Tại báo cáo tình hình thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp từ ngày 1/7/2025, Bộ Tài chính cho biết, tính đến ngày 7/10, số cơ sở nhà, đất đã thực hiện xử lý là hơn 14 nghìn cơ sở; tổng số cơ sở nhà, đất dôi dư cần tiếp tục xử lý là hơn 12,2 nghìn cơ sở.
Cùng với đó, có 133 đơn vị hành chính cấp xã được trang bị trên 2 xe ô tô; 548 đơn vị được trang bị 2 xe; 2.417 xã được trang bị 1 xe. Hiện còn 222 đơn vị hành chính cấp xã thuộc 9 tỉnh chưa được trang bị xe ô tô.
Đối với các xã chưa được trang bị xe ô tô, Bộ Tài chính đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét bổ sung có mục tiêu từ ngân sách trung ương cho ngân sách địa phương, nhằm bảo đảm cơ sở vật chất phục vụ việc sắp xếp, tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính và xây dựng mô hình cơ quan địa phương hai cấp.
Bộ Tài chính cũng đã có văn bản gửi các địa phương đề nghị chủ động điều hòa xe trong nội bộ tỉnh; trường hợp không điều hòa được thì sử dụng ngân sách địa phương và nguồn ngân sách trung ương đã hỗ trợ để mua mới, bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả. Qua nắm tình hình, có 3/13 tỉnh thực hiện điều chuyển xe từ cấp tỉnh về xã, và 10/13 tỉnh thực hiện mua mới xe trong năm 2025.
Bộ Tài chính cho biết, vẫn còn một số khó khăn trong công tác xử lý tài sản công khi vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Cụ thể, hệ thống trụ sở làm việc tại một số xã, phường đã xuống cấp, diện tích chưa đáp ứng yêu cầu; trang thiết bị phục vụ công tác chuyên môn còn thiếu và chưa đồng bộ, trong khi nguồn lực tài chính để cải tạo, sửa chữa, nâng cấp lại hạn chế.
Việc lập, phê duyệt và triển khai các dự án cải tạo, sửa chữa cơ sở vật chất cũng còn nhiều bất cập. Với các công trình có giá trị trên 500 triệu đồng, theo quy định phải lập Báo cáo kinh tế - kỹ thuật, song cấp xã chưa xác định rõ đơn vị đủ năng lực, thẩm quyền để làm chủ đầu tư.
Ngoài ra, việc quyết định nhiệm vụ và dự toán kinh phí cho hoạt động sửa chữa, mua sắm trang thiết bị theo Nghị định số 98/2025/NĐ-CP của Chính phủ vẫn còn lúng túng, nhất là đối với các nhiệm vụ phát sinh đột xuất, quy mô nhỏ nhưng cần xử lý ngay.
Trong công tác sắp xếp, xử lý trụ sở và cơ sở nhà, đất, một khó khăn nổi bật là khâu điều chỉnh quy hoạch chuyên ngành. Quy trình, thủ tục điều chỉnh còn nhiều tầng nấc, thiếu cơ chế linh hoạt, khiến việc xử lý kéo dài, làm chậm tiến độ đưa tài sản vào sử dụng. Các quy định hiện hành, như Nghị định số 186/2025/NĐ-CP, mới chỉ đưa ra phương án xử lý mang tính cứng nhắc, chưa bao quát hết các tình huống phát sinh. Hệ thống phần mềm quản lý tài sản công cũng được phản ánh là còn chậm, thiếu ổn định và chưa đồng bộ.
Bộ Tài chính cho biết, hiện còn một số địa phương có ý kiến liên quan đến quy hoạch và định hướng bố trí, sắp xếp, xử lý tài sản công. Vì vậy, Đảng ủy Bộ Tài chính đã có công văn trình Bộ Chính trị xin chủ trương để thống nhất thực hiện.
Cụ thể, đề xuất cho phép các địa phương tạm khai thác, cho thuê ngắn hạn trụ sở, nhà đất chưa đủ điều kiện đưa vào sử dụng nhằm tránh xuống cấp, đồng thời tạo thêm nguồn thu để bảo đảm chi phí bảo vệ, bảo quản tài sản.
Đối với tài sản dôi dư, Bộ Tài chính đề nghị ưu tiên chuyển đổi công năng cho các mục đích y tế, giáo dục, thể thao hoặc công cộng; nếu không phù hợp, sẽ xem xét sử dụng cho các mục đích khác phù hợp quy hoạch đất đai, bảo đảm công khai, minh bạch và tạo nguồn lực cho đầu tư phát triển.
