Thước đo mới thúc đẩy hoàn thiện môi trường kinh doanh Việt Nam

Phát biểu khai mạc Hội thảo, bà Trịnh Thị Hương - Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể (Bộ Tài chính) khẳng định rằng, Chính phủ luôn coi cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia là nhiệm vụ trọng tâm, được cụ thể hóa hằng năm trong Nghị quyết số 02/NQ-CP.

Bà Trịnh Thị Hương - Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể (Bộ Tài chính) phát biểu khai mạc Hội thảo.

“Trong nhiều năm qua, cùng với sự phối hợp tích cực của các bộ, ngành và địa phương, Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả quan trọng trong cải cách thủ tục hành chính, hoàn thiện khung khổ pháp lý và tháo gỡ rào cản cho hoạt động sản xuất - kinh doanh, qua đó tạo động lực phát triển cho doanh nghiệp và nền kinh tế”, bà Trịnh Thị Hương nhấn mạnh.

Tuy nhiên, bà Hương cho rằng, quá trình cải cách chỉ có thể đạt hiệu quả bền vững khi có sự đồng hành chặt chẽ của các đối tác quốc tế và đặc biệt là cộng đồng doanh nghiệp. Chính phủ mong muốn doanh nghiệp tham gia ngay từ những giai đoạn đầu của quá trình xây dựng chính sách từ nghiên cứu, rà soát đến góp ý dự thảo nhằm bảo đảm các quy định khi ban hành vừa phù hợp, vừa khả thi, hạn chế tối đa vướng mắc phát sinh sau này.

Trong bối cảnh đó, Ngân hàng Thế giới cũng đang đổi mới mạnh mẽ phương pháp đánh giá môi trường kinh doanh. Sau nhiều năm triển khai bộ chỉ số Doing Business, WB đã nghiên cứu và đưa ra bộ chỉ số Business Ready (B-READY) với phương pháp luận toàn diện hơn, phản ánh đầy đủ vòng đời của doanh nghiệp, đồng thời đánh giá sâu sắc hiệu quả thực thi chính sách.

Toàn cảnh Hội thảo.

Theo bà Hương, việc các chuyên gia cấp cao của Ngân hàng Thế giới trình bày chi tiết về B-READY tại hội thảo là cơ hội quan trọng để các sở, ngành và địa phương những đơn vị trực tiếp làm việc với doanh nghiệp và giải quyết thủ tục hành chính hiểu rõ hơn phương pháp đánh giá mới. “Nắm bắt sớm bộ chỉ số là điều kiện giúp các địa phương chủ động hơn trong việc cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh”, bà Hương nhấn mạnh.

Cùng với nội dung giới thiệu bộ chỉ số B-READY, hội thảo cũng dành thời gian thảo luận về dự thảo Nghị quyết số 02/NQ-CP năm 2026. Được lãnh đạo Bộ Tài chính giao nhiệm vụ, Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể đang chủ trì tổng hợp ý kiến của các bộ, ngành, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp nhằm đánh giá tình hình triển khai Nghị quyết số 02/NQ-CP năm 2025 và xây dựng dự thảo cho năm 2026. Dự thảo này đã được gửi xin ý kiến và sẽ tiếp tục được trình bày tại hội thảo để hoàn thiện trước khi trình cấp có thẩm quyền.

“Dù hai nội dung của hội thảo giới thiệu chỉ số B-READY và thảo luận dự thảo Nghị quyết số 02/NQ-CP là độc lập, nhưng cùng hướng đến mục tiêu chung là tìm kiếm các công cụ, phương pháp và giải pháp thiết thực nhằm cải thiện môi trường pháp lý, giảm gánh nặng thủ tục hành chính và thúc đẩy cải cách mạnh mẽ hơn nữa để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia”, bà Hương nêu rõ.

Các chuyên gia chia sẻ tại Hội thảo.

Theo các chuyên gia Ngân hàng Thế giới, B-READY sử dụng hơn 1.200 chỉ báo để đánh giá mỗi nền kinh tế, kết hợp dữ liệu khảo sát doanh nghiệp, điều tra chuyên gia và dữ liệu thực tế. Báo cáo B-READY 2024 cho thấy các quốc gia có chất lượng dịch vụ công tốt thường đạt điểm cao hơn, tuy nhiên không phải nước giàu mới có môi trường kinh doanh thuận lợi. Điều quan trọng là cải cách quyết liệt, nhất quán và lấy doanh nghiệp làm trung tâm.

Đối với Việt Nam, báo cáo chỉ ra một số hạn chế trong các nhóm dịch vụ công và khung pháp lý, đặc biệt ở các lĩnh vực như thuế, điện - nước, lao động và giải quyết tranh chấp. Bên cạnh đó, Việt Nam còn thiếu các cơ chế bảo vệ an sinh cho lao động khu vực tư nhân, ví dụ như chương trình bảo hiểm thất nghiệp do nhà nước cung cấp. Đây là những yếu tố cần được cải thiện nếu muốn nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và thúc đẩy tăng trưởng bền vững.