Giá trị giao dịch Fintech Việt Nam đạt 41,76 tỷ USD vào năm 2029
Tại Hội thảo “Từ rào cản đến cơ hội - Giải mã những thách thức trong công nghệ tài chính” (Fintech 2025) do Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo TP. Hồ Chí Minh (thuộc Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh) tổ chức ngày 14/5, ông Nguyễn Bá Diệp, Đồng sáng lập Tập đoàn công nghệ tài chính MoMo cho biết, thị trường Fintech Việt Nam đang chứng kiến sự bứt phá mạnh mẽ với nhiều tiềm năng phát triển.
Theo báo cáo thị trường, giá trị ngành Fintech Việt Nam đạt khoảng 16,9 tỷ USD vào năm 2024, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) dự báo đạt 14,20% trong giai đoạn 2025-2033. Giá trị giao dịch Fintech được kỳ vọng tăng từ 16,62 tỷ USD năm 2024 lên 41,76 tỷ USD vào năm 2029. Cùng với đó, Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số quốc gia đã xác định Fintech là lĩnh vực trụ cột, đóng vai trò quan trọng trong xây dựng hệ thống tài chính hiện đại và thúc đẩy phổ cập tài chính.
Ông Diệp nhìn nhận, hiện nay, Fintech đã thay đổi sâu sắc hành vi người tiêu dùng trong nước, với tỷ lệ người trưởng thành sở hữu tài khoản thanh toán tăng từ 31% (giai đoạn 2015-2017) lên hơn 87% vào cuối năm 2023. Giao dịch không dùng tiền mặt tăng trưởng 56,8% về khối lượng trong 11 tháng đầu năm 2024, trong khi thanh toán qua di động đạt mức tăng 103,3% mỗi năm (giai đoạn 2021-2023). Đặc biệt, thanh toán bằng mã QR tăng vượt bậc, đạt hơn 170% cả về khối lượng và giá trị. Do dó, Fintech không chỉ là xu hướng công nghệ, mà là lực lượng tạo ra những thay đổi tích cực, sâu sắc trong xã hội.
Ông Jack Nguyễn, Giám đốc Quỹ đầu tư BlockBase chỉ ra rằng, tại TP. Hồ Chí Minh dù sở hữu hệ sinh thái khởi nghiệp lớn nhất cả nước, nhưng vẫn thiếu cơ chế sandbox (thử nghiệm có kiểm soát) riêng cho Fintech. Các startup hiện phải “mượn” hạ tầng ngân hàng, làm hạn chế khả năng đổi mới sáng tạo. Dù Quyết định số 455/QĐ-TTg về triển khai Regulatory Sandbox giai đoạn 2024-2025 đã được ban hành, việc áp dụng thực tiễn còn chậm do khung pháp lý vẫn đang được hoàn thiện. Tuy nhiên, các startup cần chuẩn bị sẵn sàng nhưng không nên kỳ vọng vào sandbox như một đảm bảo thành công.
Bên cạnh đó, các startup Fintech còn gặp khó khăn do thiếu hiểu biết pháp lý, không chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, và thiếu tầm nhìn quốc tế hóa sản phẩm. Tài sản chủ yếu là vô hình, như tài sản trí tuệ, khiến việc huy động vốn từ ngân hàng truyền thống trở nên khó khăn. Quy định chặt chẽ về cấp phép và quản lý rủi ro hệ thống ngân hàng cũng hạn chế khả năng Fintech chuyển đổi thành ngân hàng số hoặc kết nối với các hệ thống thanh toán quốc tế.
Tương tự, ông Đàm Thanh Hiệp, CEO New World Fintech cũng cho rằng, các startup cần đối mặt với lượng dữ liệu khổng lồ, tốc độ biến động thị trường nhanh và sự cạnh tranh từ các nhà đầu tư sử dụng công nghệ cao, đòi hỏi các công cụ phân tích, dự báo và tự động hóa ngày càng cấp thiết.
“Một thách thức khác là độ trễ chính sách. Dù các nghị quyết và luật được ban hành, việc triển khai nghị định, thông tư hướng dẫn chi tiết thường mất thời gian, gây khó khăn cho DN trong việc tiếp cận. Hơn nữa, các quy định áp dụng cho Fintech nếu tương tự như ngân hàng truyền thống sẽ hạn chế khả năng đổi mới, khiến các startup khó cạnh tranh với những người khổng lồ đã chiếm lĩnh thị trường”, ông Đàm Thanh Hiệp nói.
