Những nhận định này được nhấn mạnh tại Diễn đàn Đối thoại cấp cao về quan hệ kinh tế ASEAN - Italia lần thứ 9, diễn ra ngày 13/11 tại TP. Hồ Chí Minh, do UBND TP. Hồ Chí Minh, The European House - Ambrosetti (TEHA) và Hiệp hội Italia – ASEAN đồng tổ chức.

Tại diễn đàn, Đại sứ Italia tại Việt Nam Marco Della Seta đã thay mặt Thứ trưởng Bộ Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Italia Maria Tripodi phát biểu khai mạc, khẳng định đây là minh chứng cho vai trò ngày càng quan trọng mà Italia dành cho khu vực Đông Nam Á, trong đó Việt Nam nổi lên là đối tác trọng tâm.

Hợp tác kinh tế giữa ASEAN và Italia thời gian qua đạt được nhiều kết quả tích cực. Tổng kim ngạch thương mại hai bên năm 2024 đạt khoảng 23 tỷ Euro (tương đương 26,6 tỷ USD), trong đó thương mại song phương giữa Việt Nam và Italia đạt 6,9 tỷ USD, tăng 13,4% so với cùng kỳ năm trước.

Điểm đáng chú ý trong quan hệ Việt Nam – Italia nằm ở tính bổ trợ trong cơ cấu thương mại. Italia cung cấp các mặt hàng trung gian chất lượng cao như vải, da, sợi cho các ngành sản xuất tại Việt Nam, trong khi Việt Nam lại xuất khẩu hàng may mặc, da giày thành phẩm sang thị trường Italia.

“Việt Nam là đối tác thương mại hàng đầu của Italia trong ASEAN, còn Italia là đối tác lớn thứ ba của Việt Nam trong Liên minh châu Âu (EU). Những con số này thể hiện rõ sức mạnh, sự cân bằng và lợi ích lẫn nhau trong hợp tác song phương”, bà Maria Tripodi phát biểu nhấn mạnh.

Theo đó, vị trí địa lý chiến lược, tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng cùng việc Việt Nam tham gia 17 hiệp định thương mại tự do (FTA). Đặc biệt là Hiệp định EVFTA – đang giúp Việt Nam trở thành trung tâm quan trọng trong chuỗi giá trị toàn cầu, là “điểm tựa” cho doanh nghiệp châu Âu mở rộng thị trường tại châu Á.

Song song với các phiên thảo luận chuyên đề, Diễn đàn năm nay thu hút sự quan tâm đặc biệt nhờ các mô hình thực tiễn đến từ vùng Đông Nam Bộ, tiêu biểu là hệ sinh thái công nghiệp tại Bình Dương và TP. Hồ Chí Minh. Các đại biểu quốc tế đã trực tiếp khảo sát các khu công nghiệp công nghệ cao, hạ tầng logistics hiện đại, cùng các đô thị dịch vụ - đổi mới sáng tạo đang vận hành hiệu quả.

Đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, ông Nguyễn Hoàn Vũ – Tổng Giám đốc Tập đoàn Becamex đã chia sẻ về định hướng phát triển mô hình công nghiệp – đô thị – dịch vụ tích hợp, với tầm nhìn đưa Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị mới toàn cầu. Ông Nguyễn Hoàn Vũ cho biết, hệ sinh thái công nghiệp của Becamex được xây dựng như một mô hình phát triển toàn diện, mang đến giải pháp thông minh và bền vững, với phương châm lấy nhà đầu tư làm trọng tâm – nơi công nghiệp, đô thị, dịch vụ, giáo dục, y tế, viễn thông và logistics được quy hoạch đồng bộ.

Một điểm nhấn được nhiều đại biểu đánh giá cao là mô hình khu công nghiệp sinh thái (Eco-Industrial Park - EIP) do Becamex phát triển, phù hợp với xu hướng phát triển xanh mà cả ASEAN và Italia đang theo đuổi. Đây là mô hình tiên phong tại Việt Nam, hợp tác cùng Ngân hàng Thế giới (World Bank) và Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC), nhằm thúc đẩy cộng sinh công nghiệp, ứng dụng năng lượng tái tạo, tối ưu tài nguyên và đóng góp tích cực cho mục tiêu Net Zero 2050.

Từ những nền tảng hợp tác vững chắc và tiềm năng phát triển mạnh mẽ, Việt Nam đang tiếp tục củng cố vị thế là điểm đến tin cậy, hấp dẫn đối với các nhà đầu tư châu Âu. Sự song hành giữa chính sách mở cửa, hội nhập sâu rộng và môi trường đầu tư năng động, bền vững đang giúp Việt Nam không chỉ là “cửa ngõ” vào Đông Nam Á, mà còn là trung tâm kết nối chiến lược của các tập đoàn toàn cầu trên hành trình mở rộng chuỗi cung ứng và phát triển xanh.

Ngoài ra, các thảo luận cũng tập trung vào việc mở rộng dòng vốn đầu tư giữa hai khu vực, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao và sản xuất tiên tiến. Ông Nguyễn Hữu Yên - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh cho biết, việc thúc đẩy tăng trưởng ở TP. Hồ Chí Minh không chỉ là tăng cường đầu tư mà còn chuyển dịch chiến lược sang tăng trưởng dựa trên hiệu suất, lấy năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) làm chỉ số đo lường cao nhất, chỉ số này phản ánh hiệu quả thực chất của đổi mới số.

Tăng trưởng TFP tại cấp địa phương được kích hoạt thông qua việc cụ thể hóa các chiến lược công nghệ cao, như: Hạ tầng dữ liệu và sản xuất thông minh; ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tối ưu hóa chuỗi giá trị; cam kết đối với đầu tư dài hạn và nguồn nhân lực.

Để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng đột phá TFP của quốc gia, lấy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo làm động lực chính, sự hợp tác quốc tế, đặc biệt với Italia - một cường quốc công nghiệp và công nghệ là không thể thiếu.