn giả thống nhất rằng chuyển đổi số chỉ có thể mang lại hiệu quả thực chất khi được triển khai đồng bộ từ trung ương đến địa phương, có sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý, cũng như giữa nền tảng công nghệ và hoạt động sản xuất kinh doanh thực tiễn.
