Nhiều doanh nghiệp "bối rối" giữa làn sóng công nghệ

Tại Hội thảo Bứt phá kinh tế số - xã hội số với công nghệ AI do Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) TP. Hồ Chí Minh phối hợp cùng Hiệp hội phần mềm và dịch vụ công nghệ thông tin Việt Nam (Vivasa) tổ chức, ông Nguyễn Văn Thuật - Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế số - Xã hội số (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho rằng, mục tiêu của kinh tế số là đưa công nghệ và giải pháp số vào nền kinh tế để nâng cao năng lực doanh nghiệp.

Tuy nhiên, thực trạng về chuyển đổi số tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME).

Bên cạnh đó, ông Thuật cũng chỉ ra những hạn chế trong các cách tiếp cận hỗ trợ chuyển đổi số cho các doanh nghiệp của một số cơ quan chức năng trước đây.

Đồng thời, các chính sách cũ chưa có đặc thù cho từng quy mô, lĩnh vực hoạt động và nhu cầu khác nhau của doanh nghiệp, dẫn đến việc sử dụng chung một bộ chỉ số, công cụ đánh giá hay gói giải pháp công nghệ không đạt hiệu quả.

Ông Nguyễn Mạnh Cường - Phó Tổng thư ký Hội Tự động hóa cho rằng, với sự phát triển nhanh chóng của các công nghệ như blockchain, AI, cloud, nhiều doanh nghiệp không chuyên về công nghệ thông tin trở nên bối rối, không biết bắt đầu từ đâu và áp dụng như thế nào. Trong đó thiếu "bản đồ công nghệ" chi tiết theo từng lĩnh vực như: Nông nghiệp, cơ khí… khiến doanh nghiệp chưa định hướng rõ ràng trong quá trình phát triển.

Ở góc độ đơn vị tư vấn tài chính, thuế, bà Đinh Thị Thuyền - Giám đốc Công ty cổ phần tư vấn thuế Savitax nhận định, khó khăn lớn nhất của các doanh nghiệp là năng lực tích hợp các nền tảng công nghệ, AI vào hoạt động sản xuất kinh doanh, do hạn chế về nguồn lực và tư duy.

Bà Huyền nhấn mạnh, chính tư duy và sự quyết tâm của người lãnh đạo là yếu tố then chốt, quyết định việc doanh nghiệp có tìm cách tiếp cận công nghệ hay không. Đồng thời, kết hợp với chính sách hỗ trợ về tài chính, thuế của Nhà nước sẽ góp phần giúp doanh nghiệp định hình hướng phát triển đúng đắn trong thời gian tới.  

Theo ông Phí Anh Tuấn - Chủ tịch HĐQT Công ty PAT Consoulting, chuyên tư vấn chuyển đổi số cho rằng, nhiều doanh nghiệp không đủ năng lực nội sinh để hấp thụ công nghệ vì họ chỉ tập trung vào kinh doanh.

Đồng thời, thói quen sử dụng dịch vụ tư vấn của doanh nghiệp Việt Nam còn yếu, chưa sẵn sàng chi trả và chất lượng tư vấn chưa đồng đều, dẫn đến thách thức lớn cho các doanh nghiệp SME.

Hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng công nghệ

Để vượt qua những thách thức trên, các chuyên gia, cơ quan chức năng cũng đã đưa ra nhiều giải pháp và đề xuất cụ thể để thúc đẩy chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ AI cho các doanh nghiệp trong kỷ nguyên số.

Cụ thể, ông Nguyễn Văn Thuật cho biết, Bộ Khoa học và Công nghệ đã và đang xây dựng cách tiếp cận mới, phân chia hỗ trợ cho doanh nghiệp SME và cả doanh nghiệp lớn.

Theo đó, đối với doanh nghiệp SME, Bộ KH&CN đã ban hành bộ chỉ số đánh giá mức độ chuyển đổi số được thiết kế đơn giản hơn, chia thành 25 ngành/lĩnh vực với đặc thù riêng, giúp doanh nghiệp dễ dàng tự đánh giá.

Cùng với chính sách hỗ trợ tài chính sẽ theo cơ chế 50/50 (nhà nước hỗ trợ 50%, doanh nghiệp 50%). Mục tiêu đến năm 2030 đạt 650.000 doanh nghiệp ở mức xuất phát, tăng 5% năng suất lao động và 100% lao động doanh nghiệp SME sử dụng nền tảng số.

Đối với doanh nghiệp lớn, Bộ KH&CN tập trung phát triển công cụ tự đánh giá phức tạp theo tiêu chuẩn quốc tế và mạng lưới với 1.000 chuyên gia tư vấn, thay vì hỗ trợ tài chính.

Ngoài ra, Bộ sẽ đánh giá và công bố hệ sinh thái công nghệ số theo từng lĩnh vực, đảm bảo tiêu chí đơn giản, hiệu quả và không phát sinh gánh nặng hành chính cho nhà cung cấp giải pháp.

Đồng thời, phối hợp với các đơn vị liên quan mở rộng, thu hút doanh nghiệp cung cấp giải pháp. Với kế hoạch triển khai từ mô hình tiếp cận bốn bên sang năm bên (thêm cơ sở kinh tế); chia nhỏ chương trình theo từng ngành/lĩnh vực để hỗ trợ trọng tâm hơn.

Ngoài ra, Bộ đang phối hợp với Bộ Tài chính để thống nhất công cụ, thông tin và liên thông dữ liệu, công nhận kết quả lẫn nhau, tránh chồng chéo về nguồn lực.

Ông Nguyễn Mạnh Cường cũng đề xuất, Nhà nước hoặc các hiệp hội sớm hoàn thiện bản đồ công nghệ chi tiết cho từng lĩnh vực để doanh nghiệp ứng dụng công nghệ, cùng với các chuẩn mực rõ ràng cho chuyển đổi số.

Bên cạnh đó, cần phát triển mạng lưới các định chế trung gian tư vấn chuyển đổi số chuyên nghiệp để dẫn dắt và hỗ trợ doanh nghiệp SME ứng dụng hiệu quả.

Bà Đinh Thị Huyền khuyến nghị, các doanh nghiệp cần linh hoạt, tự chủ động nắm bắt cơ hội, tìm hiểu chính sách hỗ trợ về tài chính, thuế của Nhà nước, tìm kiếm chuyên gia tư vấn chuyên nghiệp hoặc học hỏi từ những người đi trước và ứng dụng AI với chi phí nhỏ, rủi ro thấp.

Bà Đinh Thị Huyền đề nghị cần kết hợp chặt chẽ giữa Bộ KH&CN, các công ty công nghệ số và doanh nghiệp để tuyên truyền chính sách giúp doanh nghiệp hiểu rõ mục đích và sứ mệnh khi áp dụng công nghệ AI trong hoạt động sản xuất kinh doanh.

Qua đó, giúp các doanh nghiệp SME nâng cao năng lực cạnh tranh, hoạt động mang lại hiệu quả, góp phần vào sự phát triển chung trong nền kinh tế số, xã hội số và đóng góp nhiều hơn cho ngân sách nhà nước.