Tính toán 3 tình huống chi lương, thưởng cho người đại diện cơ quan chủ sở hữu tại doanh nghiệp nhà nước

Phát biểu tại Toạ đàm, ông Nguyễn Duy Long - Trưởng phòng Chính sách tổng hợp, Cục Tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài chính) cho biết, nhằm đảm bảo mục tiêu, yêu cầu về phân công rõ, phân cấp mạnh, dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp quy định theo hướng Nhà nước quản lý vốn đầu tư thông qua cơ quan đại diện sở hữu vốn; cơ quan đại diện sở hữu vốn chịu trách nhiệm quản lý vốn đối với các doanh nghiệp có vốn nhà nước đầu tư trực tiếp; doanh nghiệp có vốn nhà nước đầu tư trực tiếp chịu trách nhiệm quản lý vốn đối với các doanh nghiệp có vốn nhà nước đầu tư khác là cần thiết.

Liên quan đến quản trị doanh nghiệp, ông Nguyễn Duy Long nêu rõ, dự thảo không quy định các nội dung quản trị của doanh nghiệp mà chỉ quy định quyền, trách nhiệm của doanh nghiệp có vốn nhà nước đầu tư. Trong đó, quy định doanh nghiệp có vốn nhà nước đầu tư có quyền xác định chính sách tiền lương, tiền thưởng của doanh nghiệp theo nguyên tắc doanh nghiệp tự quyết định chính sách tiền lương, tiền thưởng, Nhà nước không can thiệp trực tiếp vào chính sách tiền lương, tiền thưởng của doanh nghiệp.

Cùng với đó, xác định tiền lương, tiền thưởng được gắn với nhiệm vụ, điều kiện sản xuất kinh doanh, ngành nghề, tính chất hoạt động, năng suất lao động và hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, bảo đảm mặt bằng tiền lương trên thị trường. Trường hợp doanh nghiệp thực hiện khoán chi phí tiền lương, thưởng trong quỹ lương đảm bảo nguyên tắc gắn với kết quả, hiệu quả quản lý, sử dụng và vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp.

Theo ông Nguyễn Duy Long, mức lương cơ bản, tiền lương tăng thêm và tiền thưởng theo năm gắn với quy mô, mức độ phức tạp của công tác quản lý và hiệu quả sản xuất, kinh doanh và được điều chỉnh phù hợp theo mức lương của thị trường trong nước và khu vực…

Bày tỏ băn khoăn về quy định lương, thưởng, tại Toạ đàm, ông Đặng Ngọc Hải - Phó Tổng giám đốc Công ty TNHH MTV Nước sạch Hà Nội cho hay, tiền lương, tiền thưởng của người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên được chi từ lợi nhuận sau thuế sau khi trích lập với các quỹ là chưa phù hợp. Ông Đặng Ngọc Hải lý giải, người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên thường xuyên, trực tiếp điều hành sản xuất doanh nghiệp nên theo pháp luật về thuế thì tiền lương, thù lao là một trong những chi phí hợp lý được trừ khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp, nên quỹ này không nên tính chung vào quỹ lương của người lao động.

Trong khi đó, theo ông Ngô Xuân Phú - Thành viên HĐTV Tổng Công ty vận tải Hà Nội, những khoản chi tiền lương cho người đại diện được cơ quan chủ sở hữu cử xuống hoặc thuê kiểm toán báo cáo tài chính… được đưa vào chi phí hợp lý, hợp lệ của doanh nghiệp.

Cũng liên quan đến vấn đề này, ông Hà Quý Sáng - Trưởng phòng Tài chính doanh nghiệp (Sở Tài chính Hà Nội) cho rằng, chế độ tiền lương, tiền lương cho người đại diện của cơ quan chủ sở hữu cần đưa vào chi phí hoạt động thực tế của doanh nghiệp, không thể lấy từ Quỹ Đầu tư phát triển để tại doanh nghiệp, do đây là quỹ trích theo % lợi nhuận sau thuế của các doanh nghiệp, nên sẽ có sự bất cập giữa doanh nghiệp 100% vốn nhà nước và doanh nghiệp dưới 100% vốn nhà nước.

Trước băn khoăn từ phía doanh nghiệp, ông Bùi Tuấn Minh - Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài chính) cho biết, dự thảo Luật không quản lý vấn đề lương thưởng của người quản lý doanh nghiệp, mà chỉ quản lý lương, thưởng của người do cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn cử, giới thiệu, thuê làm việc trực tiếp tại doanh nghiệp.

Ngoài ra, nguồn tiền lương, thưởng được chi trả từ nguồn lợi nhuận sau thuế; trường hợp lợi nhuận sau thuế không đủ thì được chi trả từ Quỹ Đầu tư phát triển tại doanh nghiệp tương ứng với phần vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp; nếu thiếu Quỹ thì được bố trí từ dự toán chi ngân sách nhà nước của cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn.

Cục trưởng Bùi Tuấn Minh nhấn mạnh, dự thảo Luật đã tính toán 3 tình huống để chuẩn bị nguồn tiền lương, thưởng cho người đại diện cơ quan chủ sở hữu.

Đáng chú ý, theo đánh giá của Cục Tài chính doanh nghiệp, quy định nêu trên nhằm thực hiện nguyên tắc Nhà nước không thực hiện quản lý pháp nhân doanh nghiệp, Nhà nước là chủ sở hữu và quản lý dòng vốn theo phần vốn đầu tư tại doanh nghiệp, không can thiệp hành chính vào hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Vốn nhà nước sau khi đã đầu tư vào doanh nghiệp được xác định là tài sản/vốn của pháp nhân doanh nghiệp, doanh nghiệp sử dụng vốn theo đúng hoạt động kinh doanh, tách bạch, phân định với chức năng của chủ sở hữu vốn.