Triển khai các giải pháp thúc đẩy phát triển thị trường Fintech
Tuy nhiên, để thúc đẩy sự phát triển của Fintech, ông Nguyễn Khắc Huy, Phòng Doanh nghiệp, Kinh tế tập thể và tư nhân (Sở Tài chính TP. Hồ Chí Minh) cho biết, thời gian qua, Nhà nước đã ban hành hàng loạt chính sách nhằm tạo “đòn bẩy” cho thị trường tài chính, công nghệ phát triển. Cụ thể, Nghị quyết 57/NQ-TW về đổi mới sáng tạo và Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân cũng tạo động lực chung cho các ngành công nghệ. Dự thảo Luật Khoa học công nghệ và Đổi mới sáng tạo (sửa đổi) với tư duy chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu được xem là bước đột phá về chính sách tài chính.
Riêng tại TP. Hồ Chí Minh, Quyết định 42/2024/QĐ-UBND về hỗ trợ lãi suất cho các dự án đầu tư do Công ty Đầu tư Tài chính nhà nước TP. Hồ Chí Minh (HFIC) cho vay là một điểm sáng. Chính sách này ưu tiên các dự án chuyển đổi số và khởi nghiệp sáng tạo với mức hỗ trợ toàn bộ lãi suất, vốn vay tối đa 200 tỷ đồng trong thời gian 7 năm.
Thời gian qua, Sở đã tham mưu phê duyệt 3 dự án tham gia chính sách hỗ trợ lãi suất với tổng mức đầu tư 423,405 tỷ đồng, trong đó vốn vay được hỗ trợ lãi suất là 221,623 tỷ đồng. Quy trình phê duyệt được cải thiện thông qua các tổ công tác liên ngành, giúp đẩy nhanh tiến độ và giảm thiểu thủ tục hành chính. Đối tượng thụ hưởng bao gồm các DN trong nước có 100% vốn nội địa và các dự án đầu tư trên địa bàn.
Từ góc độ chuyên gia và nhà đầu tư, ông Jack Nguyễn nhấn mạnh các sản phẩm Fintech cần có tính xuyên biên giới để thu hút vốn đầu tư quốc tế. Do đó, nhà đầu tư ưu tiên các startup am hiểu pháp lý, chủ động tham gia sandbox và có mô hình kinh doanh rõ ràng.
Ông Đàm Thanh Hiệp cũng đề xuất Nhà nước cần tập trung vào quản lý Big Data và ứng dụng AI để đáp ứng nhu cầu phân tích và tự động hóa, đồng thời phổ cập kiến thức công nghệ cho cả kỹ sư và người dùng phổ thông.
Theo ông Nguyễn Bá Diệp, để hỗ trợ các startup với tài sản chủ yếu là vô hình, cần có cơ chế định giá tài sản trí tuệ, giúp đưa vào sổ sách kế toán và sử dụng làm tài sản đảm bảo khi gọi vốn. Kinh nghiệm từ MoMo cho thấy, việc tập trung vào nhóm khách hàng yếu thế, xây dựng hệ sinh thái phức hợp (thanh toán, mua sắm, vay, đầu tư, bảo hiểm), và hợp tác với Nhà nước trong các dự án công như Cổng Dịch vụ công Quốc gia cũng là chìa khóa giúp thành công.
Ngoài ra, bà Nguyễn Thị Ngọc Anh, Giám đốc Shinhan Future's Lab Việt Nam đánh giá, việc Bộ Giáo dục & Đào tạo ban hành mã ngành Công nghệ Tài chính năm 2022 đã tạo nền tảng cho các trường đại học xây dựng chương trình đào tạo chuyên sâu. Mô hình đổi mới sáng tạo mở, cho phép ngân hàng và startup cùng thử nghiệm giải pháp trong môi trường thực tế.
Các chuyên gia cho rằng, dù đối mặt với nhiều thách thức, nhưng Fintech Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để khẳng định vị thế. Cùng với sự chủ động từ cơ quan Nhà nước trong việc xây dựng hành lang pháp lý, cải thiện quy trình hỗ trợ, nỗ lực đổi mới và thấu hiểu thị trường từ DN, đang tạo động lực cho sự phát triển bền vững. Với lợi thế về khả năng ứng dụng công nghệ và dân số trẻ, am hiểu công nghệ, Việt Nam có tiềm năng trở thành trung tâm Fintech khu vực.
Để hiện thực hóa mục tiêu, các startup cần tập trung vào xây dựng sản phẩm mang tính xuyên biên giới, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, đồng thời nâng cao năng lực pháp lý và quản trị. Sự hợp tác chặt chẽ giữa Nhà nước, DN và nhà đầu tư sẽ là chìa khóa để Fintech Việt Nam vượt qua thách thức, tận dụng cơ hội và vươn xa trên bản đồ tài chính số toàn cầu.
