Hoàn thiện thể chế, lựa chọn mô hình quản trị để triển khai ngay

Sáng 01/11, tại Trụ sở Văn phòng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị về thành lập Trung tâm Tài chính Quốc tế tại Việt Nam. Hội nghị được kết nối trực tuyến với các đầu cầu quốc tế tại Anh, CH Czech, Hong Kong (Trung Quốc) và Indonesia, thu hút sự tham dự của lãnh đạo Chính phủ, các bộ ngành, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng cùng đại diện các định chế tài chính, quỹ đầu tư, ngân hàng, hãng luật và các tổ chức chuyên môn trong và ngoài nước.

Việc thành lập Trung tâm Tài chính Quốc tế được đặt trên nền tảng Nghị quyết số 222/2025/QH15 của Quốc hội, với định hướng xây dựng mô hình “một trung tâm - hai điểm đến” tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.

Bộ Tài chính cho biết, Trung tâm tại TP. Hồ Chí Minh sẽ phát triển các dịch vụ tài chính quy mô lớn như chứng khoán, quản lý quỹ, ngân hàng và thị trường vốn; Đà Nẵng được định hướng trở thành trung tâm dịch vụ tài chính gắn với logistics, thương mại quốc tế và chuỗi cung ứng công - nông nghiệp. Quy mô dự kiến khoảng 899 ha tại TP. Hồ Chí Minh và 300 ha tại Đà Nẵng.

Triển khai chủ trương này, Chính phủ đã giao xây dựng 8 nghị định làm khung pháp lý. Trong đó, Nghị định thành lập Trung tâm Tài chính Quốc tế do Bộ Tài chính chủ trì soạn thảo được xác định là văn bản nền tảng, quy định cơ cấu điều hành, giám sát, chức năng và chính sách đặc thù, bảo đảm trung tâm vận hành minh bạch, ổn định, khả thi và tiệm cận thông lệ quốc tế. Mục tiêu là xây dựng một cấu trúc “pháp lý - thể chế - công nghệ” đủ sức cạnh tranh, thu hút nhà đầu tư toàn cầu và tạo nền tảng dài hạn cho sự phát triển bền vững của Trung tâm Tài chính Quốc tế.

Tại Hội nghị, các chuyên gia và nhà đầu tư quốc tế đánh giá cao quyết tâm cải cách thể chế của Việt Nam và nhấn mạnh vai trò quan trọng của mô hình quản trị, công nghệ giám sát, cơ chế pháp lý minh bạch và môi trường kinh doanh thuận lợi. Ý kiến cũng tập trung vào yêu cầu đồng bộ hóa giữa chính sách quốc gia và điều kiện phát triển tại địa phương, bảo đảm khả năng thử nghiệm chính sách nhưng vẫn kiểm soát rủi ro thị trường, đặc biệt trong bối cảnh tài chính quốc tế biến động nhanh.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thằng cho biết, quá trình soạn thảo Nghị định được thực hiện trên cơ sở tham khảo mô hình tại Singapore, Dubai, London, Frankfurt, Hong Kong…, đồng thời tiếp thu góp ý rộng rãi từ các tổ chức tài chính và chuyên gia. Tinh thần xuyên suốt là vừa kế thừa thông lệ tốt, vừa bảo đảm đặc thù quốc gia, giảm thiểu rủi ro thể chế và củng cố niềm tin nhà đầu tư quốc tế.

Mô hình “hai điều hành - một giám sát - một tòa án”

Kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính ghi nhận và đánh giá cao các ý kiến đóng góp mang tính xây dựng, nhấn mạnh thành lập Trung tâm Tài chính Quốc tế là nhiệm vụ khó, chưa có tiền lệ nhưng phải quyết tâm thực hiện với phương châm “không cầu toàn, không nóng vội, không để lỡ thời cơ”.

Trên cơ sở tham vấn và kinh nghiệm quốc tế, Thủ tướng thống nhất phương án mô hình “hai điều hành - một giám sát - một tòa án”. Theo đó, TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng sẽ có cơ quan điều hành riêng, trong khi cơ quan giám sát và tòa án chung được đặt ở cấp trung ương để bảo đảm tính thống nhất, minh bạch và uy tín pháp lý trong tranh chấp tài chính quốc tế. Cách tiếp cận này được kỳ vọng bảo đảm tính linh hoạt cho địa phương, đồng thời duy trì chuẩn mực giám sát và pháp lý ở mức cao nhất, tăng khả năng kết nối với thị trường toàn cầu.

Thủ tướng nhấn mạnh 4 yêu cầu trọng tâm: Tuân thủ pháp luật và thông lệ quốc tế; Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số và trí tuệ nhân tạo; Xây dựng hệ sinh thái nhân lực chất lượng cao, kết hợp chuyên gia trong nước và quốc tế; Bảo đảm cơ chế minh bạch, dễ dự báo và thuận lợi cho doanh nghiệp.

“Con người phải chuyên nghiệp, quy trình phải hiện đại, cơ chế phải cạnh tranh và hệ sinh thái phải thuận lợi”, Thủ tướng nêu rõ.

Cùng với đó, các địa phương được yêu cầu chủ động xây dựng cơ chế đặc thù trong thẩm quyền, cải thiện môi trường sống, giáo dục, y tế và điều kiện hạ tầng để thu hút chuyên gia toàn cầu. Quan điểm điều hành là “một cửa - một dấu - một đầu mối”, đẩy mạnh hậu kiểm, cắt giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp và loại bỏ rào cản không cần thiết.

Thủ tướng cũng khẳng định mục tiêu của Trung tâm Tài chính Quốc tế không chỉ dừng lại ở hoạt động tài chính mà còn kết nối sản xuất, thương mại, đầu tư và đổi mới sáng tạo, hình thành không gian phát triển mới, cạnh tranh hiệu quả trên trường quốc tế.

“Không có việc gì là dễ, nhưng không có gì là không thể; cần tư duy mới, khát vọng lớn và quyết tâm hành động”, Thủ tướng nói, đồng thời nhấn mạnh yêu cầu Nghị định phải được hoàn thiện và trình Chính phủ trong những ngày tới, để Trung tâm đi vào hoạt động ngay trong tháng 11.

Việc triển khai Trung tâm Tài chính Quốc tế được kỳ vọng mở ra động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế, góp phần đưa Việt Nam tiến gần hơn mục tiêu trở thành trung tâm tài chính khu vực, nâng cao vị thế quốc gia, thu hút dòng vốn quốc tế và thúc đẩy tiến trình hội nhập sâu rộng.