Tái cấu trúc kinh tế Việt Nam trong bối cảnh mới

Phát biểu khai mạc tại Hội thảo, PGS. TS. Nguyễn Đào Tùng - Giám đốc Học viện Tài chính nhấn mạnh, bối cảnh kinh tế toàn cầu đang biến động nhanh, phức tạp và khó lường hơn bao giờ hết. Điều này đặt ra cho Việt Nam yêu cầu cấp bách phải giữ vững ổn định vĩ mô, đồng thời đảm bảo mục tiêu tăng trưởng bền vững. Theo ông, các nền kinh tế mở như Việt Nam càng phải chủ động quan sát, đánh giá và phản ứng linh hoạt trước những biến chuyển quốc tế sâu rộng.

Giám đốc Học viện Tài chính cho rằng, quá trình hội nhập sâu rộng mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng kéo theo không ít thách thức mang tính hệ thống. Việt Nam cần sớm nhận diện cả yếu tố bên ngoài lẫn nội tại để xoay chuyển tình thế và khai thác các dư địa mới cho tăng trưởng. Trong đó việc phát huy đầy đủ tiềm năng, lợi thế cạnh tranh cùng năng lực quản trị hiện đại sẽ giúp Việt Nam giữ vững đà phát triển nhanh và bền vững.

Theo PGS. TS. Nguyễn Đào Tùng, trong xu thế phát triển toàn cầu, việc dựa vào lợi thế lao động giá rẻ hoặc công nghệ cũ không còn phù hợp. Nền kinh tế Việt Nam, cần chuyển đổi sang mô hình sản xuất xanh, ứng dụng công nghệ cao, hướng tới các tiêu chuẩn phát triển bền vững để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao từ thị trường trong nước và quốc tế.

Đây không chỉ là điều kiện để duy trì sự tăng trưởng mà còn là con đường để phát triển bền vững. Tuy nhiên trong thách thức luôn tồn tại cơ hội để nền kinh tế Việt Nam tái cấu trúc và chuyển mình mạnh mẽ, qua đó củng cố vị thế trên trường quốc tế, từ đó nâng cao khả năng chống chịu và thích ứng linh hoạt với các thay đổi của thời đại.

Trước bối cảnh đó, Hội thảo quốc tế SEDBM8 diễn ra thu hút đông đảo học giả, nhà nghiên cứu và chuyên gia kinh tế từ Việt Nam cùng các quốc gia như Úc, Anh, Trung Quốc, Malaysia, Ấn Độ, Ả Rập Xê Út. Hội thảo nhận hơn 170 bài và chọn 84 bài chất lượng đưa vào kỷ yếu, phản ánh rõ những vấn đề trọng tâm về phát triển kinh tế và kinh doanh bền vững trong xu hướng mới.

PGS. TS. Nguyễn Đào Tùng nhấn mạnh rằng những kết quả nghiên cứu tại Hội thảo sẽ gợi mở nhiều hướng đi mới cho hoạch định chính sách và chiến lược phát triển kinh tế bền vững tại Việt Nam. Ông tin tưởng sự hợp tác giữa Học viện Tài chính và các đối tác quốc tế sẽ tiếp tục tạo động lực đổi mới, góp phần nâng cao năng lực chống chịu của nền kinh tế, đồng thời thúc đẩy Việt Nam khẳng định vị thế trong các thị trường cận biên toàn cầu.

Ứng dụng công nghệ và ESG để thích ứng thị trường cận biên

Tại Hội thảo, các đại biểu tập trung phân tích 4 chủ đề nổi bật tại phiên toàn thể: vai trò của thị trường cận biên trong tăng khả năng chống chịu kinh tế; yêu cầu thúc đẩy ESG và phát triển bền vững trong doanh nghiệp; mô hình kinh tế tuần hoàn cho pin xe điện và sự chuyển dịch của kế toán trong bối cảnh chuyển đổi số. Các ý kiến thống nhất rằng những xu hướng này đang tái định hình môi trường kinh doanh, đặc biệt đối với khu vực tư nhân.

Trong phần trình bày, GS. Tom Smith (Đại học Macquarie, Úc) khái quát sự phát triển của tài chính hiện đại, nhấn mạnh vai trò của AI, fintech và công nghệ năng lượng sạch trong thúc đẩy tăng trưởng toàn cầu. Ông khẳng định chuyển đổi năng lượng sạch sẽ trở thành cuộc cách mạng công nghệ tiếp theo. Với các thị trường cận biên như Việt Nam, GS. Smith đánh giá tiềm năng lớn trong đa dạng hóa chuỗi cung ứng và thu hút vốn khi được nâng hạng thị trường.

GS. Ellie (Larelle) Chapple (Đại học Công nghệ Queensland, Úc) nhấn mạnh tầm quan trọng của phát triển bền vững khi doanh nghiệp chịu áp lực gia tăng từ xã hội, nhà đầu tư và cơ quan quản lý. Bà làm rõ khác biệt giữa ESG và CSR, đồng thời chỉ ra xu hướng lãnh đạo toàn cầu tăng cam kết bền vững. Diễn giả cũng phân tích các khuôn khổ báo cáo mới như TNFD, nhấn mạnh yêu cầu dữ liệu ESG minh bạch và vai trò của quản trị bền vững trong tăng trưởng dài hạn.

Trong khi đó, GS. Tâm Nguyễn (Đại học Nottingham Trent, Anh) khái quát quá trình phát triển của kế toán từ ghi chép truyền thống đến số hóa và ứng dụng AI, nhấn mạnh chuyển dịch sang kế toán bền vững. Ông làm rõ vai trò kế toán trong đo lường và báo cáo tác động môi trường, xã hội, quản trị cùng thông tin tài chính, minh họa bằng các ví dụ thực tiễn. Bài trình bày gợi mở nghiên cứu mới về ESG, quản trị và ứng dụng công nghệ trong kế toán bền vững.

Các chuyên gia nhấn mạnh, trong bối cảnh hiện nay, doanh nghiệp tại các thị trường cận biên như Việt Nam cần nâng cao năng lực quản trị và chủ động đổi mới mô hình kinh doanh để thích ứng. Việc tuân thủ các chuẩn mực công bố thông tin mới, đặc biệt về ESG, cùng ứng dụng công nghệ vào quản trị và sản xuất sẽ giúp doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững toàn cầu, đồng thời nâng cao khả năng cạnh tranh trong môi trường kinh tế ngày càng biến động

Ở góc độ Nhà nước, các chuyên gia kiến nghị cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, hài hòa hóa tiêu chuẩn trong nước với thông lệ quốc tế, đồng thời tăng cường đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật cho doanh nghiệp, nhất là khu vực SME. Sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý, cộng đồng doanh nghiệp và các cơ sở nghiên cứu được xem là nền tảng quan trọng giúp thúc đẩy khu vực tư nhân phát triển hiệu quả, nâng cao sức cạnh tranh và hướng tới bền vững.